FIFA’yı oyundan atın
Birçok insan FIFA’yı 4 yılda bir yaşanan Dünya Kupası coşkusuyla özdeşleştirir. Ancak Brezilya 2014 başlarken FIFA, Silvio Berlusconi’yi dahi kıskandıracak seviyede yolsuzluk ve rüşvet iddialarıyla karanlığa bulanmış durumda.
![FIFA’yı oyundan atın](https://www.evrensel.net/files/news/default/fifayi-oyunun-disina-gonderin23ff367d5a8abbb0a0d9.jpg)
Dave ZIRIN
Birçok insan FIFA’yı 4 yılda bir yaşanan Dünya Kupası coşkusuyla özdeşleştirir. Ancak Brezilya 2014 başlarken FIFA, Silvio Berlusconi’yi dahi kıskandıracak seviyede yolsuzluk ve rüşvet iddialarıyla karanlığa bulanmış durumda.
Şu anki liderlerinin görkemli villalarına ve özel uçaklarına karşın organizasyonun kökeni hayli mütevazı. FIFA, 1904 yılında Paris’te hızla yayılan bir sporun uluslararası kurallarını düzenlemek için basit bir kural koyucu komite olarak kuruldu. Paris’te kurulduğu için organizasyonun adı Fransızca “Fédération Internationale de Football Association” kelimelerinin baş harflerinden oluştu. Sahada rakibe yumruk atmanın yasaklanması gibi basit kuralları belirlemek için kurulan organizasyon, zaman içerisinde spor tarihinin en başarılı ve bir o kadar da kötü şöhretli organizasyonuna dönüştü.
FIFA, Sepp Blatter’in demir yumruğu altında o kadar çok skandala battı ki her an yeni PR krizlerine bulaşmayacaklarını hayal etmek güç. Bay Blatter, kendisi gibi skandallarla dolu bir başkanlık dönemi geçiren akıl hocası João Havelange’in yerine 1998’de göreve geldi. Başkanlığı döneminde FIFA yetkilileri kötü mali yönetim, rüşvet, başka bir yüzyıldan gelmiş gibi duran cinsiyetçilik ve homofobi suçlamalarıyla karşılaştı.
FIFA VE YOLSUZLUK: HERKESİN BİLDİĞİ SIR
FIFA’daki yolsuzluklar yıllardır “herkesin bildiği bir sır” durumunda ve yeni iddialar artık öfkeye bile sebebiyet vermiyor.
FIFA, şikeyi engellemekle yükümlü ancak bir New York Times araştırmasına göre 350 kişilik ekibinden yalnızca 6’sı bu konuda yetkili. Kurum, yolsuzluğu gözlemlemekle de yetkili ancak bunu yapmadığı çok açık. 2022 Katar Dünya Kupası hakkında uzun süredir rüşvet iddiaları gündemde.
FIFA’nın yakın dönemde feshedilen kendi bağımsız denetim komitesi, 2022 Dünya Kupası için yeni bir oylama yapılmasını önerdi. UEFA’nın FIFA’daki temsilcileri de Blatter’in bir dönem daha FIFA’nın başında kalma yönündeki niyetini açıklaması halinde bunu protesto edecekleri uyarısında bulundu.
Tüm bunlara küçümsemeyle bakmak mümkün ancak artık bu karşılayabileceğimiz bir lüks değil.
BREZİLYA TARİHİNİN EN BÜYÜK HIRSIZLIĞI
2014 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapan Brezilya’da FIFA’nın son derece hızlı bir şekilde inşa ettirdiği yeni stadyumlar 9 işçinin ölümüne sebebiyet verdi. FIFA’nın güvenlik ve altyapı talepleri Brezilya favelalarındaki 250 bin yoksul insanın zorla tahliye edilmesiyle sonuçlandı. Oyunların maliyeti yükselmeye devam ediyor ve son rakamlar 15 milyar doları aştı. Brezilya’nın kazandığı 1994 Dünya Kupası’nın yıldızı Romario, 2014 turnuvasını “Brezilya tarihinin en büyük hırsızlığı” olarak tanımlıyor.
