Sokakta umut, belirsizlik ve tedirginlik bir arada

Genç Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Donetsk’in sokakları, yakın dönem mazisine göre oldukça sessiz ve sakin. Yine de, Enformasyon ve Kitle İletişim Bakanlığının bana tahsis ettiği resmi fotoğrafçılardan Valeriy ile başbakanlık binasından çıkıp merkeze doğru Üniversite Caddesi üzerinde yürüyerek, halkın nabzını tutmaya soyunuyoruz.

Hafta içi olmasına karşın derin bir sükunet içindeki şehirde, önümüze denk gelen tek tük insana mikrofonumuzu uzatıyoruz. Donetsklilere temel olarak şu soruları yöneltiyoruz:

1- Şu anki durumu ve mevcut savaşı nasıl değerlendiriyorsunuz?

2- Çatışmaların ve savaşın sona ermesinin ardından, DNR’nin ve cumhuriyetinizin geleceğini nasıl görüyorsunuz? Ukrayna’ya bağımlı bir federasyon, tam bağımsızlık veya Rusya ile birleşme seçeneklerine nasıl bakıyorsunuz?

3- Referandumda oy kullandınız mı ve DNR lehine mi?

4- Aile ve yakın çevreniz mevcut halden nasıl etkileniyor, etrafınızdakilerden şehri çok terk eden oldu mu?  

5- Arkadaş veya akraba çevrenizden milislere katılıp, çarpışanlar var mı?..
 

RUSYA İLE BİRLİKTE HAREKET ETMEK İSTİYORUZ

Nadejda Sergeyevna: Tüm hayatım boyunca Donetsk’te yaşadım. Olaylar elbette beni yakından ilgilendiriyor ve cumhuriyetimizde olanlar çok üzücü. Bundan sonra ne olur konusunda bir şey diyemiyorum. Beni her şeyden öte barış ilgilendiriyor. Bu savaştan artık herkes bıktı ve içinde bulunduğumuz durum gerçekten korkutucu. Sadece barış ve sessizlik talep ediyoruz. Hadiseler başlayana kadar oldukça iyi ve sakin bir yaşam sürüyorduk. Annem çok korkuyor, bense onu bırakıp bir yere gidemiyorum. Annem 90 küsur yaşında, fiilen yatağa bağımlı, ayağa kalkamıyor ve beni doğal olarak burada tutuyor. Ukrayna’yı parlak bir geleceğin beklediğini düşünmüyorum. Malumunuz, Kiev’de hiçbir zaman ve halen anlam veremediğim olaylar neticesinde bugünlere geldik. Neydi o yakıp yıkmalar, vs… Donetsk aslında son derece sabırlı ve barış yanlısı bir şehirdir. Biz Kiev’deki barikatların diğer tarafındaydık. Bizler bekledik ve sabır gösterdik. Ancak sabrın da bir sonu vardı ve en nihayetinde, Donetsk ve Lugansk bölgeleri (Donbass) ayağa kalktı ve isyan etti. Yine de her şeyin düzelmesini ve iyileşmesini diliyorum. Çevrem ve ailemden pek çok kişi, her şeye karşın burada direnmeye ve şehri terk etmemeye çalışıyorlar. Bizler Rusya ile birlikte hareket etmek istiyoruz ve ben kişisel olarak DNR’yi destekliyorum. Savaşın bizim lehimize biteceğini ve cumhuriyetimizin yaşamasını gönülden ümit ediyorum.

UKRAYNA’DAN ADIM ADIM AYRILIYORUZ

Mihail Aleksandroviç: Bölgemizde yaşanan şu anki durumu tarif etmek çok zor. Açıklamalar yetersiz kalır. Referandumda ben de oy kullandım ve oyumu elbette Donetsk Halk Cumhuriyeti (DNR) lehine kullandım. Bizi nelerin beklediği konusuna gelecek olursak, öncelikle cumhuriyetimizin zaferi konusunda sonuna kadar eminim, bunu kimseyle tartışmam bile. Bir kere her şeyden önce Ukrayna’dan adım adım ayrılıyoruz. Sonrasında otonom olarak varlığımızı sürdüreceğiz. Rusya her zaman bizim için ikinci bir anayurt oldu. Dolayısıyla ondan tam olarak kopmaya zaten kimse razı değildi. Onunla birleşme konusunda ise; süreç bu şekilde işler ise buna ancak taraf olurum, çoğunluk da zaten evet der. Çevremden savaşa, halk milisleri lehine katılanlar oldu. Ailemin ve tanıdık çevremin ise çoğunluğu halen burada.

