Belgeler de olsa ‘yolun yol değil’

Birkan Bulut

ODTÜ arazisinden geçen yol inşaatıyla ilgili tartışmalar yaklaşık iki aydır devam ediyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Melih Gökçek, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, ODTÜ Rektörü Ahmet Acar, meslek odalarının açıklamaları peşpeşe geliyor. Ancak ne olduğu konusunda Ankaralının kafası hala karışık.
Ankara Büyükşehir Belediyesi de bunun farkında olsa gerek, geçtiğimiz günlerde “Belgelerle ODTÜ Yolu Gerçekleri” başlıklı bir broşür dağıtmaya başladı. Ücretsiz olarak dağıtılan broşür, bilgilendirmeden öte adeta bir “kara propaganda” örneği. Bütün eleştirilere cevap yetiştirilmeye çalışılan broşürde, yola karşı çıkan öğrenciler ve mahalleli marjinal grup diye yaftalanıyor. Uzmanların ve ODTÜ Rektörlüğünün “trafik sorununa çözüm değil” dediği yol projeleri,  broşürde yine “çözüm” diye sunuldu.
Biz de konuya dair elimizdeki bilgileri derledik. ODTÜ’den ve 100. Yıl Mahallesi’nden geçecek olan bu yolların asıl amacı nedir? Nasıl yapılıyor ve neden şimdi yapılıyor? Bir ‘ODTÜ yolu gerçekleri’ de bizden...

2 PROJE VAR

Ankara Büyükşehir Belediyesinin ODTÜ arazisini kullanacağı iki yol projesi var.
Birinci proje, inşaatı başlayan ve tartışmanın odağındaki yol. Bu yol Anadolu Bulvarı’nın devamı olarak Konya yoluna bağlanan yol. ODTÜ A1 kapısından geçen yol, A4 kapısı ve Yüzüncü Yıl Mahallesi’ne doğru devam ediyor.
İkincisi proje ise, ODTÜ kampüsünü ortadan ikiye bölecek olan yol. ODTÜ’nün Bilkent girişinden (A7 kapısı) başlayan ve Eskişehir yoluna paralel olarak inşa edilecek bu yolun, üniversite yönetiminin itirazının ardından tünel olarak yapılmasına karar verildi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın “ODTÜ ile anlaştık” dediği yol bu tünel yol. Ancak basındaki bilgi kirliliği nedeniyle diğer yolun üzerinde anlaşıldığı zannediliyor.

3 BİN AĞAÇ ETKİLENECEK

ODTÜ Rektörlüğü her iki yolun da trafik açısından çözüm olmayacağı görüşünde. Uzmanlar da aynı görüşte. Fakat Rektörlük, “zararın neresinden dönülse kardır” diye yola ancak tünel yapılması halinde onay vereceğini açıklamıştı. İnşaatı başlayan yolun güzergahının da ağaçların en az zarar göreceği şekilde yenilenmesini sağlamıştı. Fakat yine de 2 bin 388 ağaç kesilecek. 629 ağaç da taşınacak.

30 YIL BEKLETİLEN PROJE

İtirazlara rağmen inşaatı süren Eskişehir yolu ile Konya yolunu birleştirecek birinci yol, 1987-88 yıllarında inşa edilen Anadolu Bulvarı’nın devamı olarak  1990 yılındaki Ankara Nazım Planı’nda yer aldı. 4 km’lik bu yolun 1.8 km’lik kısmının kampüs arazisinin doğu sınır bölgesinden geçmesini 1994 yılında ODTÜ Rektörlüğü onayladı.
Söz konusu projenin gündeme geldiği 1982 yılından bu yana bölgede ağaçlandırma yapılmadı. Ancak aradan geçen 30 yılda bölge doğal yollardan orman halini aldı.  

