Ödenmeyen ücret için dava açma hakkınız var

SORU: Ben bir ay özel bir şirkette çalıştım. İşyerinde bana bıktırma politikası uyguladılar ve ben de işten ayrılmak zorunda kaldım. İşten ayrıldıktan bir gün sonra beni aradılar istifamı imzalamam için. Ben de istifa dilekçemi yazıp imzaladım ama onlar bana bir evrak daha verdiler. O evrakta bütün haklarımı aldığıma dair ve hiç bir hak iddia etmeyeceğime dair yazı vardı. Ben o kağıdı imzalamadım çünkü bir aylık ücretimi almamıştım. İşveren bana o kağıdı imzalamadığım için beni mahkemeye vereceğini ve mahkeme sonucunun sicilime işleyeceğini söyledi. Böyle bir şey olabilir mi?

CEVAP: İş Kanununun 15. maddesi deneme süreli iş sözleşmesini düzenlemektedir. Deneme süresi genellikle hemen hemen tüm iş sözleşmelerine konulan bir madde haline gelmiştir artık. Kanundaki düzenlemeye göre, taraflarca iş sözleşmesine bir deneme süresi konulması halinde bu deneme süresi en fazla iki ay olabilecektir. Kanunen deneme süresinin daha uzun süre olması sadece toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar uzatılabilmesi imkanıdır. Bunun dışında örneğin bireysel bir iş sözleşmesinde deneme süresi beş ay olamayacaktır.
Deneme süresi içinde gerek işçi gerekse işveren her iki taraf da iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilme hakkına sahiptir.
Eğer bir aylık çalışma süreniz iş sözleşmesine göre deneme süresi içinde kalıp fesih yapılmışsa bu durumda tazminatsız ve bildirimsiz fesih yapılabilmektedir.
Ancak, yine de ücret ile ilgili düzenlemeler saklıdır. Kanun da bunu özellikle bir cümle ile eklemiş ve “İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır” hükmünü düzenlemiştir.
Deneme süresi içinde de olsa işverenin iş sözleşmesinden kaynaklı en önemli yükümlülüklerinin başında gelen ücret ödeme borcu devam etmektedir. Dolayısıyla ödenmeyen ücret açısından alacağın tahsili için yasal yollara başvurma (dava açma) hakkınız bulunmaktadır. Ayrıca deneme süresi içinde de işçinin sigortasının yapılması gerekir. Sosyal Sigortalar mevzuatında deneme süresi diye bir kavram yoktur. İşe başladığınız anda sigortalı olmak durumundasınız.
İşverenin size imzalatmaya çalıştığı belgenin adı ibranamedir. Yani işvereni ibra ettiğinizi, ondan herhangi bir alacağınızın olmadığını belirten ve bu borçlar anlamında işvereni temize çıkaran belgedir. Ancak elbette bir ücret alacağınızın olması durumunda bunu imzalamamış olmanız normal bir durumdur. İşverenin bunun üzerine sadece bu belgeyi imzalamadığınız için sizi mahkemeye vermesi ve bunun sicilinize işleyeceği iddiası ise tamamen yersiz bir durumdur. İş hukukunda, daha genelinde özel hukukta böyle bir sicil uygulaması bulunmamaktadır.