Gamze KARAASLAN
Akdeniz Üniversitesi
Macaristan denilince Liszt, Brahms, Kodaly ve Çigan müziği akla gelir. Çigan müziği, Çingene müziğidir ve Çigan müziğini Çingene kökenli Macarlar en güzel icra edenlerdir.
Çingene müziğinin temel çalgısını herkes genellikle keman olarak bilir ve öyledir de. Kemanı en hızlı çalan ve babadan oğula öğreten Çingenelerin neşeli kişiliklerinin yanı sıra dünya müziğine kazandırdıkları ise maalesef bilinmemektedir.
21. yüzyılda da çingenelerin kültürlerini, danslarını, müziklerini yaşatan, 1978’de Macaristan’da Kalyi Jag (siyah ateş) ismiyle kurulan bir grup bulunmakta. Roman folklorunu, dilini korumak ve teşvik etmek amacıyla birkaç genç eğitimci ve müzisyen tarafından kurulan grubu diğer Gypsy (Çingene müziği) gruplarından ayıran özellik ise kendine özgü benzersiz tarzının olmasıdır. Mükemmel denilecek düzeyde vokal ve enstrümantal nitelikleri oldukça yüksek olan grup, Avrupa’da Çingene kültürünün en değerli temsilcisi olmuştur.
ESAS OLAN İNSAN SESİ
Grubun yaptığı müziklerde esas olan ise insan sesidir. İnsan sesinin belirleyiciliğinin yanında en çok kullandıkları müzik aleti ise süt güğümüdür. Süt güğümü şarkıların ritmini belirler. Nadiren de gitara benzeyen ama daha az teli olan basit bir yaylı çalgı kullanırlar.
Kalyi Jag aldığı ödüllerle uluslar arası boyutta çingene müzik geleneğinin temsilcisi haline gelmekle kalmayıp, Romanların özlerini yitirmemeleri, kültürlerini ve kimliklerini korumaları ve yaşatmaları için teşvikte bulunmaktadırlar.
Grubun kurulduğu yıldan bu yana birbirinden başarılı 5 adet albümü bulunmakta. En sevilen şarkıları ise La Romnjasa, Mori Shej Sabina, Kon Kamenpe... İyi dinlemeler
MACAR ÇİNGENELER VARSA BRAHMS VAR LİSZT VAR
Ünlü Macar müzisyen ve besteci Liszt’in Çingene bir kıza aşık olması ve bunun sonucu Çingenelerin ona öğrettikleri Çingene müziğinin müziğe kattığı katkılardan biridir.
Bu ünlü müzisyenlerle roman halk arasında mutual bir ilişki vardı ve birbirlerinden beslenmişlerdi aslında. Romanların kültürü, hikayeleri, şarkıları onların müziklerinin ilham kaynağı olurken, romanlara ait ezgileri müzisyenlerin bestelemeleri Çingene müziğini evrenselleştirmiştir. Bu nedenle Macar çingeneleri varsa Brahms vardır,
Liszt vardır.
Evrensel'i Takip Et