Peri bacaları kırılıp, yol dolgusu olarak kullanılıyor

Özer Akdemir
[email protected]

UNESCO Dünya Kültür Miras Listesinde yer alan Kapadokya’da balon turizminin en yoğun olarak yapıldığı Bağlıdere (Aşk) Vadisi’ni Çavuşin-Göreme yoluna bağlayan ara yol peri bacaları yıkılarak genişletiliyor. Dünyanın en nadir jeolojik oluşumlarını ve tarihi iç içe barındıran böylesi bir bölgede, yörenin özgün yapısına zarar vererek gerçekleştirilen yol genişletme çalışmasına bölgede yaşayan doğa hakkı savunucuları tepkili.

‘Bu yolları yakında asfaltla kaplarlar’ demişti

Kapadokya’da Avanos ile Göreme ilçeleri arasındaki asfaltı, Avanos-Nevşehir asfaltına bağlayan ara yol aynı zamanda her gün binlerce turistin balonlara binmek ya da balon uçuşunu izlemek için geldikleri Bağlıdere Vadisi’nin (Aşk Vadisi) de bağlantı yolu işlevini görüyor. Geçtiğimiz yaz, bu bölgede yaptığımız balon turizminin görünmeyen yüzüne dair yaptığım Çepeçevre Yaşam çekimlerinde bu yolların bölgenin doğal yapısı içerisinde ciddi zararlara yol açtığını söyleyen Kapadokya Çevre Platformundan Hakan Kılıçaslan, yolun yakın bir gelecekte genişletilmesi ve asfalt dökülmesi riskine dikkat çekmişti.

‘Kapadokya’da kuralsızlık kural olmuş’

Nitekim geçtiğimiz aylarda bu yolda genişletme çalışmaları başlatıldı. Bu çalışmaları “Kapadokya’da kuralsızlık kural olmuş” sözleri ile değerlendiren Kılıçaslan yapılan çalışmalara dair şunları söyledi; “Yol genişletme çalışmalarında yol dolgusu olarak kullanılmak üzere doğal oluşum yapılar iş makineleri ile kırılıp yol dolgusu yapılıyor. Bu uygulamayı görünce “Bundan başka yöntem yok muydu?​” sorusunu soruyoruz doğal olarak. Elbette yolun kuzey yanı, yani doğu-batı yönünde bakılırsa yolun sağ tarafı genişlemeye müsait. Ama sol taraf güzelim Kapadokya’nın muhteşem görüntüsünü sağlayan kayaç oluşumlar.”

Kapadokya’yı ‘taş toprak, moloz’ gibi görüyorlar

Yol inşaatını İl Özel İdarenin yaptığını öğrendiklerini belirten Kılıçaslan, “Birinci derece doğal sit olan bu bölgeyi “taş-toprak-moloz” gibi gören yetkililer, her gün bölgeye geri döndürülemez zararlar açıyor. Kapadokya doğası yok sayılmış; rant, hızlı kazanç, yaptım oldu uygulama ve projelerle yok ediliyor. Betonlaşma, şehirleşme ve vahşi turizm uygulamalarının merkezi olmuş durumda” dedi.

‘Kapadokya’yı yok etmek için ellerinden geleni yapıyorlar!’

Günübirlik açılan inşaat ruhsat izinlerinin bir gecede açılıp bir gecede kapatıldığına işaret eden Kılıçaslan, “Bu uygulamalar birbirinden bağımsız olamaz. Kapadokya’da karar mercisi kurumlar Kapadokya’yı yok etmek için elinden geleni yapıyor. Dünyanın gözbebeği Kapadokya biricik olma özelliğini yitirmek üzere. Kapadokya SOS veriyor” dedi.

Kapadokya Alan Başkanlığı tartışmaların odağında

2019 cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Kapadokya Alan Başkanlığı adı altında kurulan yapıya bağlanan Kapadokya’da o tarihten günümüze yapılan uygulamalar tartışma yaratıyor. Doğanın milyonlarca yılda oluşturduğu peri bacaları, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kiliseler, manastırlar ve yörenin eşsiz jeolojik yapısına zarar verilerek yapılan yol, beton bina gibi uygulamalara karşı yıllardır mücadele eden yöre halkı rant odaklı bu uygulamaların bölgeye ciddi zararlar verdiğini ileri sürüyor.

2022’de de peri bacalarını yıkıp yol yapmışlardı

2022 yılında UNESCO, 1. derece doğal ve arkeolojik sit alanı koruması içerisinde yapılan Ortahisar Göreme kara yolu da ciddi tartışmalara ve davalara neden olmuştu. Kara yolunun Göreme Açıkhava Müzesindeki başta Tokalı Kilisesi olmak üzere tarihi dokuya ve peri bacalarına zarar verdiği iddiaları TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi tarafından yargıya taşınmıştı. Yol çalışmasının gerekli izinler alınmadan başladığı, kültürel miras etki değerlendirme raporunun hazırlanmadığı, yol projesinin bilimsel hiçbir dayanağının olmadığı,ÇED gerekli olmasına rağmen herhangi bir başvuru yapılmadığı, yolun peri bacaları ve manastır kompleksine zarar vereceği gibi gerekçelerle iptali istenen projeye karşı açılan dava Kayseri 2. İdare Mahkemesince reddedilmişti.