Sağlıksızlığın başkenti | “JES’ler Aydın’ı Türkiye’nin en sağlıksız ili haline getirdi”

Özer Akdemir
ozerakdemir@gmail.com

2014-2016 yılları arasında Aydın Tabip Odası Başkanlığı yapan Dr. Metin Aydın, Aydın’ın sağlık parametrelerini bakımından Türkiye’nin en sağlıksız kentlerinin başında geldiğini belirterek, bunun sorumluluğunun jeotermal enerji santralleri (JES)’lerden kaynaklanan su, hava ve toprak kirliliği olduğunu söyledi. Aydın'da sağlıksız çevre koşulları nedeniyle canlı yaşamının daha anne karnında iken olumsuz etkilendiğini belirten Aydın, “çevresel kirlilik faktörleri nedeniyle çocuklarımız hastalık adayı, kanser adayı, diyabet adayı bebekler olarak dünyaya geliyorlar” diye konuştu.

Bakanlık ve Avrupa Kalkınma Bankası’nın JES raporundaki veriler

Halen Aydın Atatürk Devlet Hastanesinde nöroloji uzmanı olarak görev yapan Dr. Metin Aydın’la, yaşadığı Germencik’e bağlı Tekin Köyünde, bir incir bahçesinin içinde görüştük. Bahçenin tam karşısında birkaç aydır devam eden JES kuyusu açma çalışmalarının gürültüsü içerisinde konuştuğumuz Aydın, sadece Türkiye’de değil, dünyada da JES’lerin en yoğun olduğu bölgenin Aydın, Aydın’da da Germencik olduğunu belirtti. JES’lerin kümülatif etki değerlendirmeleri ile ilgili içinde Çalışma Bakanlığı, Avrupa Kalkınma Bankası ve Jeotermal Sanayicileri Derneği’nin de olduğu bir rapor bulunduğunu aktaran Aydın, raporda 2015-2019 yılları arasındaki sağlık parametreleri bulunduğunu ifade etti.

“Bebekler Türkiye ortalamasının 4 katı daha düşük kilolu doğuyor”

Aydın, “Bu verilere baktığımızda Aydın'da düşük kilolu bebek doğumu Türkiye ortalamasının 4 katı daha fazla. Yani anneler çocuklarını daha düşük kilolu doğuruyorlar. Niye? Çünkü daha hamileyken besleyemiyorlar. Çevresel kirlilik faktörleri nedeniyle  çocuklarımız hastalık adayı, kanser adayı, diyabet adayı hasta bebekler olarak dünyaya geliyorlar” dedi.

Kanserler Aydın’da Türkiye ortalamasının 2 katı, Germencik’te 4 katı!

Raporda Aydın’daki kanser oranları ile ilgili de verilerin olduğunu dile getiren Aydın, “Aydın'da 2015-2019 sürecinde baktığımızda kanser oranı Türkiye ortalamasının iki katı. Bu oran jeotermallerin en yoğun olarak bulunduğu Germencik de ise Türkiye ortalamasının 4 katı! Yani hem Türkiye hem de Aydın ortalamasından daha fazla Germencik’te kanser artmış. Neden artmış; tüm Türkiye'de ve dünyada en fazla JES’in olduğu, en kötü JES’lerin olduğu yer Germencik” diye konuştu.

Ölüm hızı Türkiye ortalamasından 9 kat fazla!

Aydın’da sadece kanserin değil diğer tüm hastalıkların da Türkiye ortalamasından fazla olduğunun altını çizen Aydın, “Solunum hastalıkları, nörolojik hastalıklar, psikiyatrik hastalıklar, cilt hastalıkları, göğüs hastalıkları tüm parametrelerimiz Türkiye ortalamasından fazla. Çok daha kötü bir parametre var; son 5 yıllık parametrede Aydın'da ölüm hızı 9 kat artmış. Ölüm hızı artışı bakımından Aydın Türkiye'de 1 sırada. Ne yazık ki bunu kimse sormuyor buradaki insanlar niye ölüm hızında Türkiye'de 1. sırada, diye kimse soru sormuyor” dedi.

