Soframızdaki zehir bir kez daha raporlandı!

Özer Akdemir
[email protected]

Greenpeace Türkiye tarafından İstanbul’da zincir marketlerden ve semt pazarlarından alınan 14 farklı sebze ve meyve türüne ait 155 örneğin yüzde 33’ünde pestisit (tarım zehiri) yönetmeliklerin üstünde çıktı. Ayrıca örneklerin 50’sinde de ruhsatsız pestisit kullanımı tespit edildi.

3 gıdadan biri mevzuata uygun değil

Greenpeace Türkiye bu analiz sonuçları ile ilgili “Pestisitler ve Çocuklar” raporunu açıkladı. Rapora göre analiz edilen her 3 gıdadan 1’inde mevzuata uygunsuzluk tespit edildi. 14 türden sebze ve meyveye ait 155 ayrı örneğin uluslararası akredite bir laboratuvarda incelenmesi ile ilgili raporda, örneklerin yüzde 61’inde birden fazla pestisit kalıntısı, yüzde 43’ünde ise en az bir PFAS’li pestisit kalıntısı tespit edildi. Analiz edilen ürünlerin yüzde 31,6’sında ise hormonal sistem bozucu, nörolojik gelişim etkileyici ve kanserojen olduğu bilinen pestisitlere rastlandı.

Özellikle çocukların sağlığı olumsuz etkileniyor

Greenpeace Türkiye’nin sürdürdüğü Zehir Etme kampanyası kapsamında yaptırdığı analizler gıda mühendisi Dr. Bülent Şık tarafından “Pestisitler ve Çocuklar-Çoklu Kalıntı, PFAS ve Gelişimsel Toksisite” başlıklı raporda değerlendirildi. Raporda, pestisitlerin özellikle çocuk sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri vurgulanırken, pestisit kullanımını azaltıp ortadan kaldıracak yöntemlerin yaygınlaştırılması talep edildi.

Greenpeace Türkiye, Tarım ve Orman Bakanlığına pestisit analiz sonuçlarını düzenli olarak kamuoyu ile paylaşma çağrısını da yineledi. Raporda yer verilen araştırmada çocukların pestisitlere yetişkinlere kıyasla çok daha hassas olduğunu ve gelişim süreçlerinde ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilecekleri dile getirildi. Bilimsel çalışmalar, kritik nörogelişimsel dönemde pestisitlere maruz kalmanın, nörogelişimsel bozukluklar da dahil olmak üzere birçok hastalığa yatkınlığı artırdığını gösteriyor.

Meyve-sebzelerde ruhsatsız pestisit kullanım oranları

Greenpeace Türkiye’nin yaptırdığı analiz sonuçları ve raporun öne çıkan bulguları şunlar oldu:

• 155 örneğin yüzde 33’ünün (51 örnek), Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği’ne uygun olmadığı belirlendi. Bu ürünlerin 50’sinde ruhsatsız pestisit kullanımı tespit edildi.
• Pestisit kalıntısı limit aşımı ile yasaklı ya da ruhsatsız pestisit kullanımına en fazla salamura yaprak (yüzde 80), yeşil sivri biber (yüzde 70), ıspanak (yüzde 67), kıvırcık marul (yüzde 40) armut (yüzde 40), üzümde (yüzde 40), golden elma ve starking elma için (yüzde 30), dolmalık biber, patlıcan örneklerinde (yüzde 20), domates (yüzde 13) portakal (yüzde 10), hıyar örneklerinde ise (yüzde 7) rastlandı.
• Analiz edilen örneklerin yüzde 61’inde (94 ürün) birden fazla pestisit kalıntısı tespit edildi.
• Analiz edilen örneklerin yüzde 31,6’sında (49 örnek) hormonal sistem bozucu, nörolojik gelişimi etkileyen, kanserojen ya da üreme sağlığı açısından tehdit oluşturan en az bir pestisit kalıntısı bulundu.
• Analizde, çocuk sağlığı açısından risk oluşturan per/polifloroalkil maddeleri (PFAS) içeren pestisitler de incelendi. Bu incelemeler sonucunda, analiz edilen 155 gıda örneğinin yüzde 43’ünün (67 örnek) en az bir PFAS’li pestisit kalıntısı içerdiği tespit edildi. 
• Greenpeace Türkiye’nin 2020 yılında 90 ürünün analiz edilmesiyle yayımlanan “Soframızdaki Tehlike: Pestisit” adlı raporunda ürünlerin yüzde 15,6’sında yasal mevzuata aykırı pestisit kalıntısı, örneklerin yüzde 67’sinde çoklu pestisit kalıntısına rastlanmıştı.

“Bakanlık pestisit analiz sonuçlarını açıklamalı”

Analiz sonuçlarını değerlendiren Greenpeace Türkiye Direktörü Berkan Özyer, “yaptığımız pestisit analizleriyle birlikte değerlendirildiğinde, pestisit kalıntılarının Türkiye’deki çocukların sağlığına dair ciddi bir risk oluşturduğu görülüyor. Bu tablo endişe verici olmakla birlikte çözüme dair adım atmak için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. İlk adım olarak, genel durumu görebilmek adına Tarım ve Orman Bakanlığı pestisit analiz sonuçlarını açıklamalı” dedi.