Sinema yayıncılığı

Sinemaya destek olan yan üretim kolları da benzer zorlukları içerir. Zorlu çabalar gerektiren, ekonomik riskler içeren ‘iş’lerden biri de sinema yayıncılığıdır. Yeşilçamlı yıllarda sinema yayıncılığı yok denecek kadar azdı. 90’lı yıllarda Afa Yayınları bu alandaki boşluğu dolduracak, -daha çok çeviri kitaplarla- önemli sinema kitapları yayınladı. Bir Yaşam (Elia Kazan), Özgürlük Arayışı (Nagisa Oşima), Kurbağa Yağı Satıcısı (Akira Kurosawa), Mühürlenmiş Zaman (Andrey Tarkovski), Büyülü Fener (Ingmar Bergman), Söylemek Güzeldir (Atıf Yılmaz Batıbeki), Son Nefesim (Luis Bunuel), Türk Film Yönetmenleri Sözlüğü (Agah Özgüç) Afa’nın yayınladığı sinema kitaplarından bazılarıydı.
Sonraki yıllarda sinema okullarının/öğrencilerinin çoğalması ve sinema kitaplarının ilgi görüyor, ‘satıyor’ olmasıyla sinema kitapları da basan yayınevleri, sinema yayıncılığı çoğaldı.
2000’li yılların başında dijital baskı tekniğiyle kitaplar yayınlayan ES Yayınları önemli bir sinema kitaplığının oluşmasına katkıda bulundu yayınladığı kitaplarla.
Yayın hayatına Eylül 2003’de başlayan Agora Kitaplığı, edebiyat ağırlıklı bağımsız bir yayınevi olma hedefiyle yola çıksa da zaman içinde kültür, siyaset, tarih gibi alanlarda da kitaplar yayınlayarak yayıncılık yelpazesini genişletti, renklendirdi. Sinemadan tiyatroya, müzikten fotoğrafa sanatın birçok dalında kitaplar yayınlandı Agora’da.
Günümüzde en geniş sinema külliyatına sahip olan Agora Kitaplığı’nın listesinde, “Sinema Sanatına Giriş”, “Sinemaya Giriş”, “Sinemanın Arkeolojisi” ve “Sinema Dersleri” gibi temel kitaplardan “Bir Senaryo Yazmak”, “Kısa Film Senaryosu ve “Senaryo Yazarları İçin Psikoloji” gibi senaryo kitaplarına, “İran Sineması”, “Filistin Sineması” ve “Kürt Sineması” gibi ülke sinemalarından “Charlie Chaplin”, “François Truffaut”, “Bernardo Bertolucci”, “Quentin Tarantino” ve “Woody Allen” gibi yönetmen kitaplarına, “Mühürlenmiş Zaman”, “Kurbağa Yağı Satıcısı” ve “Kieslowski Kieslowski’yi Anlatıyor” gibi ünlü yönetmenlerin deneyimlerinden “Beynelmilel” ve “Fırtına/Bahoz” gibi senaryo metinlerine kadar onlarca kitap, sinemaseverler ve sinema öğrencileri/araştırmacılarıyla buluşuyor.
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan Ahsen Yalvaç imzalı Türk Sineması ve Arabesk adlı kitabın arka kapak tanıtımında şunlar yazılıdır:
“Sinema bir şehir sanatıdır. Türk sineması bütün versiyonlarında şehirleri ilginç bir biçimde temsil etmiş ve yorumlamıştır. Yönetmenlerimizin sinemada şehir hayatına ilişkin getirdiği dolaylı yorumlar, Cumhuriyet sonrası yeni başlangıçları ve kültürlerin yeniden inşa edilebilirliğini simgeleyen Ankara ile modern şehir algısını güçlü bir biçimde pekiştiren ve Osmanlı geçmişiyle kozmopolit yapısı vurgulanan, aynı zamanda özgürlüğe ve mutluluğa fırsat tanıyan bir şehir olarak İstanbul karşılaştırmasından kaynaklanmıştır.
