Sandal

Oscar ödülünün bir ayrıntıda boğulma işi oluşu yeni değil. Ama kabak gibi gözümüzün önünde olan hakikate sırt çevirip ıvır zıvır konuşmayı becermek, hiç bu kadar bariz olmamıştı. Ta bilmem kaç bin kilometre ötedeki Beyaz Saray’dan başkanın karısı tarafından CIA filmine ödül verilmesi gibi.
Hala reyting numaralarından, ödülü dikkat çekici hale getirmekten, enteresanlıktan bahsederken yüzü kızarmayanlar var. İşte, akademinin en iyi filmini Michelle Obama’nın açıklamasının ödül heykelciğine Amerikan bayrağını dolamak anlamına geldiğini söyleyemeyecek olanlar için elde olan bahaneler. Asıl kadıncağızın modacısına yapılan haksızlığın hesabını kim verecek? İşi elbisesinden daha çok konuşulan ilk kadın olmak, bir başkan eşine yaraşırdı zaten.
Bu ödüller sinema dünyasının en politik ödülleri olduğu halde, en teknik ödülleriymiş gibi muamele görmesi teknik bir mesele olabilir mi? Her yanından prestij akmasına hiç girmeyelim. Başarısı, seyircisinin gözünü teferruattan ayırtmamayı becermesinden oldu hep. Elbiseler, şovun şurası burası, konuşmanın ötesi berisi, ay o ufaklık da ne tatlı gibi konular konuşmaktan, ödüllere damgasını vuran saikler gibi sıkıcı konulara hiç sıra gelmezdi zaten. Ama tören biter bitmez de sohbette geçen “Oscarlı film” lafı, sinemayla alakalı bir grup Amerikalının en çok arkasında durduğu film demek değil de, bir sanatsal numarası, bir izlemeye doyulmazlığı olan filmmiş muamelesi görüverirdi. Bundan sonra da görsün bakalım.
Amerikan film endüstrisinin Pentagon ve Beyaz Saray’la münasebetleri üstüne yıllardır yazılıp çizilenleri duymayan kalmamıştır ama bu yılın Oscar modasını konuşurken hatırlanacak laf değil ki bu. Ödülü Bayan Obama verirken de Oscar’ın siyasetini konuşmamayı becerecek olana, gerçek bir Hollywood seyircisi olma ödülü verilebilir artık. Michelle Obama’nın Oscar töreninde ne işi var diye bir soru sormak ne kadar ayıp bir şey. Orası Amerika, sevgili seyirciler, öyle bir soru sormuyoruz, ayarları bozulur. Argo’nun başında Amerika’nın İran’da ne işi olduğunu anlatan kısmı hemen unutuyoruz. Hani, izleyenler belki hatırlar, o da belki. Birkaç dakikada devrim öncesi İran’ın tarihi anlatılıyor. Bu belgesel kısım, o kadar güzel özetlenmiş ve doğru ki, CIA’nın nasıl da yıllardır İran’a karıştığı, ne dolaplar çevirdiği, resmen ülkenin başına bela olduğu, halkın da buna isyan edip ayaklandığına dair seyircinin kafasında kuşku kalmasının mümkünatı yok. Ama sayılı dakika çabuk geçer. Filmin devamında eski ezbere güzelce dönülüyor, CIA’nın kötü adam olduğu denklemi ara ki bulasın. Seyirciyi sıkıcı olandan kurtarıp iki saatlik bir heyecan yolculuğuna çıkaran sinemacı mı daha büyük kahramandır, zalim İranlıların elindeki zavallı Amerikalıları kurtaran Amerikan ajanları ve sinemacıları mı? Işıklar yandığında mutlu sonun ağızda bıraktığı tadı hiçbir emperyalizm karşıtlığı bozmaz, eğer istemezsek. İran’la ilgili büyük politik hesapları unuturuz, üç kişinin derdine düşeriz. Akademi de arkamızda.
O akademi ki, Pi’nin Yaşamı’ndaki okyanus görüntülerine midesi bulanmadan bakarak saatler geçirecek sabrı var. En iyi yönetmen unvanıyla onurlandırılan Ang Lee’nin kahramanı Pi’nin başına gelenlerden daha mı zor. İki saat boyunca okyanus ortasında bir sandalda kaplana yem olmamayı başar, hayatının geri kalanında da bununla övünmekten başka bir şey yapma. İşte buna takılmamanın sırrı o parlak okyanustaki küçük sandalda. Okyanusu, sandalı, gökyüzünü, kaplanı ve hemen her bir şeyi yapan görsel efektçilerin geçen haftaki eylemleri, görsel efekt ödülü konuşmasında sözün kesilmesi, Ang Lee’nin onlardan söz etmeden ödülünü alıp gitmesi, derin mevzular şimdi. Koca okyanusa kim dalacak, sandala el sallar çıkarız.