Küçük Kızıl Kafa: Gerda Taro

Liepzig’in sol çevrelerinden tanıştığı yakın arkadaşı Ruth Cerf ile Paris’e gittiler. Binlerce Alman göçmenine sığınak olan Paris, aynı zamanda politik ve kültürel bir merkez olmuştu. Gerta yarım gün çocuk psikiyatrı Dr. Rene Spitz’in yanında sekreterlik yaparken, Ruth mültecilere yardım eden bir örgütte çalışıyordu. İkisi de fazla para kazanmıyorlardı.
1934 Eylül ayında Andre Friedmann (Robert Capa) isimli fotoğrafçı, aldığı bir reklam işi için bir park sırasında oturan mavi gözlü, Alman görünüşlü bir kızın fotoğrafını çekmesi gerekiyordu. Montparnasse’de bol ağaçlıklı bir parkta bir saat kadar poz vermesi istenen Ruth teklifi kabul etti. Çekime arkadaşı Gerta ‘yı da yanında getirir. Bu tesadüf sonucu Gerta ve Andre’nin aşkları başlar.

‘CAPA VE TARO’

İspanya İç Savaşı başlayınca Capa ve Gerda bir ekip olarak İspanya’ya gitmeye karar verir. Bir Leica’yla bir Rolleiflex makineleri vardı. Capa Leica’yı, Gerda da Rolleiflex’i kullanacaktı. Bir grup gazeteci uçakla Barcelona’ya gidecek, onlar da ülkeye dağılıp Vu’nun özel sayısı için iç savaşı izleyeceklerdi. Mekanik bir arıza yüzünden uçak bir tarlaya zorunlu iniş yapmak zorunda kaldı. Kaza sonucu Vogel ve gazetecilerden birinin kolları kırıldıysa da Gerda’yla Capa’ya birşey olmamıştı. Savaşın başlamasından iki buçuk hafta sonra, 5 Ağustosta Barcelona’ya vardılar. Capa’yla Gerda Barcelona’dayken sokaklarda ve kafelerdeki insanları, barikatlar üzerinde oynayan çocukları ve el konmuş arabaların sokaklardan hızla geçişini görüntülediler.

1937 ilkbaharında Capa Gerda’ya evlenme teklif etmiş ve Gerda da bu teklifi reddetmiş. Özgürlüğünü kısıtlamayacak bir sevgi ihtimali sunduğu için Capa, Gerda’yı öncesinde ve sonrasında hayatına girmiş tüm kadınlardan daha çok sevmiştir. Ancak sorun da Gerda’nın sevgiden çok özgürlük sunmasıydı ve Capa hayatında bir kere olsun sahiplenmek istiyordu, Gerda da bunun üzerine daha fazla direniyordu.

Gerda çok geçmeden arkadaşlarına Capa ile sevgili değil, yakın arkadaş olduklarını söylemeye başladı.

KÜÇÜK KIZIL KAFA

Gerda, askerlerin taktıkları lakapla ‘La Pequena Rubia’ (Küçük Kızıl Kafa) her cephede sevinçle karşılanırdı. Bir çocuk sanılabilecek kadar ufak tefek ve neşeli Gerda’nın varlığı muhtemelen askerlere her şeyin o kadar da kötü olmadığını düşündürürdü.

Gerda Brunete’ye 12 Temmuzda vardığında evler hâlâ yanıyor, sokaklardan tanklar geçiyor ve cumhuriyetçiler ev ev dolaşarak kalan faşist keskin nişancılarını arıyorlardı. Bu bölgede çok şiddetli çatışmalar yaşanmıştı.  Gerda, Brunete’de mesleğinin en dramatik fotoğraflarını çekti ancak basında en çok yankı uyandıran fotoğraf, bir çarpışma fotoğrafı değildi. Bu resimde üç cumhuriyetçi asker, üzerinde ‘BRUNETE’ yazan bir tabelanın olduğu duvarın önünde durmaktaydı. Bu fotoğraf Cumhuriyetçilerin kasabayı ele geçirdiklerinin reddedilemez kanıtıydı. Bu fotoğraflar Regards’ta da yayınlandı.

Gerda hayatının en iyi fotoğraflarını çektiğinden emindi, Madrid’e dönünce bunu bir şişe şampanya ile kutlayacak, sabaha da Paris’e dönecekti.  

Birden önlerine kontrolünü kaybetmiş bir Cumhuriyetçi tankı çıktı. Arabanın sürücüsü hemen direksiyonu kırdı ama geç kalmıştı. Tank arabaya yandan çarparak Gerda’yla Allan’ı parçaladı. El Escorial’daki Amerikan Sahra Hastanesine kaldırılan. Gerda 29 Temmuz pazartesi sabahı saat 6’da öldü. Gerda söylediği gün Paris’e gelmeyince Capa Alianza’yı arayıp onun neden gelmediğini sormak istedi ama Alianza’da kimse Gerda’ya ne olduğunu bilmiyordu. Ertesi gün aldığı gazetede şöyle bir manşetle karşılaştı:

Fransız Gazetecisi Gerda Taro’nun Brunete yakınlarında savaşta öldüğü bildirildi.

30 Temmuz Cuma günü Madrid ve Valencia çiçekleriyle örülü tabut, Austerlitz Garı’na vardı. Paris’e gelmiş olan Gerda’nın babası İbranice dualara başlayınca Capa o kadar duygulandı ki, onu oradan uzaklaştırmak zorunda kaldılar.
Capa, daha sonra New York’a gidip burada İspanya İç Savaşı fotoğraflarından oluşan  ‘Death in the Making’ kitabını hazırladı. Kitabı ‘Bir yıl İspanya cephesinde bulunan ve sonsuza dek orada kalan’ Gerda’ya ithaf etti.