Madalyonun diğer yüzü

Olimpiyatlar bugün sona eriyor. Haftalardır büyük ilgi toplayan bu büyük etkinlik hakkında çok şey söylenmiş olsa da, Londra Olimpiyatları’nın üzerinde hiç durulmayan yanları var. Şaşırtıcı olan, bunların bazılarının daha açılış töreninde, milyonların gözüne sokulurcasına öne çıkartılmasıydı. Olimpiyatların göz ardı edilen yanlarına, bir diğer deyişle madalyonun diğer yüzüne bakmakta büyük yarar var.

MİLİTARİZM

27 Temmuz akşamı canlı olarak yayımlanan açılış töreni, olimpiyatların geldiği noktayı -yani, görkem saplantısını- çok iyi yansıtıyordu. Birçok sporsever için katlanılmaz hale gelen, “görkemli” olması için müthiş çaba harcanmış açılış töreninde, militarizm şaşırtıcı denli açıklıkla gözler önündeydi. Törenin başlarında, Britanya bayrağını altı kişiden oluşan bir ekip taşıdı. Bu ekip tümüyle askerlerden oluşuyordu. Askerler ordunun ana kuvvetlerini temsil edecek şekilde seçilmişti. Aralarında bir kadın, bir de siyahi asker olmasına da, belli ki, dikkat edilmişti. Açılış töreninde Britanya bayrağının askerler tarafından taşınması yetmezmiş gibi, olimpiyat bayrağı da askerlerce taşındı. Dahası, tören boyunca bütün bayrakların taşınması görevi askerlere verilmişti. BBC kaynaklı haberlere göre, törende toplam 176 asker bayrak taşıma ve yükseltme görevi yaptı. Törende militarizmin başka izleri de göze çarpıyordu. Kimi ülkelerin sporcuları ulusal giysileri ile törene katılırken, kimi ülkelerin sporcularına askeri üniformaya benzeyen takımlar giydirilmiş olması dikkat çekti. Askeri üniformaya benzeyen takımları ile en çok dikkat çeken ABD’li sporcular oldu. Ünlü Modacı Ralph Lauren tarafından tasarlanan bu takımlar, ABD’de bile tartışma yarattı.

ÇOCUK İSTİSMARI

Açılış törenine militarizm kadar çocuk istismarı da işlenmişti. Britanya bayrağının askerler tarafından göndere çekilmesinin ardından, Britanya milli marşı pijama giydirilmiş çocuklardan oluşan bir koro tarafından seslendirildi. Koronun işitme engelli çocuklardan oluşması önemli bir jest gibi sunulurken, pijamalar ile aslında çocukların yatma saati olduğuna dikkat çekiliyordu. Yatma saati çoktan gelmiş çocukların neden törene getirildiklerine dikkat çeken ve bunu sorgulayan ise olmadı. Pijamalı çocuklardan oluşan koro yeterince büyük bir yanlış değilmiş gibi, bir süre sonra yine çocukların yer aldığı bir başka mizansen kullanıldı. Bu kez çocuklara ışıklandırılmış yataklar üzerinde, hemşireler tarafından özenle bakılan hastaları oynama görevi verilmişti. Bu bölüm, Ulusal Sağlık Sistemi’nin öneminin ve çocuklar için yaptıklarının vurgulanması için tasarlanmıştı. Çocukların yararı için çalışan bir kurum öne çıkarılmak istenirken, çocukların yararı ile tümüyle ters düşen bir fikir bütün dünyanın gözleri önüne serilmişti. Olimpiyatlar belki de ilk kez, hem de bu denli somut olarak çocuk istismarına sahne oldu.

KAPİTALİZM SAHNEDE

Olimpiyatların açılış töreni hakkında verilen bilgiler arasında, açılış töreninin 27 milyon sterlin tuttuğu da yer alıyordu. Töreni aktaran spikerler, törende sergilenen bir diğer mizansen ile törene harcanan kaynaklar arasında ilişki kurmadılar. Oysa törende etkileyici bir şekilde canlandırılmaya çalışılan, Endüstri Devrimi, köylülerin işçilere dönüşmesi, ellerinde defterleri ile sürekli hesap yapan patronların türemesi ve kapitalizm ile 2012 yılında bir açılış törenine 27 milyon sterlin harcanması arasında çok güçlü bir ilişki vardı. Olimpiyatlara ne kadar para harcandığını ele alan, gelir-gider hesapları yapan, olimpiyatların Britanya ekonomisine katkısını inceleyen medya kuruluşları, açılış törenine harcanan paranın çocukların yararı ile ilişkisi olmadığını ele almadılar. Törende çocukların yararına çalıştığı için önemli olduğu söylenen bir kuruma yer verilmesi ile çocuklara ayrılması gereken kaynakların olimpiyatlara harcanması arasında bir çelişki olduğunu söylemediler. Çocukların yararına çalıştığı söylenen sağlık sisteminin, neoliberal ekonominin gerekleri doğrultusunda sürekli yıpratıldığına ise elbette hiç değinmediler. Bu arada törende sergilenenler, büyük kapitalistlerin dergisi Forbes’in gözünden kaçmadı. Dergi, törende Ulusal Sağlık Sistemi’nin öne çıkarılmasından rahatsız olan Aidan Burley adlı bir parlamento üyesinin görüşlerine yer verdi. Burley, sahneye konulan kimi mizansenlerden çok rahatsız olmuş çünkü halka sağlık hizmeti sunulması gibi vurgularla törende gizliden gizliye “sosyalist değerlerin propagandası” yapılmış.

SIKIYÖNETİM

Açılış törenine yansıyan militarizm, olimpiyatlar süresince Londra’nın üzerine bir kara bulut gibi çöktü. Güvenlik gerekçesi ile 17 bini askerlerden oluşan yaklaşık 50 bin üniformalı personel görevlendirildi. Helikopterler, uçaklar, botlar, gemiler, hatta füzeler ile Londra’da bir “çelik çember” oluşturulması hedeflenmişti. Kimi bölgelerde Londralılar, evlerine kimlik kontrolünden geçerek gitmek zorunda kaldılar. Bu çember inanılmaz derecede yüksek bir maliyet getirdiği ve kaynakların boşa harcanmasına neden olduğu için çok eleştirildi. Ama bu çemberin kurulması, her ne olursa olsun kurulması gerekiyordu çünkü hem Britanya’da yaşayanlara, hem de bütün dünyaya savaş endüstrisinin ne kadar gerekli olduğu mutlaka anlatılmak isteniyordu. Olİmpİyatlar nereye? Olimpiyatların spordan giderek uzaklaştığı ve dev bir kapitalizm aracına dönüştüğü ortada. Olimpiyatlar spordan daha ne kadar uzaklaşabilir kestirmek ise çok zor. Ama olimpiyatların militarizmle, çocuk istismarıyla, israfla birlikte düşünülemeyeceği bile konuşulmuyorsa, bu gidişin yönünün ne olacağı çok açık.