Tecriti hak etmeyen film

Sinema sanatçıları cephesinde ümitvar bir biraraya gelme örneği, F Tipi Film. Tecrit gibi bir konuda duyarlılık göstererek elini taşın altına koyan sinema yönetmenleri olduğunu bilmek, farklı kuşaklardan birçok sinema emekçisinin kolektif bir çalışmaya emek verdiğini görmek değerli. Tecrit herkesi ilgilendirmeyen değil, ama herkesin ilgilenmediği bir konu olduğundan böyle. 28 mahpusun yaşamını yitirmesine neden olan ve sorumlularının 12 yıldır hesap vermediği 19 Aralık katliamının yıldönümüne denk gelmesi rastlantı değil tabii. Cezaevlerinde tutsakları katlederek başlatılan tecrit uygulamasının çeşitli örneklerini anlatırken, yaşanmış tecrit hikayelerinden esinleniyor. Kısa filmlere imza atanlar arasında Ezel Akay, Sırrı Süreyya Önder, Barış Pirhasan, Reis Çelik gibi isimlerin bulunması, koordinatörlüğü Grup Yorum üstlenmiş olması merak uyandırıyor ve başlangıç için söylenebilir ki, hayal kırıklığı yaratmayacaktır. Çok yönetmenli kısalardan oluşan filmlerin bir ortak duygu tutturması her zaman o kadar kolay olmaz. F Tipi Film’de, hem konusu, hem üslubu, hem tecridin dikkat çektiği yanı bakımından birbirinden epey farklı filmler var ama her biri, bir bütünün parçaları olarak tıkır tıkır işliyor. Hiç diyaloğun olmadığı, duvarları renklendirmeye çalışan mahpusun öyküsü de, böcekle konuşan adli hükümlü de, arama odasında zorlanan anne de, mektuplarını dinlediğimiz tutsak gazeteci de, müzisyen kadının hücreye kendince isyanı da, böylelikle toplamında bir duygu yaratmayı başarıyor. Filmler arasında, Reis Çelik’in böcekle arkadaş ettiği Deterjan Orhan’ı gibi, “o mahpuslardan” olmadığı halde kendisinin de bir hücrede olduğunu fark edenler özellikle öne çıkıp akılda kalıyor. Ezel Akay’ın filminde, “gardiyan da hapishanededir” diyen sıkışmış gardiyan, Tansu Biçer’in başarılı oyunculuğunun da sayesinde, filmin en önemli karakterlerinden biri. Sırrı Süreyya Önder’in filmi ise, dışarda geçen tek film olmanın avantajıyla, marangozda kendini yakan arkadaşlarına tabut yaptırmaya gelen avukatlarla pahalı bir yemek masasının derdine düşen uyanık müşteriyi karşılaştıran vicdan hesabını etkileyici bir şekilde yapıyor. Filmin bütününde zulmün çarpıcılığını seyirciye geçirmekteki başarısına diyecek yok, Hüseyin Karabey’in Korsakofflu tutsağı anlatan baştaki filminden itibaren. Hücre havalandırmasından yapılmış bir F harfi olarak tasarlanan afişteki yaratıcılığı ayrıca alkışlamak gerek. Bildik Grup Yorum şarkılarının başkalarınca seslendirilmesi ise, ilginç olmakla birlikte, asıllarını da akla getiriveriyor. Tecride karşı mücadele, filmin teması olarak, hem hakikatte, hem izleyicisiyle kurduğu ilişkide anlam kazanıyor. Yani, sınırlı bir sayıya değil, daha çok izleyiciye derdini anlatmak, önemli bir amaç. Kurgusal bağlantılar, dışarıyla içerinin birliğine, devrimci tutsaklara yönelik saldırının halka saldırı olduğuna bir katkı yapıyor. Bir de, başta o devrimcilerin ne için mücadele ettikleri de dahil olmak üzere tecritin ülkedeki muhalefeti bastırma politikalarının neresine denk geldiği daha ayrıntıyla açıklansa, çok daha amaca yaklaşılmış olurdu. Filmlerin birçoğunda ise, varacağı sonu başından belli eden, seyri tekdüzeleştiren bir yan var ne yazık ki; teftişe gelen heyete öfkeyle tecrit anlatan tutsak gibi. F Tipi Film’e özgü olmayan bu mesele, genel olarak politik sinemamızın “zaten bilen” seyirciye anlatıyormuş gibi yapması gibi, üstünde daha çok durmaya değer bir eğilimle ilgili. Bunun bir engel oluşturmamasını dilemeli, çünkü bu çalışma ne kadar çok seyirciye ulaşırsa, o kadar anlamlı bir sonuç ortaya çıkacak elbet. Seyirciden tecrit olması, en son hak ettiği şey, hep birlikte hücreye mahkum olmamak için. KÜNYE: F Tipi Film Yönetmenler: Ezel Akay, Sırrı Süreyya Önder, Barış Pirhasan, Aydın Bulut, Hüseyin Karabey, Reis Çelik, Vedat Özdemir, Mehmet İlker Altınay, Grup Yorum Oyuncular: Tansu Biçer, Serkan Keskin, Bülent Emrah Parlak, Gizem Soysaldı, Erkan Can, Fırat Tanış, Civan Canova