Yan yana geldikçe değişen kadınların gücü yaşam alanlarını da değiştirecek

Aylin OKUTAN
Ankara

Yerel yönetimlerde kadınların varlığının neleri değiştirdiği üzerine çok şey söylenebilir. Ama gelin biz gerçek hayatların yarattığı değişimlere bakalım.
Ankara Mamak’ta General Zeki Doğan Mahallesi’nde son seçimlerde bir kadın muhtar seçtirmeyi başardı kadınlar. Öyle çok iş yaptılar, öyle bir örgütlenme deneyimi geçirdiler ki bu 5 yıllık süreçte, şimdi o çalışmanın içerisinde değişen, gelişen kadınlarla yeniden yol almak için kolları sıvadılar yine. Nurhayat Farımaz, kadınların çabası ve çalışmasıyla muhtar oldu, şimdi Nigar Iğdır onu seçtiren ve onunla beraber mahalleyi yöneten kadınların muhtar adayı. Bu iki kadın, bayrak devri yapıyor birbirine, aslında bu çalışmanın başından beri içinde yer alan kadınlar adına sözcü olmak, sorumluluk almak dertleri.

ENGELLERİ BİRLİKTE ORTADAN KALDIRMAK...  

Nurhayat Farımaz 5 yıldır Mamak General Zeki Doğan Mahallesi’nin muhtarı. Yeni dönemde ise aza adayı. Emekli olduktan sonra, mahalle yaşamına daha çok dahil oluyor. Yerel seçimler için aday arayışı sırasında kadınlarla kurduğu ilişkiler öne çıkarıyor onu. Yüz yüze geldiği kadınlar daha adayken değiştiriyor yaşamını. Seçildikten sonra ise, en küçük derdinde bile kapısını çalan kadınların ona öğrettiği, onun kadınlarla beraber öğrendiği çok şey var: “Halkın gerçek yaşamını, karşılaştıkları zorlukları apaçık görebileceğiniz bir alan muhtarlık. Aynı çamurlu kaldırımda yürüyor, aynı koşullarda çalışıyor, çocuklarına bakarken aynı zorluğu yaşıyorlar. Bu süre içinde ücretsiz kreşler, yaşlılar için bakım evleri, çocuklar için etüt merkezleri, yani kadınların zamanını alan ve aslında sosyal devletin işi olan şeylerin yapılması için daha çok mücadele etmemiz gerektiğini çok daha yakıcı şekilde anladım. Bunlar sadece kadınların yaşamını kolaylaştırmak için değil, daha çok özgürleşmeleri için de gerekli. Yaptığımız çalışmalarda bu engelleri kaldırmak için çok çaba sarf ettik”.
Kadınlarla ilgili yaptıkları çalışmalar nedeniyle muhtarlığın kadınların sorunlarının çözümü için ulaşabilecekleri bir yer haline geldiğini söylüyor Nurhayat: “Eşi ve çocukları ile ilgili derdi olan, iş arayan, eğitimle ilgili derdi olanların sığındığı bir yer oldu muhtarlık. Birlikte çözüm bulmaya çalışırken, sosyal hizmetler, sığınmaevleri, kaymakamlık ya da başka destek merkezlerine de yönlendirmeler yaptık çokça. Burada iki önemli bir nokta var. Birincisi muhtarlıklar kadınların sadece belgeler için başvurdukları değil, fikir sorup, bilgi alabileceği yerler olabilir ve olmalı. İkincisi ise, bu işi çok daha sistematik ve profesyonel çalışanlarla yapacak olan kadın danışma merkezleri her mahallede bulunması gerekir. 

MUHTARLIK NELERİ DEĞİŞTİRDİ?

