‘Devlet önce kadını ve çocuğu korumalıdır’

Mustafa MAYDA
İstanbul

Türkiye, 2011 yılında kabul ettiği Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunması Sözleşmesi gereğince cinsel şiddet suçlarıyla ilgili yasal düzenleme yapma yükümlülüğü altına girdi. Şu anda da AKP’li vekillerin hazırladığı 5. yargı paketi olarak bilinen, kadınlara ve çocuklara yönelik cinsel suçlarda değişiklik tasarısı gündemde yerini aldı. Konu hakkında açıklama yapan uzmanlar, “Söz konusu sözleşmenin genel yaklaşımı önceliğin önlemeye verilmesi, önlemenin mümkün olmadığı durumlarda ikincil mağduriyetin ve tekrarlarının önlenmesini sağlamaya yöneliktir” dedi.
Adli Tıp Uzmanları Derneği, Türkiye Çocuk Ve Genç Psikiyatrisi Derneği ve Türkiye Psikiyatri Derneğinin konuyla ilgili ortak açıklamasında, “Adalet komisyonunda görüşlerimizi sunabilmemiz için sadece 10 dakika süre tanındı” denildi.

GENEL MANTIK KORUMA DEĞİL

Dikkatli incelendiğinde yasanın genel mantığının çocukların korunmasına değil failin cezalandırılmasına odaklandığına dikkat çekilen açıklamada, “Önerilen değişiklikler mağduru korumayı ve suçu engellemeyi hedeflememekte; cezayı artırmak veya azaltmakla sorunun çözülebileceği yanılgısını yaşatmaktadır. Cinsel şiddet mağdurunun tekrar örselenmeden, temel haklarına saygılı bir şekilde değerlendirilmesi yapılmalı, dava süreçleri kişi haklarına ve sağlığını korumaya uygun bir şekilde düzenlenmelidir” ifadeler yer aldı.

YASADA CİNSEL ŞİDDET HASTALIK GİBİ

Tasarıda sanık için yapılan düzenlemeler ile cinsel şiddet uygulamanın bir hastalık gibi değerlendirildiği hatırlatılan açıklamada, “Oysa cinsel şiddet eylemlerinin önemli bir bölümü ceza sorumluluğu tam olan bireyler tarafından gerçekleştirilmektedir. Tasarının çocuğun korunmasından söz edebilmesi için, ceza kanunları ile sınırlı kalınsa bile mağdurun korunmasını sağlayacak düzenlemeler ile desteklenmesi gerekmektedir. Örneğin mağdurun tedavisi, özel hayatın gizliliğinin korunmasına ilişkin tedbirler, mağdurun adalete erişimini destekleyecek özel düzenlemeler öngörülmelidir. Unutulmamalıdır ki; bu haliyle çıkması durumunda da olan çocuklara ve kadınlara olacaktır” denildi.

UZMANLARIN ÖNERİLERİ

* Çocuk kavramı ve çocuklara yönelik cinsel istismar uluslararası sözleşmeler ışığında yeniden tanımlanmalıdır
* Cinsel istismar 18 yaşından küçüklere yönelik her tür cinsel davranışı kapsayacak biçimde düzenlenmelidir.
* Ensest ayrı bir suç olarak düzenlenmelidir.
* Erken yaşta evlendirilme cinsel istismar suçu kapsamında düzenlenmelidir.
* “Beden ve ruh sağlığının bozulması” kavramı yerine hukuk uygulayıcıları yönünden muğlaklıkları ortadan kaldıracak ve bilim çevrelerinin üzerinde anlaştığı ortak kavramlar kullanılmalıdır.
* Delil kaybını ve tekrarlayan muayeneler ile yeniden travmatizasyonu engellemek için mağdurların gecikmeksizin disiplinler arası işbirliğinin olduğu yetkin ve deneyimli merkezlere yönlendirilmeleri sağlanmalı, kuruluşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımını olanaklı kılacak düzenlemeler yapılmalıdır.
* Mağdurun tedavisi ve adli süreçlerde desteklenmesi yönünden devletin koruma ve gözetim yükümlülüğü de yasalarda düzenlenmelidir. Cinsel şiddet mağdurunun esenlikle yaşamını sürdürmesini sağlayacak gerekli tedavi desteği sağlamalı, bu destek yargı süresinden az olmamalıdır.
* Rızaya dayalı cinsel ilişki sadece yaşıt küçükler arasında kabul edilmelidir.
* Çocuğa yönelik cinsel istismar suçlarından sabıkalı olanların çocukla ilgili işlerde çalıştırılmaları yasaklanmalıdır.