Branş dağılımı eğitimin yönünü gösteriyor: Din kültürü zirvede, bilim ve sanat göz ardı ediliyor

İzzet İldeş
Eğitim Sen MYK Üyesi

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından açıklanan 2025 yılı 15 bin sözleşmeli öğretmen atama kontenjanları, yalnızca öğretmen istihdamına dair teknik bir veri değil, Türkiye’de eğitimin hangi yönelime girdiğine dair güçlü sinyaller taşıyor. Branş dağılımı, bilimsel, eleştirel ve sanatsal düşüncenin değil; belirli ideolojik değer aktarımlarının önceliklendirildiği bir eğitim politikasıyla karşı karşıya olduğumuzu açıkça gösteriyor.

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi branşı 1802 kontenjanla en fazla atama yapılan üçüncü alan olurken; Fen Bilimleri, Felsefe Grubu, Görsel Sanatlar, Müzik ve Sosyal Bilgiler gibi öğrencilerin düşünsel, bilimsel ve estetik gelişimini doğrudan etkileyen alanlar ciddi biçimde geri plana itilmiş durumda.

Sayılara yansıyan öncelikler

• Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi: 1802
• Fen Bilimleri: 471
• Felsefe Grubu: 190
• Sosyal Bilgiler: 287
• Müzik: 250
• Görsel Sanatlar: 250

Sadece bu veriler bile, eğitimde hangi alanların desteklendiğini; hangilerinin ise sembolik düzeyde tutulduğunu göstermeye yetiyor. Örneğin, bilimsel düşünmenin temel taşı olan Fen Bilimleri branşı, Din Kültürü’nün neredeyse dörtte biri kadar bir kontenjana sahip. Felsefe ve sanat alanları da benzer şekilde yok sayılıyor.

Eğitim politikası olarak atama dağılımı

Kontenjanlar üzerinden şekillenen bu tablo, yalnızca istihdam planlamasının değil, aynı zamanda bir eğitim felsefesinin dışa vurumudur. Öğrencilerin eleştirel düşünme, bilimsel sorgulama ve sanatsal üretkenlik gibi evrensel becerilerden çok, belirli değer aktarımlarına yönlendirildiği bir sistem kurulmak isteniyor. Bu ise kamusal, bilimsel ve laik eğitim ilkeleriyle taban tabana zıt bir yönelime işaret ediyor.

Gerçek ihtiyaçlar görmezden geliniyor

Eğitim Sen olarak yıllardır kırsal bölgelerde, dezavantajlı alanlarda ve birçok okulda fen, sosyal bilimler ve sanat derslerinin boş geçtiğini, bu derslerin çoğunlukla farklı branşlardan öğretmenler tarafından yürütüldüğünü belgelerle ortaya koyuyoruz. Ancak MEB’in atama politikası, bu gerçekliği dikkate almaktan çok uzak.

OECD verileri ve Türkiye gerçeği

Uluslararası veriler de tabloyu doğruluyor

• Türkiye’de bir rehber öğretmene ortalama 1.800, bir beden eğitimi öğretmenine ise 1.200 öğrenci düşüyor. Bu oran, OECD ortalamasının yaklaşık üç katı.
• OECD 2023 raporuna göre:
• İlkokulda öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ortalama 15.
• Türkiye’nin birçok ilinde bu sayı 30’un üzerine çıkıyor.
• Genç öğretmenlerin umudu tükeniyor
• Her yıl eğitim fakültelerinden mezun olan 45-50 bin genç öğretmen adayı, atanma umuduyla yıllarını bekleyerek geçiriyor.
• TÜİK verilerine göre, 2024 itibariyle eğitim alanı mezunlarında işsizlik oranı yüzde 20’yi aşıyor.

Oysa yapılan atama sayısı, mezun sayısının yarısının bile altında.

Öğrencilerimize eleştirel düşünme becerileri kazandırmak, bilimsel bilgiyle donatmak ve sanatsal üretkenliklerini desteklemek; ancak bu alanlarda yeterli sayıda ve nitelikli öğretmenle mümkündür. Kaynak eksikliğini, kamuda tasarrufu, orta vadeli programı önümüze tespit ve çözüm olarak koyanlar, ülkenin kaynaklarının para transfer araçlarıyla sermaye guruplarına aktaranlardır. Eğitim Sen olarak hem ataması yapılmayan öğretmenlerin sesi olmaya hem de bu ülkenin çocukları için nitelikli eğitimi savunmaya devam edeceğiz.