HUKUK

SORU: Ben ev hizmetlerinde çalışan bir kişiyim. Ay içinde beş kez gittiğim bir evden paramı alamıyorum. Bu durumda benim hakkımı almam için nereye başvurmam gerekir?

CEVAP: 4857 sayılı İş Kanunu'nun 4. maddesi “İstisnalar” başlığı altında, “aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu kanan hükümleri uygulanmaz” diyerek İş Kanunu’nun kapsamı dışında kalan işleri düzenlemiştir. Maddenin (e ) bendinde “ev hizmetlerinde” diyerek ev içi işlerde çalışanlar da iş kanunu kapsamı dışında tutulmuştur. Yani, ev işlerinde çalışanlar iş kanunu anlamında örneğin, yıllık izin, ücret, fazla mesai, iş güvencesi vs. gibi hususların kapsamı dışında tutulmuştur. Bu kişiler bu bağlamda genel olarak Borçlar Kanununun genel düzenleyici Hizmet Sözleşmesi altında düzenlenen hükümlere tabi kılınmışlardır.
Ev hizmetlerinde çalışanlar ayrıca, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında da, 6. maddesinde, sigortalı sayılmayanlar arasında “ev hizmetlerinde çalışanlar” olarak  yer almıştır. Kanunun bu maddesinde daha sonra değişiklik yapılarak “ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç” ifadesi getirilmiştir.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) de Haziran 2011’de gerçekleştirdiği oturumda, ev işçilerinin insanca yaşam ve çalışma koşullarının sağlanıp çalışma haklarının korunması amacıyla 189 sayılı “Ev İşçilerine İnsanca İş Sözleşmesi ve 201 sayılı Tavsiye Kararı”nı kabul etti. Ancak, bu sözleşme henüz Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından imzalanmamıştır.
6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun genel hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri ve genel hükümleri ev hizmetlerinde çalışanlar açısından geçerlidir. Bu kanun kapsamında da işverenin ücret ödeme borcu, işçinin kişiliğinin korunması borcu, tatil ve izinler, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alma borcu bulunmasına rağmen, bu haklar maalesef uygulamada kullanılmamakta ve bir çok kişi de bu Kanun hükümlerinden haberdar değildir. Ancak, bu konu ile ilgili ev hizmetlerinde çalışanlar iş kanunu kapsamı dışında kabul edildiği için bir anlaşmazlık durumunda bu tür davalara genel asliye hukuk mahkemeleri bakmaktadır. Dolayısıyla, eğer işvereniniz size karşı bu yükümlülüklerini yerine getirmiyorsa bu durumda asliye hukuk mahkemesinde dava açma hakkınzı bulunmaktadır.