Batı Ebola’yı unuttu

Niles WILLIAMSON

Dünya Sağlık Örgütünün (geçen) çarşamba yayınlanan son raporuna göre, devam eden Ebola salgınında verilen kayıp sayısı resmen 6 bini, bildirilen bulaşma vakası ise 17 bin 145’i geçti. Liberya, Sierra Leone, Gine, Senegal, Mali, Nijerya, İspanya ve ABD’de hastalığın insandan insana bulaştığı görüldü. İkinci yılına giren salgın, Ebola virüsünün kayıtlara geçen en ölümcül ve en geniş alana yayılışı oldu.

Bulaşma ve ölümlerin yüzde 99’unun tekabül ettiği Sierra Leone, Gine ve Liberya, salgının merkez üsleri olmayı sürdürüyor. Liberya ve Gine’de yeni bildirilen vakalarda kayda değer bir düşüş gözlense de, son üç haftada iki ülkede 600’den daha az vaka bildirildi, aynı zaman diliminde 1400 yeni vaka bildirilen Sierra Leone’deki durum ağır görünüyor.

Zaten çok fakirleşmiş olan bu Sahra Altı ülkelerinin ekonomisi, Ebola krizinin etkilerinden ciddi hasar gördü. Ebola salgınının öncesinde, üç ülkenin görece daha yüksek bir GSYİH büyüme oranı vardı ve eğilimin bu yönde sürmesi bekleniyordu.

EKONOMİYİ ETKİLEDİ

Geçen salı günü, Dünya Bankası geriye dönük 2014 GSYİH büyüme oranlarında önemli gözden geçirmeler yaptı. Dünya Bankası Liberya’nın 2014 büyüme oranının yüzde 2.2 olacağını öngörüyor, salgından önceki öngörü yüzde 5.9’a göre düşük; Sierra Leone’de salgından önce yüzde 11.3 olarak beklenen büyüme oranı, yüzde 4 olarak bekleniyor; Gine’de salgından önceki yüzde 4.5 büyüme oranı tahmini yüzde 0.5’e düşmüş.

Salgın ve ardından gelen krizin sonucu olarak, Sierra Leone ile Gine’nin ekonomilerinin gelecek yıl epey küçülmesi (yüzde -2 ve yüzde -0.2) beklenirken, Liberya’nın ekonomisi, Ebola krizinden önceki tahminin sadece yarısına denk gelen yüzde 2’lik bir büyüme gösterecek.

Dünya Bankası, Ebola krizi nedeniyle azalan gelirler ve artan harcamaların 2014’te üç hükümete toplam yarım milyar dolara mal olduğunu tahmin ediyor. Salgın bir yıl daha sürerse, Dünya Bankası bunun Batı Afrika bölgesine toplam mali etkisinin, ciddiyetine göre 3.8 milyar dolarla 32.6 milyar arasında değişen bir miktar olacağını öngörüyor.

HASTALIĞI ASKERİ MEVZİLENMEDE KULLANDILAR

Büyük güçler, salgına tümden yetersiz ve sadece jeopolitik hesaplardan yola çıkan bir karşılık verdi. Acil tahlil ve tedavi merkezleri kurma kisvesi altında, krizi Afrika kıtasında bir askeri mevzi kazanmak için kullanan Obama yönetimi Liberya’ya birkaç bin asker sevk etti.

Yabancı askeri birlikler, Ebola tedavi merkezleri inşa etmek için konuşlandırılırken, bu kurumların kadrolanması sorumluluğu, bunun için bir araya gelmiş STK’ler, misyonerler ve yerli işçilerden oluşan bir gruba bırakıldı. Finansmanı düşük ve yozlaşmış Batı Afrika hükümetleri, gönüllü doktorlar, hemşireler ve ölülere dokunmak ve onları defnetmek gibi en riskli işlere bakmak için, yerli işçileri ayarlayan Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) gibi STK’lere bel bağlamış durumda.

MSF geçen salı günü Batı Afrika’daki krize Batı hükümetlerinin sınırlı müdahalesini “yavaş ve eşitsiz” olarak niteleyen bir açıklama yaptı.

MSF Örgütü Başkanı Dr. Joanne Liu, doğrudan müdahalenin çoğunu gönüllülere ve eğitimsiz bölgeden işçilere bırakma kararını eleştirdi. “Biyolojik felakete müdahale kapasitesi olan devletlerin onu kullanmamayı tercih etmesi büyük bir hayal kırıklığı” dedi: “Uluslararası toplum nasıl oldu da -artık ulus aşırı bir tehdit olan- Ebola’ya müdahaleyi doktorlara, hemşirelere ve hayırseverlere bıraktı?”

SAĞLIK ÇALIŞANLARI EYLEMDE

Doktorlar, hemşireler ve diğer işçilerin çalışma koşulları, fiziksel ve zihinsel olarak çok külfetli ve Ebola’nın hastalardan sağlık çalışanlarına bulaşması riski yüksek. Kasım’ın sonuna doğru 622 sağlık çalışanına Ebola bulaşmış, 346’sı ölmüştü.

25 Kasım’da Sierra Leone’nin güney doğusundaki Kenema şehrinde defin işçileri greve çıktı ve hükümet tarafından söz verilen iki aylık yüksek risk ek ödemelerinin ödenmemesini protesto etmek amacıyla 15 cesedi şehir hastanesinin önüne bıraktı. Geçen ayın başlarında doğu Sierra Leone’de bulunan Bandajuma’daki Ebola tedavi merkezinden 400 sağlık çalışanı aynı meseleden dolayı greve gitmişti.
Ebola krizinin Batı Afrika’yı kırıp geçirmesi hâlâ büyük ölçüde kontrol edilemezken, Amerikan siyasi kurumları ve medyasının ilgisi kasımdaki ara dönem seçimlerine doğru büyük ölçüde kaybolunca, konu hemen hemen gündemden düştü.

ABD’de ekimin sonundan beri denizaşırı ya da kıtada bulaşmış olsun, yeni bir Ebola vakası bildirilmedi. Teksas’taki birkaç hemşireye Ebola bulaşması üstüne görülen medya çılgınlığı ve Afrika’daki Ebola kurbanlarını tedaviden gelen, semptom göstermeyen bir hemşireyi zorla karantinaya alma girişimi, hem Demokratların hem Cumhuriyetçilerin seçimden önceki siyasi hesaplarının sonucuydu. Bu arada, Ebola virüsüyle mücadele için 6.3 milyar dolarlık acil fonun kongre tarafından onaylanması hususu hâlâ kuşkulu.

*Yazının orijinal başlığı: Ebola salgını “Batı Afrika’yı
kırmaya devam ediyor”; ara başlıklar Evrensel’e aittir
*wsws.org’dan Çeviren Çağdaş Günerbüyük