Bir daha ‘sandık’ sorunu ya da ‘Erdofetorşi’

Herkes bir isim taktı. “Ankaralılaşmak” ya da “Korku İmparatorluğu” dendi. Hatta “AKP faşizmi”nden söz ediliyor. Bir ucundan doğruyu belirtiyorlar. Önemli zaafları “devlet”i hesaba katmamaları. Ya da şirketi çok andırır bir siyasi parti olan AKP’ye devletliği yakıştırmaları. Veya “devlet”e boş verip yerine “hükümet”i ikame ederek, AKP’den söz açmayı yeterli görmeleri. Varsa yoksa AKP!
Her tanımın eksikliğin bilerek... Hiç değilse somutu işaret edecek... Ve tamama/doğruya gönderme yapıp akılda kalacak... Hazır AKP ve karizmatik lideri Erdoğan’la Fethullah “Cemaati” ve “Şeyhi” arasındaki didişme de gündemdeyken, üzerinde konuşmayı da kolaylaştıracaktır başlıktaki atıf.
Otokrasi “kişisel” egemenliği belirtir. Krallık ya da padişahlık türü. Zamanımızda İngiltere, Hollanda gibi krallıklar da modernleşmiş ya da süse dönmüşlerdir... Ama otokrasinin daha “modern” biçimleri görülmüyor değildir. II. Elizabeth’inki gibi “görünüşte otokratik” de değillerdir... “Mübarek”inki... “bin Ali”ninki... Suudi otokrasisi.. Eskiden tanık olunan Hitler’in faşist diktatörlüğü. Örnekleri çoktur.
Çar’ınki ya da Kayzer’inki gibi eskileri bir yana, artık “otokratik” olanlar da, İngiltere’ninki gibi dönüşümden geçmiş, tekelci kapitalist temellere oturduklarında oligarşik niteliğe bürünmüşlerdir. “Zümre egemenliği”dir oligarşi. Onun bunun değil ama... Kapitalistlerin tekelci “zümresi”nin... Tekelci oligarkların egemenliği. “Erdofetorşi”, oligarşiye atıfta bulunduğu için eksik olsa bile, yanlış olmayacaktır. Fazla mı “kişisel”dir? Ama kaldırın Erdoğan’la Gülen’i, bakiye “dağılacaktır”! Yanlışa vardırabilecek eksiği, oligarşinin Erdoğan’la Fethullah yandaşlarından ibaret sayılması riskidir. Öyle değildir. “Yandaşlar” oligarkların yalnızca bir bölümüdür. Evet,“yükselen eğilimi” belirtmektedir.. Ülker’den Albayraklar’a... İpek’ten Koza’ya... Yeni katılımlarla oligark sayısındaki kabarmaya.. Sadece sayısal artışlarına değil, ama siyaseten güçlenmelerine... Hem iktisadi sosyal yaşamdaki hem üstyapıdaki, militarizm ve bürokrasi içindeki güç toplamalarına dikkat çekmektedir. Giderek ağırlık kazanan yandaşlarıyla... Hareket halindeki oligarşinin güncel “kesiti”dir yani “Erdofetorşi”!
Zorluk mu? Baksanıza tanımlaması bile uzuyor. Ve Koç var... Sabancı var. Boyun eğmiş ama eski günlere dönüş için en küçük fırsatı kaçırmayacak askeri bürokrasi var. Ve hâlâ “eski kafalı” yargıçları... Maliye bürokrasisi. Yenileriyle birlikte devlet yani. “Erdofetorşi” tarafından dizginleri ele geçirilen, ama geçirildikçe onu emen devlet.
Ancak “sandık” sorunu bakımından kolaylığı var: Oligarşinin güncel somutu olarak “Erdofetorşi”, halkın değil “zümre”nin egemenliği, bu kesin. Gücünü sandıktan falan almayan bir egemen zümre bu. Çok sayıda dayanışma halinde şirket... Okullar... Hastaneler... Yatırım kurumları olarak “yardım kuruluşları”... Ve oligarşi, bilinir, sadece iktisadi gücü elinde tutanlardan ibaret değildir... Ama siyaset ve hukukun, maliye ve din vb. sair üstyapıya dair kurumları çekip çevirenlerin “en irileri”nin de toplamından oluşur. Tüm toplumu yönetir. “Halk” ya da “millet adına”! Diktatörlük olmasına tümü diktatörlüktür, ama oligarşik egemenlik, kendisine beşiklik eden ülkelerde bile burjuva demokrasilerini güdükleştirmiştir. Bizdeyse bir türlü kurulmayan demokrasi zaten güdüğün güdüğüdür.
Sandık hiç önemsiz değildir. Oligarşiler halka kendilerini onaylatıp rızalarını almak zorundadırlar. Süngüyle her şey yapılır, ama üzerine oturulmaz. Yetmez yani zor. Ama zor tarihin asıl yapıcısıdır. Ve sandıktan değil, başına oligarşiyi taç edinen tekelci kapitalizmin iktisadi ve siyasal egemenliğinden, onun topluma dayattığı kapitalist örgütün dayanaklarından türer. Ve “Erdofetorşi”, bu yalnızca sandığa bağlı olmayan göreli kalıcılığı belirtmektedir. Sandıkla en çok bağlantılı olan AKP ve Erdoğan’dır. Öyleyse en gelip-geçici onlardır. “Erdo”, “Merdo” halini alabilir, sandık nedeniyle. Ama Erdoğan’la Fethullah iktidar oyununda birbirlerine muhtaçtırlar. İktidarda pay için “sen mi-ben mi” diye didişecekler... Ama birbirlerine tutunmaktan da zor vazgeçeceklerdir.