BEN KİEV YÖNETİMİNİ DESTEKLİYORUM

Anatoliy Dimitriyeviç: Hemen arkanızda duran evde oturuyorum. Donetsk’te ise tam 57 yıldır yaşıyorum. Az ilerideki devlet işletmesinde 42 yıl boyunca çalıştım. Olayların başlangıcından itibaren evimden her şeye şahit oldum. Ben şahsen, kesinlikle DNR yapılanmasını desteklemiyorum. Bence baştan beridir bunların arkasında Yanukoviç duruyordu. Ben merkezi Kiev yönetimini destekliyorum. Ancak bundan, şu anki devlet başkanını onayladığım sonucu çıkmaz, Paraşenko benim hoşuma gitmiyor. Sadece ülkenin parçalanmasını, bölünmesini arzu etmiyorum. Bence Kiev’deki olaylardan beridir güneydoğu bölgelerinde bir tür oyun sahneleniyor. Her şeye karşın medeni siyasal yöntemlerle krizi idare etmek için şans vardı bir noktaya kadar. Ancak olaylar Rusya Kırım’ı aldıktan sonra başladı. Burada nasıl haykırıyordu insanlar: “Berkut!.. Rusya!” (Berkut: Kiev Sivil Darbesi’nden sonra eski yönetime bağlı, tasfiye edilen özel polis gücü) Şimdi bu sloganlarla yola çıkan insanlarla ne yapılabilir? Bağımsız bir siyasetleri yok! Gelecekte ne olacağına gelirsek, Avrupa ve ABD, Putin üzerindeki baskıyı iyice arttırıp, geri adım atmasını sağlayabilirler. Putin’in tüm bu hareketleri, zamanında Hitler’in attığı adımlara benziyor.

KOMŞULARIM ŞİMDİDEN DONETSK’İ TERK ETTİ

Aleksandr Yefimoviç: Gerçekten de çok zor bir durum ile karşı karşıyayız. Benim oturduğum havalimanının olduğu bölgeyi örneğin, Ukrayna Ordusu sürekli bombalıyor, vuruyor ve tarıyor. Madenleri, fabrikaları yıktılar, dağıttılar. Binlerce kişi işsiz kaldı. Büyük pazar kapalı, mal sevkiyatı yapılamıyor. İnsanlar ancak hayatta kalabiliyorlar. Referandumda DNR lehine oy kullandım ve yeni cumhuriyetimizi her açıdan destekliyorum. Savaş haline gelecek olursak, bazen kimin kimleri öldürdüğü belli değil. Denilenlere bakılırsa, Kiev Ordusu mensuplarının iki üniformaları varmış, duruma göre sivil halkın arasına karışmak ve daha rahat hareket edebilmek adına bir ikincisini giyiyorlarmış. Bizim milislerin olası zaferine inanmak istiyorum ancak şimdilik kuvvetleri zayıf ve silah güçleri de oldukça sınırlı. Ukraynalıların ise güçleri, düzenli orduları, mühimmatları epey yeterli. Bizimkiler ise ancak gönüllüleri toplayabiliyor. Konu komşudan ve eş dost çevresinden çok sayıda insan şimdiden Donetsk’i terk etti. Ben bile bölgemdeki çarpışmalardan kaçarak bir süre merkezde yaşadım. Bence artık Ukrayna’nın sınırlarının eskisi gibi olma şansı kalmadı. Bizim de bu Ukrayna’da daha fazla kalma durumumuz... Bakın ülkenin batısındakilere, Ana Yurt Savaşı’nda onların bir kısmı ne yaptıysa bugün de onların torunları ve onların çocukları olayların fitilini ateşledi. Yok efendim Rusya, Sovyetler savaştan sonra bölgelerini işgal etmişmiş. Kendileri hemen teslim oldular. Şu anda da köle gibi yaşıyorlar. ‘90’dan sonra dillerinden düşürmedikleri “Nejalejnosti” (bağımsızlıkları) içinde… Şu anki hükümet tamamıyla onların safında. Hepsi de satılık tek kelimeyle. Örneğin devlet başkanı Paraşenko. Güya yüzde 50’den fazla oy almış. Doğuda, bizim bölgede seçimler boykot edildi. Son olarak “Yeni Rusya” konusunda ihtimal var diyorum. Allah’tan Rusya var ve destekliyor…

