Romancı ve hayat

Doktor için mevzu hastasının, yani insanın yaşaması veya ölmesiyken, romancının meselesi kahramanının, yani insanın ölümden önceki hayatıdır.
Diğer mesleklerin erbabı zaten insan hayatı ile bu biçimde ilgilenmez, çünkü onların insanlarla ilişkisi doğum ve ölüm arasındaki yol ya da zaman aralığına yayılmaz.
Onlar başkalarının hayatını ölüm gibi noktasal ve anlık olarak algılar.
Bu mesleklerin erbabının insanlarla ilişkisi karşılaşmalardan oluşur.
Satış, satın alış ve servis veriş gündelik hayatın bu karşılaşmalarının gerçekleştiği istasyonlarıdır.
Buna karşılık romancının mesleki icraatı bir servisten çok bir verimdir ve eserini sunuşu da bir iletişim önerisi, iradi ve gönüllü bir hitaptır. Böylece satış eyleminden çok farklıdır.
Başka mesleklerin erbabı satış amacı ve ticari hedefleriyle kendisi için bir karşılaşma arzu eder ve umarken, romancı, iletişim teklifi ile uzun erimli ve sürekli bir ilişkiyi hedefler, noktasal ve anlık olanla yetinmez, geçmişi araştırma ve geleceği gözlemeye çabalar. Yani romancının meselesi bir akış, bir süreç olarak hayat, en azından bir kesittir.
Romancı romanın olay örgüsüne kahramanın ölümünü katsa da, kahramanın hayatını ölümü ile beraber kurgulasa da, belki de kahramanın ölümünden yola çıksa da, onun için uzun, daha uzun bir hayat umar ki, olay örgüsünü daha geniş verebilsin ve romanı olması gerektiği kadar kapsamlı kurabilsin.
Ancak başkalarının hayatı, romancıyı sadece müstakbel ve olası bir kahramanın, bir roman kahramanının yaşamı olarak ilgilendirmez. Yaşayan, hayattaki her insan romancı için potansiyel ve olası bir okurdur. Henüz romancıyı okumamış olsa da.
Her insanın ölümünde romancı kendisine sorar: “Okurum muydu?​”
Çünkü okur olmak bir satıcının müşterisi ya da bir ürünün tüketicisi olmaktan çok farklıdır. Müşterinin yeri doldurulabilir, okurun doldurulamaz.
Çünkü tüketici tüketimden önce ürüne ulaşmak, son kullanıcı olmak için çalışır, ürünü kendisine sağlar. Okur için sağlama, asıl sağlama romanı okumaktır.
Asıl emek, eseri anlamak ve keyfini çıkarmak için daha okurun önünde beklemektedir.
Müşteri tüketimden sonra, hatta tüketimden sonra da değil, hemen satın alma eyleminden sonra hayatını kaybedebilir, okur önce eve gidecek, sonra romanı açacak ve içinde kaybolacaktır.