Tehlikeli adımlar

1980’li yıllarda başlayan Türkiye’nin uluslararası kapitalist sisteme tam entegrasyonu süreci, 1990’lı yıllardan 2002’ye kadar koalisyon hükümetlerinin iktidarda olması nedeniyle istenilen hızda olmadı. Yerli ve uluslararası tekellerin büyük bir iştah ve özlemle bekledikleri yasal değişikliklerin yaşanması için AKP gibi “katıksız” bir sermaye partisinin tek başına iktidara gelmesi gerekiyordu.
1990’lı yılların ilk yarısında önce belediyelerde, sonra kamunun tümünde taşeronlaştırmanın hızla yaygınlaştırılması, esnek, güvencesiz ve angarya çalışmanın artması, kamu hizmetlerinin piyasa koşullarında üretilmesi noktasında geçtiğimiz yıllar içinde epey mesafe alındı.
Bugünden geriye doğru baktığımızda, işçi ve emekçi sınıflar o kadar çok hak kaybı yaşadı ki, burada hepsini saymaya kalksak sayfalar yetmez. Ancak bütün bunlara rağmen sermaye güçleri ve onların en sadık hizmetkarı olan AKP Hükümeti, siyasal alandaki karışıklıkları da fırsat bilerek iki önemli konuda son derece tehlikeli adımlar atmaya hazırlanıyor.  
Çalışma Bakanı Faruk Çelik ve kamu bürokratlarının katılımıyla önce işçi, sonra memur konfederasyonları ile yapılacak olan iki kritik toplantı, önümüzdeki dönem çalışma yaşamında gündeme gelecek yeni saldırı planlarının hangi içerikte oluşacağını görmek açısından önemli.
Yarın önce işçi konfederasyonları ile taşeron sisteminde yapılacak değişikliklerle ilgili bir toplantı yapılacak. Hükümet, “Taşeron işçilerin sorunlarını çözüyoruz” bahanesiyle taşeron çalışmayı yaygınlaştırmanın, yan işler dışındaki ana işlerde de taşeron çalıştırmayı serbest hale getirmenin hesaplarını yapıyor.
Aynı gün öğlenden sonra yapılacak bir diğer toplantı ise, bir süredir 2 milyonu aşkın kamu emekçisini yakından ilgilendiren kamu personel rejimindeki değişiklikler ile ilgili. Kamu hizmetlerinin yapısı (süreklilik, düzenlilik, kâr amacı olmaması) ve niteliği (parasız ve ulaşılabilir olması) ile asla bağdaşmayan “verimlilik” ve “performans değerlendirme” uygulamaları ile kamu personel sisteminin “serbest piyasa” koşullarına uygun olarak yenilenmesi öncelikli hedef durumunda.
AKP Hükümeti, iktidar yanlısı kişilerin kamuda “hükümet memuru” ya da “parti memuru” olarak istihdam edilmesini istiyor. ABD’de uygulanan bu sistemde, her seçim sonucu “üst düzey bürokratlar” yerini seçimi kazanan siyasi partinin yönetici kadrolarına bırakıyor. “Ganimet sistemi” olarak da adlandırılan bu sistemde yönetici kadrolar, siyasi iktidarların yandaşlarına dağıttığı birer “ganimet” olarak kabul ediliyor. Daha önce KİT’lerin siyasi iktidarın “arpalığı” gibi kullanıldığını ve bu durumun KİT’ler özelleştirilirken nasıl gündeme getirildiğini hatırlarsak, “hükümet memurluğu” sisteminin kamuyu, hükümetin “tahıl ambarı” haline getirmesi kaçınılmaz.
Eğer hükümetin kafasındaki sistem hayata geçerse, kamu emekçileri tamamen siyasal kadrolardan oluşacak amirlerin belirleyeceği “verimlilik kriteri” ve bireysel performanslarına göre değerlendirilecek. Değerlendirmeyi yapan amirler kamu emekçileri için “performansı düşük” ya da “verimli değil” derse ya rotasyon bahanesiyle başka illere sürgüne gönderilecek ya da doğrudan işten çıkarılacak. Çalışma Bakanı aksini iddia etse de, getirilmek istenen sistemin iş güvencesini fiilen ortadan kaldırdığı tartışma götürmez bir gerçek.
Hükümetle gelip, hükümetle giden bir “yönetici sınıfın” başında olacağı kamu yönetimi sisteminin Türkiye gibi bir ülkede nasıl sonuçlar ortaya çıkaracağını tahmin etmek hiç zor değil. Kamu yöneticilerinin iktidar yandaşı siyasal kadrolardan oluşturulması halinde, kamu emekçileri bugünden çok daha yoğun siyasi ve idari baskılarla karşı karşıya kalacaklar. Bir süredir herkesin dilinde olan “yandaşlık” kavramı asıl o zaman gerçek anlamını bulacak.