UKRAYNA’NIN BİRLİĞİNDEN YANAYIM

Fedina Viktoriyevna: Şu an bölgemizdeki durum çok kritik ve her yer çok tehlikeli. Ben referandumda oy kullanmadım ancak prensipte Ukrayna’nın birliğinden yanayım. Bence savaş sona erdiğinde Donetsk bağımsızlığını kazansa bile, ya Ukrayna içinde federal statüde kalmalı ya da halk cumhuriyeti olarak konfederatif bir yapıda. Ancak ne olursa olsun Ukrayna’nın bir parçası olarak kalmaya devam etmeli. Esas olarak savaş bitmeli; normal, huzur içinde hayatıma devam etmek, çalışmak istiyorum. Aslına bakarsanız Rusya Federasyonu vatandaşıyım, sadece burada Ukrayna’da doğdum Rusya’da birileri bu savaşı finanse etse, desteklese bile Rusya veya Rus halkına hiçbir şekilde karşı değiliz. En iyi şartlarda barış ve düzen tesis edilsin yeter ki, Rusya’da bile yaşarım. Ailemin ve çevremin önemli bir kısmı şehri terk edip göç ettiler. Burada köpeğimle birlikte ben tek başıma kaldım.

NEDEN TÜM DÜNYA SEYREDİYOR?

Larissa Yevgeniyevna: Ben de, ya tam bağımsız bir devlet olacağımızı veya Rusya’ya katılacağımızı düşünüyorum. Halk milisleri sonuna kadar direnecekler. Kiev’i ise daha da kötü günler bekliyor. Orada 2 oğlu olan kız kardeşim yaşıyor. Şimdi onları askere çağırdılar. Şimdi onlar buraya gelip beni mi vuracaklar?! Bu, Slav halkına karşı yapılan resmen bir vahşet, soykırım ve faşizmdir, Neden tüm dünya sessiz kalıp, seyrediyor?! Ukrayna halkının uyanma vakti geldi. Ben öğretmenim. Öğrencilerimden diremişe katılanlar çok oldu. Bizlerden şehir dışına yeterince giden oldu ancak önemli bir kesim de kaldı ve bodrum katlarında yaşam savaşı veriyorlar. Örneğin az evvel kızım aradı ve mahallelerini toplarla vurmaya başladıklarını bundan dolayı da bodrum katlarına sığındıklarını söyledi. Bizlerin de ara ara birkaç günü sığınaklarda geçirdiğimiz oluyor.

HALK MİLİSLERİMİZİ YÜREKTEN DESTEKLİYORUM

Znayida Vladimirovna: Şimdi size esas gerçekliği anlatayım: Bizim ülkemiz olan eski adıyla Ukrayna, ABD tarafından işgal edildi. Yasadışı silahlı bir darbeyle mevcut iktidar devrildi. Ardından kendi temsilcilerini getirdiler başa: Petro Paraşenko. Bu noktadan sonra artık bu kadroyu cunta olarak nitelendirmek istiyorum. Esas amaç ne: Slav halkına soykırım uygulamak. Bu toprakları kendi belirli amaçları için boşaltmak. Bu politikanın taşeronu da Ukrayna Ordusu. Bu soykırım sadece doğuda değil, bizzat Ukrayna halkına da uygulanıyor. Hatta ülkenin batısında da. Çünkü seferberlik adı altında zorla askere aldıkları Ukrayna’nın her tarafından bu toprakların evlatları. Sonra da buraya savaşmaları için gönderiyorlar. Onları bizim milislerimiz vuruyor. Çoğu teslim dahi olamıyor, çünkü arkalarında ordu içindeki Neo-Nazi örgütlenmesi, kendi askerlerini vurmaya hazır. Bunlar gerçek anlamda faşistler. Kendi mensuplarını tarayan, vuran bir ordu da bu soykırımın suç ortağıdır. Yakında Kiev’de fahişeliği ve uyuşturucuyu legalize edecekler, ve tüm Avrupa buralara akacak gönül eğlendirmeye, kendini satmak durumunda kalan kadınlarımızla… Kısacası ben halk milislerimizi yürekten destekliyorum. Vatanımı satıp bir yerlere kaçmaktansa, bombaların altında oturmayı tercih ederim. Referandumda da tabii ki DNR lehine oy kullandık. Tüm bunlar tamamen Amerika’nın eseri çünkü onlarda çok ciddi bir iktisadi kriz yaşanıyor. 17 trilyon dolar borçları var. Putin önderliğinde dünyanın geri kalan güçleri ise Petro-dolar sistemini değiştirmeye çalışıyor. Savaş sonrası Rusya ile birleşmeyi gönülden arzu ederim.