“Yaşadığım köyde her hanede bir kanser vakası var”

Söyleşi yaptığımız Tekin Köyünde yaşadığını söyleyen Aydın köyü ile ilgili şunları anlattı, “Bu köyde yaşadığım için söylüyorum. Son 10 ya da 15 yıllık süre içerisinde tüm köyün hane halklarının sağlık parametrelerine baktığımızda, her hanede en az bir ya da iki kişi mutlaka kanser olmuştur. Ya da en az bir ya da iki kişi kansere bağlı ölmüştür. Ayrıca köyün yaşlı nüfusunun giderek azaldığını görüyoruz. Çünkü kanser ya da diğer kronik hastalıklara bağlı olarak bu köyde insanlar artık yaşlanamıyorlar. Çok daha genç yaşlarda ölüyorlar”.

“Genç hastalarda kanserler arttı”

Son araştırmalara bakıldığında özellikle genç kanser hastalarında artış olduğunu ifade eden Aydın, özellikle de kolon, mide, bağırsak ve kalın bağırsak hastalıklarında kanser artışının çok daha fazla olduğuna dikkat çekti. Aydın buna etki eden en önemli nedenin ise tüketilen gıdalar, içilen su ve solunan hava olduğu görüşünde.

Dünyanın en kaliteli incirini üretiyoruz ama zehirli!

Tarımsal üretimde de çevresel faktörlerden kaynaklı ciddi sorunlar olduğunu belirten Aydın şöyle konuştu; “Bu sene bizim yurt dışından hiç olmadığı kadar incirimiz geri döndü. Normalde 6 mikrogram olması gereken aflotoksin ve diğer maddeler 30'dan 120 mikrograma kadar çıkmış durumda. Bu boyuta bir gıda kirliliğine daha önce şahit olmadık. Biz geçtiğimiz yıllarda JES’ler gıdalarımızı kirletiyor dediğimizde ‘siz bizim incirimizi, zeytinimizi kötülüyorsunuz. Siz ajansınız, düşmansınız’ diye iftiralarla çok karşı karşıya kaldık. Ancak bu sene artık bunu da örtemiyorlar. Mızrak artık çuvalı deldi geçti. Dünyada 1 numara olduğumuz incirde geldiğimiz nokta bu maalesef!”

“Nöroloji uzmanıyım hayatımda görmediğim kadar demans ve kanser gördüm”

Bu bölgede hiç kimsenin sağlıklı gıda tüketmesinin mümkün olmadığını belirten Aydın, 2022 yılında Aydın Valiliği tarafından Tekin köyündeki artezyen kuyularında yapılan analizde alüminyum değerinin normalin 206 katı fazlası çıktığına dikkat çekti. Suda arsenik, bor, uranyum gibi diğer parametrelerin ölçülmediğine vurgu yapan Aydın,  ”Hala biz bu suyu içme durumunda kalıyoruz. Alüminyum fazlalığı doğrudan demansla, alzaimer ile ilişkilendirilir. Ben nöroloji uzmanıyım. Hayatımda görmediğim kadar dejeneratif hastalıklar ya da kanserleri bu bölgede gördüm” dedi. Kirliliğin sadece insanları değil tüm canlıları olumsuz etkilediğini ifade eden Aydın, bölgedeki büyük ve küçükbaş hayvanlarda da anomali ve ölü doğumların diğer yerlere oranla iki kat fazla olduğuna işaret etti.

“En fazla zihinsel engellilerin olduğu il de Aydın”

Aydın şunları söyledi; “Aydın Türkiye'de en fazla engelli, zihinsel gerilik saptanan illerin başında geliyor. Pek çok aileye baktığımızda birçok engelli çocuk ya da zihinsel gelişimi geri olan bir çocuk görüyorsunuz. Özellikle Koçarlı’dan Söke'ye kadar bu bölgeye baktığımızda, Menderes'te su kirliliğinin fazla olduğu ve toprak kirliliğinin en fazla olduğu coğrafyada en fazla. Bunlar tesadüf mü, değil”.