Ansiklopediler zinciri

Günde ortalama 6 saat televizyon izleyen, yine ortalama 3 saatini İnternet’e ayıran insanların ülkesinde, günde değil, haftada değil, ayda değil, bir yıl içinde toplam olarak 6 saat ayrılıyormuş kitap okumaya… Avrupa’da yüzde 21 olan kitap okuma oranı, ülkemizde onbinde 1’miş… Ve ülkemiz kitap okuma oranında dünya ülkeleri arasında 86. sırada yer alıyormuş… UNESCO yapmış bu araştırmayı…
Yayıncılığa başladığım yıl, yani hemen hemen 50 yıl önce, ülkemizdeki ihtiyaç maddeleri içinde kitap anımsadığım kadarıyla 85. sıradaydı. Bugün ise 235. sırada yer alıyormuş… Onun için UNESCO’nun araştırmasının sonuçlarına pek şaşırmadım.
İşte böyle bir ülkede İlhan Işık ortaya çıkıyor ve “Ansiklopediler Zinciri”ne el atıyor. Üstelik pek alışılagelmiş ansiklopediler değil bunlar. Hani bir zamanlar gazetelerin kupon karşılığı verdiği ansiklopedilerden değil...
Bildiğim kadarıyla ilk olarak tek ciltlik bir “Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi” yayınlar. Sonra bunu 3 cilde çıkarır. Arkasında da dünya kütüphanelerine, üniversitelerine seslenen, yine 3 ciltlik “Encyclopedia of Turkish Authors”u yayınlar.
Tabii bu zinciri sonlandırmaz İhsan Işık. Kendisi ve başında bulunduğu Elvan Yayınları’nın çalışanları II ciltlik “Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi”ni gün ışığına çıkarır.
Sevgili Güngör Gençay Ağabey’im İhsan Işık’ın ansiklopedileri üzerine yazdığı yazısının bir yerinde şöyle diyor: “Anadolu gibi bereketli topraklardan fışkıran şairleri görmezden gelmek, elbette yanlış olurdu. İşte İhsan Işık, öncelikler böylesi bir kuşatmayı yıktı. Bu topraklardan yetişen edebiyat insanlarını dış dünyaya yansıtmak (çeviri, etkinliğe katılım vb. gibi) yapılabilecek yeni girişimlerin önünü açtı… Bakılması zorunlu olan yer, bu çalışmalarında nesnel davranıp davranmadığıdır. Bu yönden bakılınca, taraf tutmadığını, ideolojilerine bakmaksızın tüm şair ve yazarlara yer verdiğini görüyoruz.” (Evrensel, 24.05.2007)
Bu zincirin daha sonraki halkalarında, “Türkiye Ünlüleri” ana başlığı altında 6 ciltlik kapsamlı bir ansiklopedi var. Alt başlıklar ciltlerin içeriğini veriyor:  “Ünlü Devlet Adamları”, “Ünlü Bilim Adamları”, “Ünlü Fikir ve Kültür Akımları”, “Ünlü Edebiyatçılar”, “Ünlü Sanatçılar” ve “Ünlü Kadınlar”…
“Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi”nin tanıtım broşüründe şöyle deniliyor ki bence çok doğru:
“Elvan Yayınları olarak, gençlerimize bu isimleri tanıma fırsatı veriyoruz. Bilimde, sanatta, edebiyatta, düşüncede, ülke yönetiminde büyük başarılara imza atmış isimlerin; çeşitli dallarda ortaya koydukları başarılarla ünlü kadınlarımızın başarı öykülerine bu ansiklopedilerden ulaşabilirsiniz… Ansiklopedinin Yazarı İlhan Işık, diğer ansiklopedilerinde olduğu gibi, ‘Türkiye Ünlüleri’ni tanıtırken de bir siyasi ayrım yapmamış; günlük politikayı aşarak, tüm değerlerimizi objektif bir biçimde tanıtmaya özen göstermiştir.”
Son olarak da, 3 ciltlik “Encyclopedia of Turkey’s Famous People”ı yayınlıyor, yine dünya kütüphaneleri, üniversiteleri için. Yazarlar, şairler, bilim ve kültür insanları, devlet adamları, sinema ve tiyatro kişileri, sanatçılar vd. … 1250 isim… A. Kadir’den Lütfi Akad’a, Sabahat Akkiraz’dan Alemdar Mustafa Paşa’ya, Sadir Alışık’tan Atıf Yılmaz’a, Babür Şah’tan Yorgo Bacanos’a, Barbaros Hayreddin Paşa’dan Balaban’a, Cemal Süreya’dan Çaka Bey’e, Dadaloğlu’ndan Belgin Doruk’a, Azra Erhat’tan Ulvi Cemal Erkin’e, Gazi Osman Paşa’dan Sabiha Gökçen’e, Hezarfen Ahmet Çelebi’den Rıfat Ilgaz’a, İsmail Cem’den Bilge Karasu’ya, Mütercim Asım’dan Nene Hatun’a, Metin Oktay’dan Fikret Oytam’a, Erdal Öz’den Adnan Özyalçı-ner’e, Rabia Hatun’dan Peyami Safa’ya, Sennur Sezer’den Şinasi’ye, Refi Cevad Ulunay’dan Ziya Gökalp’e kadar 1250 isim…
Bu zincirin son halkası, kısa bir süre sonra gün ışığına çıkıyor. Ama bunlardan farklı bir içerikte, bir kent ansiklopedisi: “Diyarbakır Ansiklopedisi”…
Zor işlerin altına elini sokuyor İhsan Işık. “Kolay gelsin, yolu açık olsun,” demekten başka bir şey elimden gelmi-yor…