Üç ağaç bir de çöp

Haziran direnişiyle birlikte ülkenin dört bir yanına yayılan mahalle forumları, Harmandalı halkının bu yaşam mücadelesinin tartışma platforumuna dönüşmüş durumda.

Geçtiğimiz haftalarda yine çöp toplama alanında yangın çıkmış ve herkesin aklına İstanbul Ümraniye çöplük faciası gelmişti.

Halk forumundan çıkan bir kararla kurulan Harmandalı Çöp Komitesi’nin en genç iki üyesiyle, iki lise öğrencisiyle, verdikleri mücadele üzerine sohbet ediyoruz.

ÇÖP ARABALARINI TAŞLARDIK

17 yaşında lise 3 öğrencisi Berkay Dursun. Doğduğundan beri bu mahallede yaşıyor. “Harmandalı’da çocuk olmak nedir?​” diye sorduğumuzda bir çocukluk anısından bahsediyor: “Mahalleden arkadaşlarımızla toplanırdık sabahları, bir arkadaş köşeden bakardı çöp arabasının gelip gelmediğine. Biz de taşlardık çöp arabalarını. O zaman da istemiyorduk biz bu çöpü.” Ve  ekliyor; “Bizler pek yaşayamadık çocukluğumuzu burada, çöp var diye pek hizmet de olmazdı bu mahalleye. Biz eğlenmek için düğünleri beklerdik, mahalle düğünlerinde oyun oynamak için.”

Bir büyükşehirin çöplüğünün, dibinde yaşayan 150 bin insana etkisini sorduğumuzda; “Çöpe en yakın yer Harmandalı Köyü ve oradaki insanların çoğu kanser. Çöp arabaları mahallenin içinden geçiyor ve bütün çöp suyunu dökerek ilerliyor. Hele yaz aylarında yaşanmaz bir yer haline geliyor buralar.” yanıtını veriyor.

TAKIL SENİ GÖTÜRSÜN

18 yaşında bir lise öğrencisi Enis Dağ. “Çocukluğumdan hatırlıyorum. Yaz aylarında burada çok fazla sinek olurdu, martıların ayağına çöp paşeti takılırdı. Onlar da uçamaz ve yere düşerdi.” diyor. Belediyenin ilaçlama aracının ardında bıraktığı beyaz dumanın peşinden koştuklarını da ekliyor sözlerine. Trajikomik bir hikayesini daha paylaşıyor bizlerle: “Çiğli’de büyük bir alışveriş merkezi var, mahallelerden ücretsiz müşteri servislerinin kalktığı bir AVM. Orta okuldayken bir gün oraya gittiğimde geri dönmek için oradaki görevliye sormuştum ‘Harmandalı’ya servis var mı?​’ diye. O da bana dönüp ‘şuradan bir çöp arabasına takıl seni götürsün’ diye cevap vermişti. Bu bana çok koymuştu o zaman.”

‘HERKES İÇİN SAĞLIK’ MI DEDİN?

Harmandalı’lı olmanın ne anlama geldiğini anlatırken; “Harmandalı dendiğinde herkesin aklına çöp geliyor. Sanki bizim ev çöpe kurulu!” diye bahsediyor. Çocukluğundan beri kendisine “Bu çöp niye burada?​” diye sorduğunu söylüyor. Tıbbi atıkların bile buraya geldiğini, buna rağmen İzmir’in EXPO 2020’ye ‘Herkes için sağlık’ temasıyla aday olduğunu ifade ediyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi 21 yıldır bu şehrin çöpünü bu mahalleye boşaltıyor. Üstelik bir arıtma ve geri dönüşüm tesisi olmadan düzensizce katı atık depolanıyor. Ekmek parası için bu çöp dağlarının arasına giren kayıtsız işçiler var, kimi başka illerden gelmiş.

Ancak egemenlerinin kendi çıkarları ve kar hırslarını düşünürken hesaba katmadıkları bir durum var: Enis gibi, Berkay gibi binlerce gencin, kendi yaşam alanlarını idare etme iradesi gün geçtikçe gelişiyor. Çöpün yaşından küçük bu gençler burada dünyayı değiştirmenin küçük bir provasını yapıyor.

Haziran direnişinin de gösterdikleriyle birleştirildiğinde, mevcut iktidarın da halkın sağlığını hiçe sayan yerel yönetimlerin de sonu; “üç ağaç” ile birlikte bir de “çöp” yüzünden olacağa benziyor!

BU SEFER Kİ FARKLI

Harmandalı mahalle halkı 20 yıldır bu çöp için mücadele ediyor. Yapılan onlarca eylem ve tpolanan binlerce imza yapılanlar arasında. Ancak bu sefer ki mücadele biraz farklı!

Berkay “Biz Gezi direnişinden öğrendik!” diyerek anlatıyor. “Ülkenin dört bir yanında, İzmir’de bizim de katıldığımız eylemler oldu. Biz de kendi talebimizi önümüze görev koyduk. Günlerce uğraştık, eylem kararı aldık, mahalle mahalle dolaştık arkadaşlarımızla ve geçtiğimiz cumartesi bir uyarı eylemi gerçekleştirdik. Ben çocukluğumdan beri duyuyorum ‘Çöp kalkacak’ diye ama artık bu işin başında biz varız ve ben umutluyum. Çünkü sürekli olacak bu eylemler, biz kazanana kadar. Biz bundan sonra çocukların çöpte büyümesine izin vermeyeceğiz.”