Mamak’ta nelerin değiştiğini şöyle anlatıyor Nurhayat: “Her 8 Mart ve 25 Kasım’da köy dernekleri, demokratik kitle örgütleri, diğer mahalle muhtarlıkları ile ortak bir etkinlik yapılması, kadınların kendi ilçelerinde etkinlik yapması bir gelenek haline geldi. Mahallemizde kadınlarla birlikte çalışarak bir kreş açtırdık ve bir sığınmaevi açılmasında etkili olacak bir çalışma yürüttük. Kadın koromuz, muhtarlığın kadın komisyonu var ve çalışmalarımıza burada kadınlarla birlikte karar veriyoruz. Nejla Yıldız’ın öldürülmesi nedeniyle Mamak’ta hep birlikte buna tepki gösterdik. Kadınlar için düzenli olarak tiyatro ve sinema gösterimleri yaptık ve kadınların katılımını kolaylaştırmak için servisler tuttuk. Kadınlar için kondüsyon aletleri konulmasını sağladık. Aslında daha büyük bir projemiz vardı, içinde yürüyüş yolunun, çocuklar için alanların, kadınların birlikte oturup çay içebilecekleri, sohbet edebilecekleri yerlerin olduğu büyük bir park projesi. Ama belediyeler daha çok kendi istedikleri projeleri yapıyorlar. İstediklerimizi gerçekleştirmek için daha güçlü mücadele edip daha çok kamuoyu oluşturmamız gerekiyor. Sadece yerel sorunlar değil, ülke meseleleriyle ilgili çalışmalar da yapıldı. Kadın komisyonu ile birlikte, barış ve anadil konusunu konuştuğumuz söyleşiler yaptık mesela. Almanya’dan gelen bir arkadaşımız, kendi deneyimlerini paylaştı ve onun anlattıkları üzerinden kendi ülkemizde yaşananları konuştuk. Çok da olumlu geri dönüşler aldık”. Nurhayat, kadınların birbirlerinin deneyim ve hikayelerinden öğrenecekleri çok şey olduğunu düşünüyor. Bir defteri var, unutmamak için notlar aldığı. Kadınların hikayelerini yazıya da dökerek başka yüzlerce kadınla paylaşmak,  önümüzdeki süre içerisindeki hedefleri arasında. 

KADINLARIN İÇİNDEN BİR ADAY 

Mamak General Zeki Doğan Mahallesi’nin bu seçim dönemindeki muhtar adayı, muhtarlık çalışmalarında bir şekilde yer alan kadınların yakından tanıdığı biri, Nigar Iğdır. Mahallede yürütülen kadın çalışmaları ile hayatı, ilişkileri, hayata bakışı değişmiş bir kadın aynı zamanda. Eşi ve iki çocuğu ile Kayseri’de yaşarken, yer değiştirmeye karar verdiklerinde Ankara’ya yerleşebilmenin koşullarını oluşturmak için önce Nigar gelmiş. Tekstil işinin yoğun olduğu Balgat’ta işe başlamış. Bir yıl Balgat’ta yaşadıktan sonra eşi ile birlikte çalışabilecekleri bir iş olabilmesi için market açmaya karar vermişler ve Mamak’a taşınmışlar. 2 yıla yakın bir süre kendi evinde çocuk bakımı yapmış Nigar. Bir süredir bir marketin unlu mamuller bölümünde iki vardiya şeklinde çalışıyor. Bayram gibi özel günlerde tam zamanlı çalışıyor, ama mesai ücreti alamıyor. Mamak’a gelmeden önce kendini, “kendi halinde sıradan bir kadındım işte” diye tarif ediyor. Mahallesinin muhtarının bir kadın olduğunu eşinden öğrenmiş. Kayıt için muhtarlığa gittiğinde tanışmış muhtar Nurhayat’la. Muhtarlık bürosunda kadınlarla ilgili gördüğü afişler, broşürler onu mutlu etmiş. Muhtarın hem kendisiyle tanışıp yardımcı olduğunu, hem de mahallede kadınlarla birlikte yaptıkları etkinliklerden ve çalışmalardan bahsettiğini söylüyor.
Aslında muhtar adayı olma düşüncesi yokmuş en başta, ama yapılan toplantılar sonrasında aday olmaya karar vermiş.”Evim kira, eşim hasta, ev geçindirmem gerekiyor, iki çocuk okuyor. Dolayısıyla ‘yapabilir miyim’ sorusu çokça kafamı meşgul ediyordu. Ama herkesin hep birlikte ve dayanışma halinde çalışacağız demesi bana güç verdi. Tekrar kadın bir muhtarın olması bizim için çok önemli olacaktı. Yapılan çalışmaların devam etmesi, kaybolmaması önemli çünkü. Benim hayatımı çok değiştirdi burada yapılan çalışmalar. Başka bir çok kadın için de öyle eminim ki. Ve hep birlikte daha yapacak çok işimiz var. En çok da bu çalışmaların devamı için aday oldum.”

