18 Nisan 2013 11:02

Yerli olan ne olacak?

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Çağdaş Günerbüyük

Tüm yazıları

Genç kadın suratını asar, motora biner, sigara yakar. Suratı hâlâ asıktır, bir sigara daha yakar. Özgür’ün Fransa’daki yabancılığını buradan anlarız. Türkiye’deki biraz daha karmaşık. Bürokratik sorunlar, babasının ne için mücadele ettiği, onu reddeden ailesinin vaziyeti, karşısına çıkan her şey o kadar yabancıdır ki, bu 12 Eylül sonrası ülke, belki babasına bile yabancı gelecektir. Daha fazla yabancılık çektirmeden konuyu özetlemek gerekirse, darbeden sonra yurt dışına kaçan Hüseyin ölürken kızı Özgür’e kendisini memlekete götürmesini vasiyet eder. Babasıyla sorunlu bir ilişkisi olsa da, Özgür tutunamadığı Fransa’dan gitmenin bir fırsatını yakalamış olur. Kalkar, babasını gömebilecek mi, onu araştırmaya başlar. Hüseyin vatandaşlıktan atıldığı için mezar işi o kadar kolay olmayacaktır. Giderek bu sürede meydanın kimlere kaldığını gözleriyle görür. Yabancılık, ona yardımcı olan, anne babasını tanıyan uzaktan akrabası Ali’nin “Burası artık babanın bıraktığı memleket değil” sözleriyle katmerlenir.
İlk bakışta söylenebilecek olan, fikrin hakikaten kayda değer oluşu. Memleketin otuz yıllık dönüşümünü bir devrimcinin Avrupa’da büyümüş kızının gözüyle anlatmak ilgiyi hak ediyor. Burada, filmi kıymetli hale getirecek olan, ülkenin halini tasvir ederken temsil kabiliyeti olan karakterler seçerek onları hakkıyla anlatabilmesi olurdu. Yıllarını yurt dışında geçirmiş birinin memlekete yabancı olması, filme adını veren durumu tanımlıyor olabilir. Oysa Yabancı’nın asıl sıkıntısı, yerli olanla ilgili. Muhafazakarı mahallece gösteriş peşinde koşan bir kitle, devrimcisi geçmişe özlem duyan bir varoş babacanı olunca, yabancılık çeken Fransa’dan gelenle sınırlı değil diye düşünüyor insan.
Daha önce tiyatro oyunları yönetmiş ve televizyon dizileri yazmış olan Filiz Alpgezmen’in ilk uzun metrajlı filmi eylül ayında Adana Altın Koza Film Festivali’nde yarışmıştı. Yönetmen, mezar meselesinin bürokratik kısmı ve türbanlı kadınların kıyafetleri gibi konularda ayrıntılı araştırmalar yaptıklarını buradaki galada seyirciye anlattı. Seyircilerin ilk eleştirileri, İslamcı kesimi aşağıladığı, düşmanca yaklaştığı şeklindeydi. Düşmanca gibi görünmesi, abartısından elbette. “Gülen” apartmanında oturan ailenin değil sadece, genel olarak bütün mahallenin dinle ikiyüzlü bir ilişki kurduğunun altı filmde fazlaca çiziliyor. Kadınların aşırı süs ve makyajları, mide bulandıran cinsellik muhabbetleri, adamların sürekli çatık kaşları ve göz göre göre yaptıkları mülk hesapları, art arda sıralanıyor. Filmin doğru bir mesajı varsa bile can sıkacak kadar seyircinin gözüne sokup karikatürleştirdiğinin göstergeleri bunlar.
Öyle olsa bile bunlar gene hakikate daha yakın diyelim. “Bu mahallede içki satamazsın lan” diye bakkala racon kesen kabadayı diye bir şey mi var mesela, belediyelerin içki satışlarını rahatça yasaklayabildiği darbeden 30 yıl sonrası Türkiyesi’nde? Ve tabii, pek çok filmin aşamadığı sorun, devrimcilik, duvara afişler asmak, geçmişe özlem dolu konuşmalar yapmak, bezgince oturmak ya da yerli yersiz çıkışlar yaparak kendini hedef haline getirmektir bu kez de. Bir “arkadaşlar” muhabbeti yapıldığına göre örgüt fikrine uzak insanlardan söz etmiyoruz oysa ki. Devrimciliğin, eskiden de şimdi de bir çeşit “kahramanlık”tan ibaret olduğu, en büyük sorunun ise içki içememek olduğu bir darbe tarihi anlatımında, epey yabancılık var elbet. Söylediği söz yabana atılacak gibi olmazdı ama yerli’nin bir karşıtı da, yersiz, malum.

Yabancı
Yönetmen: Filiz Alpgezmen
Oyuncular: Sezin Akbaşoğulları, Caner Cindoruk, Serkan Keskin

evrensel.net