BÜYÜK BİR BELİRSİZLİK HAKİM

İgor İvanoviç: Şu an büyük bir belirsizlik hakim. Referandumda oy kullanmadım. DNR dayanmaya çalışıyor. Ben 23 yaşındayım. Arkadaş ve tanıdıklarımın çoğu DNR’yi destekliyor. Nerede yaşadığımızdan ziyade asıl olarak barışın olup olmaması mühim benim açımdan. Şu an itibariyle iş yok güç yok, insanlar dışarıya göç ediyorlar. Donetsk’in etrafını sardılar, benim çevremden direnişçilere katılan epey arkadaşım oldu. Ben de iştirak etmeyi düşündüm ancak sonuç olarak bu bir oyun değil. Aslında bir yandan da cephedeki durum, kardeşin kardeşi vurmasıdır.

İNSANLARIN EMEKLİ MAAŞLARI ÖDENMİYOR

Vladimir Mihailoviç: Bizleri iyi bir gelecek beklemiyor. Örneğin Paraşenko geldi başkanlığa Ukrayna’da. Bir oraya bir burada salınıp durdu, ondan hiçbir beklentim yok. İnsanların emekli maaşları ödenmiyor. İnsanla çalıştılar, çalıştılar ve şimdi ben dahil çoğumuz resmen dilenci durumuna düştük. Ayın 20’sinde çoktan maaşımı almam lazımdı ancak halen 5 kuruş elime geçmedi. Peki ben nasıl yaşayacağım?! Ne yani, hırsızlık mı yapayım bu yaştan sonra?! Ben emekçiyim, bugüne kadar hep kendi gücümle çalışmaya alıştım

ŞU ANDA EVE NASIL GİDECEĞİMİ DÜŞÜNÜYORUM

Natalya Alekseyevna: Sükunetin ve düzenin nihayet tekrar tesis edilmesini, Donetsk halkının normal hayatına dönmesini istiyorum. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ile DNR güçlerinin ortak bir dil bulmalarını temenni ediyorum. Şu anki düzensizlik gerçekten de bıktırdı. İşe giderken örneğin, düşünüyorsun, sağ salim varabilecek misin yoksa varamayacak mısın diye. Misal, benim yaşadığım Kirov ilçesinde bir minibüs, ateşin ortasında kaldı ve o sırada işine veya evine gitmekte olan yolculardan çok fazla ölen oldu. Şu anda da örneğin, eve nasıl gideceğimi düşünüyorum. Ben de referandumda oy kullanmadım. Siyasi olarak ise nispeten tarafsız konumdayım, iki tarafı da doğrudan desteklemiyorum. Ailem ve arkadaşlarımın hâlâ önemli bir kısmı burada. Petrovskiy bölgesini ciddi olarak bombalayıp vuruyorlar. DNR kaynaklarında Ukrayna ordusu bombalarken gösterilirken, Ukrayna kanalları da bizleri ayrılıkçı ve terörist olarak lanse ediyor. Ukrayna kuvvetleri Donetsk’i ele geçirirse nasıl yaşayacağız belli değil.

REFERANDUMDA OY KULLANMADIM

Olga Viktorevna: Kuşkusuz bölgemizde yaşananlar karşısında olumsuz düşünüyorum. Bir yandan Ukrayna, bir yandan dolaylı olarak Rusya. Ben ise kişisel olarak her şey bir yana savaşın kendisine karşıyım. Her yerde makineli tüfekli adamlar, bizler için çok korkutucu.  Kendi aralarında problemleri halletsinler, neden bunun bedelini sıradan insanlar ve halk ödesin ki?! Referandumda oy kullanmadım. Çünkü ülkemde doğru söyleyen yok. Ben, ne o tarafı ne de bu tarafı destekliyorum açıkçası. Tarafsızım. DNR’nin bağımsız bir cumhuriyet olarak var olması zor gözüküyor. Çünkü Ukrayna ordusu bastırdıkça bastırıyor. Maaşlarımız ödenmiyor. Benim çevremden milislere katılan olmadı.