Barış, özgürlük ve adalet

Geçen hafta bana gönderilen Anneler Günü ile ilgili e-postaların sayısını bilmiyorum. Daha doğrusu reklamların sayısını bilmiyorum. Anneler Günü’nü pazarlama aracı kılmak isteyen meğer ne çok şirket varmış. Turgut Özal sağ olsaydı pek sevinirdi. “Bol bol reklam büyüyen pazar, büyüyen ekonominin göstergesi” derdi.
Anneler Günü, Babalar Günü, 23 Nisan vb. hepsi artık kapitalist düzen için bir pazarlama vesilesi. Dini bayramlar da öyle, yeni yıl da öyle. Bir şeyleri satmak, kitlelere satın aldırmak, tüketim çarkının durmaması düzenin gereği. Aklıma eskilerden bir parça geliyor: “Dünyayı Satan Adam”.
***
Senelerdir Anneler Günü vb. yaklaşırken büyük gazeteler özel ekler veriyorlar çünkü bu eklerden büyük reklam geliri sağlıyorlar. Cuma günü bu eklerden biri elime geçti. Bunun bir gazete eki olduğunu anlamak bile zor çünkü ilk sayfaya tam sayfa reklam konulmuştu. Reklamda, “Annenize ... kalitesini hediye edin,” yazıyor. İlk sayfa böyle olunca gerisini tahmin etmek zor değil...
Günümüzde reklamlar böyle utanmazca ifadeler ile kurgulanıyor. Şirket reklamda tüketiciye doğrudan emir veriyor: “Annenize şunu hediye edin,” gibi. Anneler Günü eki zaten reklam eki olduğu için ekte kullanılan dil de reklamlardaki dil gibi. Eki hazırlayanlar okuyucuya emir veriyor: “Koşun sarılın ona.” “Annenizin güzelliğine güzellik, mutluluğuna mutluluk katın. Onu şımartmak elinizde.”
***
Anneler Günü eki reklam dolu ve ekteki her “haber”, bir reklamdan farksız. Eki hazırlayanlar okuyucuyu reklamı yapılan ürünlere yönlendirmeye çalışıyorlar. Bunu yaparken de, geleneksel anne rollerini kullanıyorlar. “Hayatını kolaylaştırın. Yorulmasın, üzülmesin bundan böyle. Rahatlığın keyfine varsın. İşlevsel mutfak ve ev aletleriyle, annenizin hayatını kolaylaştırmanız mümkün.” Demek ki, annelerin görevi ev işleri, mutfak işleri. Bu işleri daha rahat yapabilmesi için türlü çeşit araç gerekiyor.
Kadının diğer görevi takmak takıştırmak değil mi? Anneler Günü reklam eki öyle diyor: “Aksesuar, bir kadının olmazsa olmazı. Saatler, mücevherler, daha neler neler... Anneniz için seçim yapmak kolay olmayacak.”
***
Anneler Günü öncesi yapılan reklamlar birlikte incelendiğinde tam bir kepazelik geçidi. İşte bir kesit.
“Annenizin kalbinde kelebekler uçuşsun. Anneler Günü’ne özel desenleri kaçırmayın!” Demek ki, Anneler Günü’ne özel desen bile düşünülmüş...
“İpeksi dokunuşla bizi büyüten annelerimize; dünyanın en kaliteli ipeğinden eşarplar ve günün modasını yakalayan kıyafetler, çantalar hediye edin...”
“Annem için en renkli indirimler ...’de.”
 “Anneler Günü hediyesi sizden, indirimi bizden. Marka adını yaz, ... SMS gönder.”
***
Anneler Günü reklamları Türkiye’ye yayılan yeni düzenbazlıkları da yansıtıyor. Bunlardan biri alışveriş merkezlerinin bir yaşam alanı gibi sunulması. Birçok etkinlik özellikle bu mekanlarda düzenleniyor ki, daha çok alışveriş yapılsın. Çocukların bu alışveriş merkezlerine alışması çok önemli. Onlar anne babaları bu mekanlara sürükleyecekler; dahası yaşam boyu müşteri olacaklar. İşte bu fikirleri birleştiren bir örnek:  “Küçükler Anneler Günü’nü kutluyor, ... ile annelerine harika hediyeler yapıyor. Eğlence dolu bir gün ...’da sizi bekliyor.”
Anneler Günü lüks konut düzenbazlıkları için bile kullanılıyor. Bir örnek Sinpaş GYO’dan: “Size hayatınızın en değerli varlığını veren eşinize unutulmaz bir hediye verin diye Anneler Günü’ne özel 15 bin TL indirim.” Yarım sayfalık ilanda, kocaman bir bebek ve anne fotoğrafı var. Dünyayı satan adamlar için her araç uygun...
***
Bu reklamlar ve düzenbazlıklar kocaman bir yalan. Bugün Türkiyeli annelere, anne olsun olmasın kadınlara verilebilecek en güzel şey barıştır. Kadınların esenliği düdüklü tencereler, ipek giysiler, mücevherler, lüks evler ile değil; haklar, özgürlük ve adalet ile sağlanabilir. Dün de böyleydi, yarın da böyle olacak.