Atın hangi sınıfa hizmet ettiği önemlidir

İsmail AFACAN

Geçtiğimiz haftalarda Ankara’da atlı karşılamalara tanık olduk. Birçok ilkin yaşandığı bu karşılamaların birincisi Çankaya Köşkünde yaşandı. İlki Letonya Cumhurbaşkanı Andris Berzins’in Türkiye ziyareti sırasında Çankaya köşküne girerken… Kara Harp Okulu Atlı birliğine bağlı süvariler Letonya Cumhurbaşkanı’nı karşıladı. Atlı birlikler makam aracındaki cumhurbaşkanına nal sesleriyle eşlik etti. Yapılan Ortaçağ Avrupası’ndan kalma sembolik bir gösteriydi. Kısacası misafirperverlik güzellemesi…
Diğer karşılama ise Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın önünde yaşandı. Yatağan’da bulunan Yeniköy ve Kemerköy termik santralinin özelleştirilmesine karşı direnen işçiler için… İhale öncesinde Özelleştirme İdaresinin önünde direnen işçileri atlı polisler bekliyordu. Polisler tarafından işçilerin üzerine sürülmek için hazırlanmıştı. Bu sefer yapılan sembolik bir karşılamadan öte bir güç gösterisiydi.  
Yakın tarihimizde de eşitlik ve özgürlük isteyen işçiler, emekçiler ve gençler birçok kez atlı müdahalelere tanık olmuştu. Ne tesadüf Tayyip Erdoğan’ın kendine örnek aldığı üstadı Adnan Menderes döneminde… 28 Nisan 1960’ta Beyazıt Meydan’ında toplanan üniversite gençliğinin üzerine sürülmüştü atlı birlikler. Sonra tarihe karışmıştı derken yine ortaya çıktı. Ne tesadüf uzun bir aradan sonra hak alma mücadelesi verenlere işçilere karşı yine kullanıldı atlı polisler.

HER ZAMAN SAHİBİNİN HİZMETİNDE

At, savaşçı toplumların en önemli araçlarından biridir. Bir yönü geçmiş dönem göçebe toplumlarında ulaşım ve iletişim aracı olması, diğer yanı ise iktidar ve güç sembolü… Dadaloğlu bir şiirinde şöyle gürlüyor: Kalktı göç eyledi, Avşar elleri/ Ağır ağır giden eller, bizimdir./ Arap atlar yakın eder ırağı/ Yüce dağdan aşan yollar bizimdir./ Başka bir değişle silah ve avradın yanında olmazsa olmaz. Atlı birlikler Selçukludan Osmanlı’ya Roma’dan Bizans’a ortaçağ ve öncesindeki imparatorluk ordularının vazgeçilmeziydi. Osmanlılar beylikten devlete geçiş sürecinde ilk kurduğu birliklerdendi atlı birlikler… Orhan Bey zamanında… Yeni Balkanlar ve Afrika’da yeni yerler işgal edilirken de kullanıldı bu atlı birlikler Anadolu’daki Şey Bedreddin ve Celali gibi halk isyanları bastırılırken de… Her zaman sahibinin hizmetinde oldu ve ona göre yetiştirildi.

SİZİ TANRILAR BİLE KURTARAMAZ

Marksist literatürde çok kullanılan bir söz vardır. Bir değerlendirme yapılırken “hangi sınıfa hizmet ettiği önemlidir” denir… Mecazi bir söylemle bu durum atlar içinde geçerlidir… Cumhurbaşkanlığı Köşkündeki karşılamada ve Yatağan işçilerine yapılan saldırıda atlar egemenlere hizmet etmesi için kullanılmıştır. Bir güç gösterisidir. Ama unutulmamalıdır ki Köroğlu’nun da bir atı vardı… Sudan çıkıp gelen… Ve Bolu Beyi’ne karşı verdiği mücadeleyle simgeleşen…Unutulmamalıdır ki yumuşak atın çiftesi sert olur. Cemal Süreya’nın, Adnan Menderes atlı birliklerinin özgürlük türküsü söyleyenleri ezdiği o günlerde yazdığı ve o dönemle simgeleşen 555K şiirinde şöyle sesleniyor: biz şimdi alçak sesle konuşuyoruz ya/sessizce birleşip sessizce ayrılıyoruz ya/anamız çay demliyor ya güzel günlere/sevgilimizse çiçekler koyuyor ya bardağa/sabahları işimize gidiyoruz ya sessiz sedasız/bu, böyle gidecek demek değil bu işler/biz şimdi yan yana geliyoruz ve çoğalıyoruz/
ama bir ağızdan tutturduğumuz gün hürlüğün havasını/ işte o gün sizi tanrılar bile kurtaramaz.