Ara dinlenme hakkınız 1 saatten fazla

SORU: İşyerinde çok uzun çalışma saatlerimiz söz konusu. Ama ara dinlenmesi süremiz çok kısa. Bu sürenin çalışma saatlerine göre düzenlenmesi yapılabilir mi? Bizim buna karşı ne gibi haklarımız var?

CEVAP: İş Kanunu, işçinin günlük iş süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalışmasının beklenemeyeceği sebebi ile 68. maddesinde “Ara dinlenmesi” başlıklı düzenlemeye yer vermektedir. Bu düzenlemeye göre, ara dinlenme süreleri, günlük çalışma süresine göre kademeli olarak belirlenmiştir. Buna göre; dört saat veya daha kısa süreli işlerde ara dinlenmesi en az 15 dakika; dört saatten fazla ve yedi buçuk saatten az olan çalışma sürelerinde ara dinlenmesi (yedi buçuk saat dahil) yarım saat ve yedi buçuk saatten fazla çalışma süreli işlerde ara dinlenmesi ise en az bir saat süreli olmalıdır.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Genellikle de uygulamada yarım saat öğle yemeği ve 15 dakikadan ikişer kez olmak üzere ara dinlenmesi verilmektedir.
Ancak sizin de sorunuzda belirttiğiniz üzere uygulamada, yedi buçuk saatlik çalışma süresini çok çok aşan çalışma süreleri söz konusudur.
Kanunun yazı metninden işçinin çalışma süresi 7.5 saati aşması koşulunda verilecek ara dinlenmesi süresi 1 saat olarak belirtilmesine rağmen, bu konu Yargıtay içtihatları ile tartışılmıştır.
Yargıtay konu ile ilgili verdiği kararlarında, “En az bir saatlik ara dinlenme süresinin günlük en çok 11 saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla, günde 11 saate kadar olan çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, 11 saat ve daha fazla çalışmalarda ise en az bir buçuk saat olarak verilmelidir.” (Yargıtay 9. HD, 30.04.2012 Tarih, 2010/ 7031 E, 2012/ 15007 K)
Yargıtay, uzun süren işlerde verilecek ara dinlenmelerin 1 saatten fazla olması gerektiği yönünde hüküm kurmuştur.
Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmamaktadır.
İşçi ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi işyeri içinde ya da dışarıda geçirebilir. İşçi işyerinde kalsa bile, ara dinlenme süresini serbestçe kullanabilir. Bu süre içinde çalışmaya zorlanamaz. Ancak, bu süre içinde işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamış ise, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekecektir. Bu süre eğer haftalık 45 saati aşan kısmını oluşturmuş ise, bu durumda ise zamlı ücretin ödenmesi söz konusudur.