Tahran Üniversitesi Kürtlerle ilgili ansiklopedi hazırlıyor

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Tahran Üniversitesinden Dr. Esmail Shams, üniversite bünyesinde kurulan Kürdoloji bölümünün Kürtlerle ilgili 6 ciltlik bir ansiklopedi hazırlığı içinde olduğunu kaydetti.

Bilgi Üniversitesi Kürdoloji Çalışma Birimi, Bilgi Üniversitesi Kültür ve Düşünce Topluluğu ve Toplum ve Kuram dergisinin hafta sonu düzenlediği ‘90’lı Yıllarda Kürtler ve Kürdistan Konferansı’na katılan Tahran Üniversitesi Büyük İslam Ansiklopedisi Merkezi Kürt Araştırmaları Direktörü Dr. Esmail Shams ile kısa da olsa İran’daki Kürtlerin durumuna ilişkin görüştük.
Shams ile yaptığımız görüşmenin çevirisini Kürt gazeteci Cemil Oğuz yaptı. 2010 yılında Tahran Üniversitesi Kürdoloji bölümünün kurulduğunu belirten Shams, amaçlarının Kürtlerle ilgili 6 ciltten oluşan bir ansiklopedi olduğunu kaydetti. Bu ansiklopedide Kürtlerin tarihi, siyasi, kültürel alandaki çalışmaları bir araya getirerek yayınlamak istediklerini anlatan Shams, şimdiye kadar 2 bin kitaba ulaştıklarını belirtti. Aynı zamanda Kürtlerden bahseden binlerce makalenin söz konusu olduğunu belirten Shams, “Biz Kuzey Kürdistan’daki Enstitü, Üniversitelerle ilişki kurmak istiyoruz. Buradan gelip İran’da araştırma yapmak isteyenlere kapımız açık, onlara destek sunarız. Bizim Kürdoloji Bölümü arşivinden yararlanabilirler” dedi.

İDARİ OLARAK SIKINTILAR VAR

Shams, İran’daki Kürtlere ilişkin kısaca şu bilgiyi verdi: “Kürdistan, Batı Azerbaycan, İlam ve Kirmanşah eyaletlerinde Kürtler var. Bunun dışında Horasan eyaletinde 1 milyon Kürt var. Luristan, Huzistan, Gilan, Mazenderan eyaletlerinde Kürtler var. Bu eyaletler İran’ın Kürdistan parçasında değil. Tahran’da çok sayıda Kürtler var. 10 milyon civarında Kürt nüfus var. Huzistan’da iki Kürt köyü var, birinin ismi Büyük Kürdistan, diğerinin ismi Küçük Kürdistan. Yani bir çok şehirde Kürtler var.” Newroz’un yasak olmadığını ve Kürtlerin kültürel çalışmaları önünde bir yasağın olmadığını ifade eden Shams, “İdari açıdan sorunlar var. Bakanlıkta, Valilikte Kürtler yok. Sorun biraz o. Buradaki gibi legal Kürt partileri yok. İllegal olanlar var. Yurt dışında kurulup orada mücadele edenler var. Mecliste Kürt milletvekilleri bulunuyor” dedi.

İran’daki Kürtlerin, Ehl-i Hak, Şii ve Sünni olarak üç inanç grubundan oluştuğunu anlatan Shams, “Kürt Aleviler biraz Ehl-i Hak’a daha yakınlar. Bu Kürtler de Kirminşah ile İlam eyaletlerinde yaşıyorlar. Horasan’daki Kürtler ise Şii’dirler. Horasan’daki Kürtler Safeviler döneminde Türkiye’den Horasan’a göç ettiler” dedi.  Kürt gençlerin 1999-2005 Muhammed Hatemi döneminde dergiler çıkardığını belirten Shams, Hatemi’den sonra bunun zayıfladığını şimdi ise çok az sayıda üniversiteli gençlerin dergi çıkardığını anlattı. Shams, Halepçe Katliamı’nın yıl dönümlerinde Kürt gençlerinin üniversitelerde anma etkinliğini yaptığını ve Kürt gençliğinin bu anmayla bir araya geldiğini kaydetti.