ÇALIŞMAYLA BAŞLAYAN DEĞİŞİM VE İLK HEYECAN...

“Artık tek başıma değilim, bir çok kişiyiz. Hem kendi hayatlarımız, hem mahallede yapacaklarımıza karar verirken tek başıma değilim, birlikte konuşarak karar veriyoruz her şeye” diyor Nigar. Muhtarlık çalışmasına katıldığından beri çevresinin çok genişlediğini, her düşünceden, her inançtan, her kimlikten kişiyle tanıştığını söylüyor: “Çok önyargım varmış meğer. Neler yaşandığını ve tarihi öğrenmeye başlayınca daha iyi anlamaya başladım olayları ve önyargılarım da ortadan kalktı. Bir süre sonra evdeki ilişkilerinin de değişmeye başladığını anlatıyor, hem eşiyle, hem çocuklarıyla. “Her şeyden önce birbirimizi daha iyi anlamaya, birbirimizle daha çok şey paylaşmaya başladık. Şimdi ben de bir çok etkinliğe, eyleme gitmeye başladıkça onlara da daha farklı davranmaya başladım. ‘Diktatör Nigar’ gitti, ‘demokrat Nigar’ geldi diyorlar evdekiler” Nurhayat’ın muhtar olduğunu ilk duyduğunda hem şaşırmış hem de heyecanlanmış. Sık sık Nurhayat’ın yanına gitmeye başlamış, daha çok konuşabilmek için. Her gittiğinde başka kadınlarla tanıştığını, bir süre sonra orada tanıştığı kadınların da onun evine gidip gelmeye başladıklarını, birbirlerini tanıdıkça aralarındaki güvenin de arttığını söylüyor. Sadece yapılan etkinliklere gidip gelmek yetmemeye başlamış ona bir süre sonra. “Daha fazla ne yapabilirim?​” diye düşünürken, kadın komisyonuna girmesi ve daha aktif çalışması için öneri geldiğinde çok sevinerek kabul etmiş. “çok heyecanlıydım ilk toplantıya giderken. ‘Toplantı nasıl olur, neler konuşulur, ben neler yapabilirim?​’ diye düşünüyordum hep. 15 kişi vardı o toplantıda, çok iyi hatırlıyorum” diye anlatıyor ilk katıldığı toplantıyı. Bundan sonra yapılan her çalışmada daha fazla görev almaya başlamış.

YAPACAK DAHA ÇOK İŞİMİZ VAR

Mahallede seçim çalışmalarına başlanmış bile. Mahalle meclisi toplantısı yapıldıktan sonra çoğunluğunu kadınların oluşturduğu bir seçim komisyonu kurulmuş. Aday tanıtımı yapılmış. Ev toplantıları yapılıyor. Broşürler ve kartvizitler ev ev dolaşılarak dağıtılıyor. Kendi çocuklarının bakımından, işçiliğe, evde çocuk bakmaktan, taşeron çalışmaya kadar kadınlar için sorun yumağı oluşturan birçok alanı yaşayarak öğrenen kadınlar muhtarları Nurhayat ve muhtar adayları Nigar için canla başla çalışıyor. Daha adayken yüz yüze geldiği kadınların yaşamını değiştirdiği Nurhayat’la Nigar çok benziyor birbirlerine. Her ikisi de bu yola çıkarken mahallede kadınlarla yapılan ortak çalışmalarda öğrendikleri ile değişen yaşamlarını, kadınların dayanışmasından aldıkları güçle “yapacak daha çok işimiz var” diyor...