YOLUN AMACI ORTADAN KALKTI

Daha da önemlisi 1980’li yıllarda onaylanan projenin amacı bugün anlamını yitirmiş durumda.
Şehir Plancıları Odası’nın raporuna göre bu yol 1980’li yıllarda Anadolu Bulvarı ve Eskişehir Yolu’nun, 100. Yıl Mahellesi’nden geçerek önce Konya yoluna sonra da Öveçler ve Dikmen Vadisi ile Çankaya ve Mamak’a bağlantı amacıyla planlanmıştı. Yol, özellikle OSTİM ve İvedik gibi sanayi havzalarını kent merkezine uğramaksızın Dikmen, Ayrancı, Çankaya, Seyranbağları ve Kırkkonaklar gibi konut alanlarına bağlamayı amaçlıyordu.
Ancak Büyükşehir Belediyesinin özellikle son 20 yıldaki uygulamaları, Dikmen Vadisi üzerinde planlanan ve Dikmen Caddesi ile Hoşdere Caddesi’ni bağlayan köprünün iptali bu amacı ortadan kaldırdı.

PEKİ NEDEN BUGÜN?

Üstelik otoyolun ODTÜ arazisinden geçecek kısmı 1995 yılından bu yana 1. Derece Doğal SİT alanı  olarak koruma altında bulunuyor. “Mutlak korunmalı” anlamına gelen bu SİT alanına otoyol yapımıyla ilgili belediyenin elindeki elle tutulur tek argüman ise ODTÜ Rektörlüğünün 1994 yılındaki onayı. Yani 20 yıl önceki bir imza.
Projenin gerekçeleri ortadan kalkmışken, arazi koruma altına alınmışken Büyükşehir Belediyesinin yolu inşa etmekteki ısrarı niye? Bütün görüşler amacın yeni imar planları olduğu üzerinde birleşiyor. Yapılan yolların geçtiği arazilerde gerçekleştirileceği düşünülen yeni yapılanmalar, yeni rant alanları anlamına geliyor.

600 ARAÇ İÇİN 8 ŞERİT YAPILIYOR

Ulaşım Plancısı Erhan Öncü hazırladığı raporda, trafik sorununun söz konusu otoyolun inşasına gerekçe olamayacağına dikkat çekiyor. Anadolu Bulvarı’nı Konya yoluna bağlayacak olan yolun Eskişehir yolundaki trafiği rahatlatacağı iddiasını yalanlayan Öncü, trafiğin en sıkışık olduğu aralıkta dahi Konya yoluna saatte sadece 600 aracın geçtiğini belirtiyor. 600 aracın yalnızca bir şeriti doldurabileceğine dikkat çeken Öncü, 8 şeritli otoyol yapımının gereksiz olduğunun altını çiziyor.
Şehir Plancıları, ulaşım mühendisleri ve mimarlar da aynı görüşte. Meslek odaları ve uzmanlar yaptıkları açıklamalarda,  birçok veriyle trafik sorununun bahane olduğunu ortaya koşmuş, amacın otoyol çevresini yeniden yapılaşmaya açmak olduğunu dile getirmişlerdi.

METRODAN ÖNCE BİTİRİLMEK İSTENİYOR

100. Yıl ve Çiğdem Mahalleleri’nde yaşayan halk da projeye karşı. 8 şeritli bir otobanla mahallelerinin ortadan ikiye ayrılacak olması bir yana, Çukurambar örneğinde olduğu gibi yolun ardından bölgenin lüks bir yapılaşmaya gitmesi de onları endişelendiriyor.
Uzmanlar da trafik sorunun çözmek adına yapılan kara yollarının yeni sorunları beraberinde getirdiği konusunda hemfikir. Birçok ülkede olduğu gibi halkın ulaşım sorununun raylı sistemlerle ve toplu taşıma araçlarıyla çözülebileceğine dikkat çekiyorlar. Uzmanlar, ODTÜ yolunun yıllardır yapımı beklenen metrodan önce inşa edilmek istendiğini, çünkü metro yapıldığında yapılacak otoyolun tamamen işlevsiz kalacağını belirtiyorlar.