2022 Dünya Kupası’nın mekanı Katar’daki durum çok daha kötü. Yüzlerce göçmen işçi, petrol krallığının “FIFA kalitesinde stadyumlar inşa etme” çabaları uğruna can verdi. Bu ve son dönemde ayyuka çıkan rüşvet iddiaları çok sayıda üst düzey FIFA yetkilisini kupanın yeni bir yere taşınması konusunda fikir belirtmeye itti. Blatter dahi kupayı Katar’a vermenin bir hata olduğunu itiraf etti.
DÜNYANIN EN ESRARENGİZ KRALLIĞI
On yıllar boyunca FIFA dünya ülkelerine dev bir gülle gibi girdi ve geride bıraktığı katastrofik zarara rağmen her 4 yılda bir bundan paçayı sıyırmayı başardı. Uruguaylı Gazeteci/Yazar Eduardo Galeano’nun “Gölgede ve Güneşte Futbol” adlı klasik kitabında belirttiği gibi “Görünür ve görünmez diktatörler var. Dünya futbolunun iktidar yapısı monarşiktir. Dünyanın en esrarengiz krallığıdır.”
Yine de ilk kez bu gizli krallık saklandığı karanlıklardan çekiştirilmeye başlandı. Brezilya’da grevci öğretmenler, güvenlik görevlileri, itfaiyeciler, otobüs şoförleri “FIFA kalitesinde ücretler” istiyor. Barınma aktivistleri toprakları işgal ediyor ve “FIFA kalitesinde evler” istiyor. Hemşireler “FIFA kalitesinde hastaneler” talep ediyor. FIFA’nın kendisini gösterdiği her yerde protestolar da patlak verdi. Sao Paulo’daki bir arkadaşımın söylediği gibi “FIFA’nın Brezilya’daki popülaritesi, Katrina Kasırgası sonrası FEMA’nın ABD’deki popülaritesi kadar.”
DEVLETSİZ HOLDİNG
Son olarak dünya FIFA’yı olduğu gibi görüyor: “Büyük insani bedeller karşılığı kendi ajandasını Dünya Kupası’nın heybetini kullanarak hayata geçirmek isteyen dünya liderleri için bir koçbaşı işlevi gören ve gerektiğinde rüşvetlerle işini gören devletsiz bir holding.”
Futbol için insanların evlerinden edilmesine ya da işçilerin ölmesine gerek yok. Dünya Kupası herhangi bir ülkede halihazırdaki stadyumlar ve altyapılarla düzenlenebilir. Dahası aday ülkeler için gizli oylama yöntemi sona erdirilmeli ki futbolun ekonomik ve siyasi açıdan suistimal edilmesinin önüne geçilsin.
NE YAPMALI?
Uluslararası futbol birbirinden tamamen ayrı 2 yapıya şiddetle ihtiyaç duyuyor. Birisi yolsuzluğu, rüşveti ve şikeyi engellemekle ve denetimle sorumlu olmalı. Diğeri ise Blatter’in selefi Havelange’ın sözleriyle “futbol denilen ürünü” satmakla sorumlu olabilir. Tek bir kurumun hem yazar kasa hem de kimsenin yazar kasadan para çalmamasıyla sorumlu olması rüşvet için bir reçete gibi. Bu aynı zamanda uluslararası futbolun en sonunda kendi problemleri ve yolsuzluklarının ağırlığı altında çökmesinin de reçetesi.
Evet, futbol kesinlikle dünyanın en popüler sporu. Ancak FIFA gibi dışa kapalı ve çürümüş bir kurum WikiLeaks dünyasında yoluna devam edemez. FIFA’yı lağvetmenin zamanı geldi de geçiyor. FIFA, enfeksiyonun yayılmaması için kesilmesi gereken kangrenli bir organ gibi ve güzel oyun tüm popülerliğine rağmen bu yüzden çürüyebilir.
Futbol kurtarmaya değer, bu yüzden FIFA topunu alıp evine dönmeli.
New York Times’tan çeviren Mithat Fabian SÖZMEN
![Yeni yılda Evrensel aboneliği hediye edin](https://www.evrensel.net/upload/diger/link_1fa54f001588dc3ada54061524140d971350233e.jpg)