“Benim sinema, toplum ve şehir arasındaki karşılıklı ilişkiyi ve etkileşimi yorumlarken başvuracağım anahtar kavram ‘arabesk’ olacaktır. Arabesk de sinema gibi bir şehir olgusudur, şehirlerde ortaya çıkmış bir popüler kültürdür.
“1990’larda başlayan ve benim ‘yenilikçi’ olarak adlandırdığım sinemamızın modern yönetmenleri, örneğin Tabutta Röveşata, Kasaba, Güneşe Yolculuk gibi filmlerde ‘arabesk’i ustaca kullanarak modern imgeler yaratmış ve Türk sinemasının modernleşme deneyimine ivme kazandırmışlardır.”
Sinemamızın usta yönetmenlerinden Erden Kıral’ın Aynadan Yansıyan Hatıraları da Agora kitaplığından yayınlandı. Sinema Yazarı Alin Taşçıyan kitaba yazdığı önsözde şöyle der: “Erden Kıral 1970’li yıllarda Türkiye sinemasını hem biçim hem içerik yönünden yenileyen, siyasallaştıran, tamamen ticari bir boyunduruk altında kalmaktan kurtaran, yapımcı/yapımevi merkezli ve star odaklı Yeşilçam’ın yanı sıra, yaratıcı yönetmen/auteur sineması anlayışını getiren kuşağın hala dinamik biçimde çalışan ve üreten tek temsilcisi.
“Daha çok Yılmaz Güney’le özdeşleştirilen bir kuşağın ondan kişisel olarak belki de en çok etkilenen ama profesyonel açıdan kendini onun yörüngesinden çıkaran yalnız gezegeni… Bereketli Topraklar Üzerinde ve Hakkâri’de Bir Mevsim‘i de, Ayna ve Mavi Sürgün‘ü de içeren çeşitlilikte yapıtlardan oluşan, tamamen kendine özgü bir filmografiye sahip bir ustamız.
“Bu kitapta Erden Kıral’ın bir film yapmak uğruna nelerle mücadele ettiğini okurken, bazen başarılarıyla övündüğünü, birçok olayda birçok ünlü sinemacıya karşı tavır koyduğu için memnuniyet duyduğunu okuyacaksınız. Bunun altında yatan nedenin, sanatçı egosu kadar bir mücadeleyi kazanmanın haklı gururu olduğunu da fark edeceksiniz.
“Ülkesinde ayrı, uluslararası alanda ayrı sorunlarla boğuşan, her bir projesi için uzun ve zorlu bir mücadele vermek zorunda kalan Erden Kıral’ın bu film gibi kitabı, özellikle genç kuşakların kılavuzu olacaktır.”
Agora’nın bastığı ‘Yakın Plan Haneke’ de geçtiğimiz ay kitaplığımızdaki yerini aldı. Ölümcül Oyunlar, Piyanist, Saklı, Beyaz Bant ve en son Aşk gibi filmleriyle ünlenen Avusturyalı yönetmen ve senaryo yazarı Michael Haneke, bu kitaptaki söyleşi ve metinlerinde gündelik hayatın mücadele alanlarını acı verici bir derinlikle araştırarak izleyicisini modern toplumun trajedileriyle yüzleştiriyor ve duygusuzluk, yalnızlık, suç ve kayıp gibi temaları ele alıp tartışıyor.
‘Balkan Sineması – Alevler İçinde Sinema’, ‘Üçüncü Sinema’, ‘David Lynch- Tekinsiz’in Sineması’, ‘Öteki’nin Sinemaları’, Sinema İletişim Edebiyat gibi kitapların yanı sıra Âlim Şerif Onaran’ın ‘Lütfi Ö. Akad’, ‘Muhsin Ertuğrul’un Sineması’, ‘Sinemaya Giriş’ ve ‘Sessiz Sinema Tarihi’ kitapları da geçtiğimiz aylarda yayınlandı.
Mesut Kara imzalı ‘Sinema ve 12 Eylül’ kitabıyla yazarın ‘Artizler Kahvesi’ ve ‘Yeşilçam’da Unutulmayan Yüzler-Starlar’ kitapları da Agora Kitaplığı’nca yayınlanan kitaplar arasındaydı.