Artık her taraf arka bahçe

Türkiye’de toplumcu gerçekçi tiyatro oyunları ile bilinen Bilgesu Erenus’un Amerikan’ın yayılmacı emperyalist politikalarını konu edindiği Arka Bahçe adlı oyunu İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahnelenmeye devam ediyor.
Bilgesu Erenus, Misafir, Nereye Payidar, El Kapısı, Güneyli Bayan gibi oyunlarla Türkiye’de işçi sorunlarından, yurtdışına göç meselesi ve politik olaylardan edindiği izlenimleri seyirlik tarzda kurgulayarak, tiyatroda farklı bir tarzın izini sürmüş bir yazar ve duyarı bir aydın olarak yaşayan önemli yazarlarımızdandır. Oyunları başta Ankara Sanat Tiyatrosu, Dostlar Tiyatrosu, Devlet Tiyatrosu ve Almanya ve Balkan ülkelerinde oynamıştır.
Erenus’un Şehir Tiyatrolarında ilk defa bir oyunu seyirci karşısına çıkıyor. Hüseyin Köroğlu’nun yönetmenliği ile sahneye getirilen oyunun dramaturjisini Dilek Tekintaş, müziklerini deneyimli müzisyen Selim Atakan, ışık tasarımını Murat Selçuk yapmış, kostümler ise Duygu Türkekul’a ait. Anlatıma özel bir katkı sunan sahne tasarımı ise Rıfkı Demirelli imzasını taşıyor.
Bilgesu Erenus’un oyunu Amerika’nın sömürge haline getirdiği ülkeleri nasıl kendi çöplüğü olarak kullandığı gerçeği üzerine odaklanan, sahici bir yaklaşımla yazılmış bir oyun. Oyun, Amerika da bir Noel gecesi bir kadının (Güzin Özyağcılar) geceyi kendisi ile geçirmesi için evine aldığı Hizmetçi (Şenay Saçbüker) ile konuşmaları üzerinden anlatılır. Hizmetçi işe arka bahçeyi temizlemekle başlar ancak bahçe sürekli ve yeniden kirlenmekte ve bu döngü sanki bir yazgı gibi tekrarlanmaktadır. Erenus’un sembol simge ve metaforlarla kurduğu bu yapı aslında daha güncel ve daha gerçekçi bir anlatımla yanı başımızdaki her gün yaşanmakta olan bir Suriye, Irak, Mısır ve Libya trajedisidir.  
Oyun güncel olarak bu ülkelerin nasıl arka bahçe haline getirilmek istediğini anlatsa da aslında Latin Amerika’dan, Balkanlar’a, Ortadoğu’dan Kuzey Afrika’ya kadar bir coğrafyada at koşturan, iç savaş kundaklayan, yönetimleri alaşağı eden ve sonunda kendi kukla yöneticilerini başa getirerek sömürge alanlarında hüküm süren emperyal politikaları sonuçları ile birlikte gözler önüne seriyor. Bu arka bahçede savaş, ölüm, yoksulluk, çevre felaketi ve doğanın tahribatı oyunun temel sorunsalını oluşturuyor.
Yönetmen Hüseyin Köroğlu Arka Bahçe’yi sahneye getirirken öncelikle coğrafya ayrımı yapmadan her bölgenin bir arka bahçe olduğu gerçeğini imleyen bir yorumla metne yaklaşıyor ve sahne dilini bu yorum ve yaklaşım üzerine kuruyor. Yorumunda görsel anlatımı başat unsur olarak öne çıkarıyor. Metnin düşünsel derinliğini ve güncel gerçeklikle buluşabilen konusunu yönetmen, kendi sembol ve simge ve metaforlarla anlatma yolunu tercih ediyor. Bura da metnin görsel ve teatral yanının güçlü olmamasının da payı var. Bu sebeple olsa gerek, yönetmen biraz oyunculuk üzerinden birazda dekor ve müzikle durumu kurtarmaya çalışsa da gösteri, oyun sonuna kadar seyirciyi kendine bağlamakta zayıf düşüyor. Bu durum Köroğlu’nun niyetinden bağımsız olarak ortaya çıkıyor.
Oyunda Hanım Efendi rolünü yorumlayan deneyimli oyuncu Güzin Özyağcılar metnin ve yönetmenin yorumu üzerine sıkışmış bir tarzla ortaya koyduğu oyunculuğu ile göz dolduruyor ancak anlatılmak istenen yeterince açık değil. Hizmetçi de izlediğimiz sempatik oyuncu Şenay Saçbüker, espri ve komik tavırları ile seyircinin ilgisini üzerinde topluyor, fakat bu özellik oyuncunun anlatımına özel bir anlam katmıyor. Oyunda görev alan diğer oyuncular Bayan Shelia da Zümrüt Erkin, koreografik düzenleme ile arka bahçeye konumlandırılan Nur Saçbüker, Mevlüt Demiray, Özge Midilli Aşar, Doğan Şirin, Berk Samur, Melisa Demirhan, Deniz Evrenol, farklı ırktan ve renkten insanların arka bahçe de yaşadıklarını anlatmaları bakımından performansları ile oyuna özel bir renk katıyorlardı.

evrensel.net

YAZARIN DİĞER YAZILARI

• Bir üslup, bir tavır: Ferhan Şensoy
  02 Eylül 2021 00:09
• Osman Kavala
  26 Temmuz 2020 00:06
• Sanatçıların işsizliği
  18 Temmuz 2020 22:59
• Rıfat Ilgaz ile Asım Bezirci; iki koca çınar
  04 Temmuz 2020 23:54
• Bir Güney Cihangir Hikayesi; Der Flamingo
  20 Haziran 2020 23:33
• Karanlık Hikâye
  07 Haziran 2020 00:05
• Kanayan coğrafyanın imgesi
  10 Mayıs 2020 00:01
• Hayatı karşılayan şiirler
  12 Nisan 2020 00:02
• Ferhan Şensoy’dan Gecedeste
  29 Mart 2020 00:15
• Sağanak adımlarla düşlere, ütopyaya
  14 Mart 2020 20:52
• Ağaçlar ayakta ölür
  07 Mart 2020 22:00
• Muzaffer İlhan Erdost’a saygı
  29 Şubat 2020 23:38