Lapseki’deki maden projesinin kapasite artışına mahkeme freni

Özer Akdemir
ozerakdemir@gmail.com

Çanakkale'ye bağlı Lapseki İlçesi yakınlarında, sebze,meyve cenneti olarak bilinen Nusratiye-Çataltepe köyleri arasıhnda işletilen Çinko, Kurşun, Bakır Maden İşletmesi kapasite Artırımına verilen ÇED Olumlu kararının yürütmesi durduruldu. Projeye karşı açılan davada yapılan bilirkişi keşfi ve sonrasında alınan ek bilirkişi raporu da madenin çok ciddi çevre sorunlarına yol açacağı uyarısında bulunuyordu.

11 köyün içme suyu tehdit altındaydı

Bölgede bulunan 11 köyün ve içinde yaşayan canlıların su kaynakları ile ormanlarını yok edeceği ileri sürülen madenin kapasite artışına verilen ÇED Olumlu kararına karşı Lapseki Çevre Koruma Üretim ve Dayanışma Derneği, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, IDA Dayanışma Derneği ve yurttaşlar tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına iptal davası açılmıştı. Dava sürecinde yapılan bilirkişi keşfi sonrası hazırlanan rapor  geçtiğimiz aralık ayında belli olmuş, Marmotek Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin proje alanında yapılan keşif sonrası hazırlanan raporda bilirkişilerin tümü madenin bölge açısından ciddi çevresel sorunlara yol açacağı uyarısında bulunmuştu.

Ek raporda da tüm uzmanlar madene olumsuz görüş verdi

Bu bilirkişi raporuna yapılan itirazlar sonucu davaya bakan Çanakkale 2. İdare Mahkemesi 30 Ocak 2025 tarihli ara kararında ek bilirkişi incelemesi yapılmasına karar vermişti. Yapılan ek bilirkişi incelemesi sonrası hazırlanan 28 Şubat 2025 tarihli raporda da bilirkişi heyetindeki tüm uzmanlar yine olumsuz görüş belirtmişlerdi.

Bu ek bilirkişi raporundan sonra davaya bakan mahkeme projeye verilen ÇED Gerekli değildir kararının “hukuka aykırılığı ortaya konulan dava konusu işlemin uygulanması halinde çevresel etkilerinin telafisi güç veya imkansız olabileceği”ni belirterek yürütmesini durdurdu.

Mahkeme kararının gerekçeleri

Mahkeme heyeti oy birliği ile aldığı kararını şu gerekçelere dayandırdı; 

• ‘ÇED Olumlu' kararının verildiği alanda orman bakımından zararlı sonuçların ortaya çıkacağı ve maden işletim kuralları açısından proje tanıtım dosyasının bilimsel verilere uygun olarak hazırlanmadığı,
• proje alanının fiili durumunun ve projede öngörülen modelle uyumlu olmadığı proje kapsamında yapılacak faaliyetlerle yeraltı ve yer üstü suların zarar görebileceği,
• proje kapsamında yapılacak taşıma işlerinde ve madencilik faaliyetindeki toz emisyonlarının yanlış hesaplanmış olduğu, doğru hesaplama yapıldığı takdirde Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde yer alan eşik değerin aşılmış olacağı ve böylece çevre kirliliğine sebep olunacağı,
• proje bölgesinin rüzgarlı bir alan olması nedeniyle oluşacak tozların ağaç ve bitkilere tutunarak zarar görmelerine yol açacağı,

“Kesin iptal kararı bekliyoruz”

Mahkeme kararı ile ilgili açıklama yapan Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nin açıklamasında yürütmeyi durdurmanın ardından mahkemenin kesin kararının da ÇED Olumlu kararının iptalinden yana olacağına inandıklarını belirterek, “Hukukun kırıntılarının kaldığı günümüzde hukuk adına verilmiş bu doğru ve adil karardan dolayı sevinçliyiz” ifadelerine yer verildi. .