Deprem sonrası tehlikeli tozlar normalin 6 katı ölçüldü

6 Şubat depremlerinin ardından Hatay’da yıkım yaşanan bölgelerden toplanarak üzerine çalışma yapılan toz numunelerine dair araştırma sonuçları bölgedeki sağlık tehdidinin boyutunu yeniden gündeme taşıdı. 

17 Şubat ve 21 Şubat 2023 tarihleri arasında Hatay’da toplanan toz numunelerinin morfolojik özellikleri hakkında bilgi edinmek için SEM (taramalı elektron mikroskobu) ve EDX (enerji dağıtıcı X-ışını spektroskopisi) karakterizasyon yöntemleri uygulanarak bilimsel bir saha raporu yayınlandı. 

Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Sağlık Bilimleri Fakültesinden Tuğçe Oral, Müge Ensari Özay, Rüştü Uçan, Dilek Aker, Emine Can ve Bengisu Altınten tarafından yapılan araştırmada Kahramanmaraş depreminin hemen ardından ölçülen solunabilir ve toplam toz konsantrasyonlarının ilk saha tabanlı değerlendirmesini sunuldu. 

Beş günlük ortalama solunabilir toz konsantrasyonu (30,84 mg/m3) ve toplam toz konsantrasyonunun (33,66 mg/m3) hem ulusal hem de uluslararası maruz kalma sınırlarını önemli ölçüde aştığı tespit edildi. 

Mevzuat sınır değerleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye'deki solunabilir toz konsantrasyonu ulusal eşiği yaklaşık 6,2 kat aşıyor. Toplam toz konsantrasyonu ise ulusal sınırı 2,24 kat aşıyor. Uluslararası yasal sınırlara göre değerlendirildiğinde, solunabilir toz konsantrasyonu ILO standardından 3,08 kat daha yüksek, toplam toz konsantrasyonu OSHA/NIOSH ve AB sınırlarını 2,24 kat aşmış. 

Araştırma ekibi bile etkilenmiş

Rapordaki SEM ve EDX analizleri, asbestle ilişkili lifli parçacıkları ve kimyasal elementleri ortaya çıkararak potansiyel uzun vadeli solunum sağlığı risklerini ortaya çıkarıyor. Araştırma ekibi bile, koruyucu ekipman kullanmasına rağmen, örnekleme sırasında akut alerjik semptomlar yaşadı ve bu da maruz kalmanın ciddiyetinin altını çiziyor. 

Bu bulgular, gelecekteki afet senaryolarında toz kontrol önlemlerini acil durum müdahale planlarına dahil etmenin acil ihtiyacını vurguluyor. Sunulan bilimsel raporda gerçek zamanlı hava kalitesi izleme, kontrollü enkaz kaldırma, acil durum çalışanları ve hayatta kalanlar için periyodik sağlık taramaları gibi müdahalelerin esas olduğu belirtiliyor. Toz bulutlarının toksikolojik profili göz önüne alındığında (özellikle asbest benzeri yapıların varlığı) uzun vadeli halk sağlığı etkilerini azaltmak için etkili azaltma stratejilerine öncelik verilmesi gerektiği vurgulanıyor. (Haber Merkezi)