İşsizlik gerçekten düşüyor mu?

TÜİK resmi işsiz sayısını, Nisan 2012 itibariyle 2 milyon 425 bin, işsizlik oranını ise yüzde 9 olarak açıklandı. TÜİK’in verilerine göre, geçen yılın aynı dönemine göre işsizlik oranında ciddi bir düşüş yaşandığı görülüyor. Acaba gerçekten de öyle mi? Açıklanan işsizlik oranlarının TÜİK’in benimsediği istatistik yönteminden kaynaklı olması, meseleye pembe gözlüklerle bakıldığında ortaya çıkan işsizlik tablosu da ister istemez “tozpembe” oluyor.
TÜİK verilerine göre “İş gücüne dahil olmayanlar” kategorisinde olan, fiilen işsiz olduğu halde çeşitli nedenlerle iş aramayıp çalışmaya hazır olan 1 milyon 956 bin kişi, iş bulma ümidini yitirmiş 659 bin kişi ve diğer kategorisinde değerlendirilen 1 milyon 296 bin kişi var. Ancak bütün bu insanlar, fiilen işsiz olmalarına rağmen, benimsenen resmi işsizlik hesaplaması nedeniyle işsiz sayılmıyorlar. Sayıları 3 milyon 911 olan bu insanlar, iş gücüne dahil edilmediklerinden işsiz sayılmasalar da, çalışmadan geçimlerini nasıl sağladıkları, neyle beslenip nasıl yaşadıkları ile ilgili somut bir veri yok.
Türkiye’deki toplam işsiz sayısı, 2 milyon 425 bini devlet tarafından işsiz kabul edilen, 3 milyon 911’i ise resmi olarak işsiz kabul edilmeseler de fiilen işsiz olduklarından toplamda 6 milyon 336 bin. Bu durumda TÜİK’in açıkladığı resmi işsiz sayısı, gerçek işsiz sayısının ancak yüzde 38’ini oluşturuyor. Geriye kalanlar, devletin istatistik kurumu tarafından benimsenen hesaplama yöntemi gereği işsiz sayılmadığından ancak bizim gibi “felaket tellalları”na köşe yazısı malzemesi oluyorlar.
İşgücüne dahil olmayan, ancak fiilen işsiz olanları toplam istihdama eklediğimizde resmi olarak yüzde 9 olan işsizlik rakamları birden bire yüzde 22’ye çıkıyor. Bu rakamın iş gücüne katılma oranının sadece yüzde 49.7 olduğu koşullarda söz konusu olduğunu unutmayalım. İşgücüne katılma oranı OECD ortalaması olan yüzde 70’e çıkmış olsa, Türkiye bugünkü ekonomik yapısı ile işsizlikte dünya rekoru kırar.
Bugün resmi rakamlarda gözükmese de, gerçek anlamda işsiz olanların çoğu, kendileri henüz bu durumun farkında olmasalar da aslında işsiz değiller. Devlet onlara işsiz demedikçe de işsizim diye sızlanmalarına gerek yok. Bu arkadaşlar devletin gözünde işsiz sayılmadıklarından, hayatlarından ne kadar şikayet etseler boşuna. İşin kötü tarafı işsiz bile sayılmayan bu insanlara kim iş verecek?
Son yıllarda esnek çalışmanın yaygınlaşması nedeniyle eksik istihdam edilenlerin sayısının artması, başka bir ifadeyle referans dönemi olarak kabul edilen hafta içinde, çok kısa ya da kısa süreli (bir saat ya da birkaç gün) çalışmış olanlar işsizlik tanımının dışında bırakıldığından işsizlik oranlarında düşüşler yaşandı. Ancak pembe gözlükleri çıkarıp baktığınızda tablonun çok da parlak olmadığını görüyorsunuz.
Türkiye’de işsizlik rakamlarının hızla düşmeye başlaması, ne uygulanan ekonomik politikaların doğruluğundan ne de yeni iş alanlarının olmasından kaynaklanıyor. Bunların hepsi kuru propagandadan başka bir şey değil. İşsizlik oranlarını öncelikle benimsenen işsizlik tanımı aşağıya çekiyor. Diğer bir neden, çoğunluğu kısmi süreli istihdam olmak üzere esnek çalışma biçimlerinin artması işsizlik oranların düşmesini sağlıyor. Bunlara bir de ilkbahar ve yaz aylarında inşaat ve turizmde yaşanan geçici istihdamı eklediğinizde işsizlik oranlarının nasıl birden bire düştüğünü anlamak kolaylaşıyor.
Türkiye’de esnek ve güvencesiz çalışma biçimleri, özellikle taşeronda çalışma uygulamaları son yıllarda belirgin bir şekilde arttı. Hatta hükümet, özellikle kamuda taşeron çalışmanın kapsamını genişletmek için yeni bir tasarı hazırlıyor. Bütün bu gelişmelere rağmen, esnek çalışmanın işsizlik rakamları üzerindeki etkisinin hâlâ çok sınırlı olduğunu belirtmek gerek.
Ulusal İstihdam Stratejisi’nde belirtilen hedefler adım adım hayata geçirilirken, önümüzdeki dönemde esnek, güvencesiz, kuralsız ve kayıt dışı çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte resmi işsizlik oranlarında çok daha büyük düşüşler yaşanırsa kimse şaşırmasın…