Diyarbakır Kitap Fuarı

Bu yıl 4.kez düzenlenen Diyarbakır Kitap Fuarındaki etkinlikler çerçevesinde iki etkinlikte bulunmak için Diyarbakır’dayım. Hani Yaşar Kemal’in dediği ‘akrep, gül, karpuz “ şehri. Diyarbakır hep siyasal bir merkez olarak görüldü, anıldı ve ona uygun çalışmaların merkezi sayıldı. Herkes bu kadim ve merkezi şehre egemen olmaya çalıştı, ona uygun politikalar üretti. Neden? Çünkü Diyarbakır bölgenin ana merkezi ve bütün yolların kesişim noktasında. Diyarbakır’a hakim olmak demek bölgeyi kontrol altında tutmak demekti. O nedenle 30 yıl süren bu kirli savaşta en çok o hırpalandı, örselendi. Bu yıkım salt kültürel, demografik ve insan hakları ihlalleri alanında değil aynı zamanda şehrin yapısal estetiği, doğası ve kentsel biçimlenişi alanında da yaşandı. İşte Diyarbakır her gün biraz daha kendini o kirli savaşın etkilerinden sıyırmaya çalışıyor. Esasen kültürel ve sanatsal çalışmalar on üç yıldır devam ediyor. Bu on üç yıl süresince yüzlerce şiir dinletisi, tiyatro gösterisi, öykü günü ve panel ile konferanslara ev sahipliği yaptı.

İlk etkinlik bir lisenin (İBB.Kiptaş Lisesi) düzenlediği ve benim de bir şiirimin okunduğu bir etkinlikti. Etkinlik çok iyi organize edilmişti. Sordum, bu liselerin düzenlediği ve Kürtçe şiirin de yer aldığı ilk etkinliktir dediler. Öğrencilerin şiir okuma performansları herkesi büyüledi. Çalıştırıcılarını kutlarım. Cahit Sıtkı Tarancı, Can Dündar, Ataol Behramoğlu, Hicri İzgören, Azad Ziya Eren ve benim şiirimin okunduğu geceye Azad Ziya Eren ve Ben katılmıştım. Türkçe şiir okumaları çok nefisti. Kürtçe şiirin Kürtçenin en çok baskı altına alındığı ve neredeyse günlük dolaşımdan kalktığı bu kadim şehirde öğrencilerin bu kadar dile hakim olarak ve melodik bir şekilde okumaları doğrusu beni çok duygulandırdı. 

4.kez düzenlenen kitap fuarını bu gün dolaşma imkanı buldum. Geçmiş yıllara nazaran bana ziyaretçi sayısının daha az olduğu izlenimini verdi. Konuştuğum yayınevleri sahipleri hafta sonunu beklediklerini ve umutlarını o günlere sakladıklarını söylediler. Ama katılımcı ve etkinlik açısından geçen yıllara göre bir hayli daha doyurucu ve nitelikliydi. 50’den fazla etkinlik ve 300’den fazla yayınevinin katılımı gelecek fuarların Diyarbakır için daha da anlamlı olacağı ve belli bir okur kitlesini yaratacağı umudunu yaratıyor.

Bu fuarın en ilgi çekici yanından biri de kuşkusuz Türkçe kitap yayınlayan yayınevlerinin bu kitapların Kürtçe çevirilerini yapmalarıydı. Bunların başında Nil, Timaş vb. yayınevleri gelmekteydi. Timaş’tan Hekimoğlu İsmailin ‘Gelo Mirin Tunebune?​’ Sadık Yalnızuçanlar’ın “Cam Û Elmas” ve Nil yayınevince Fethullah Gülen’in eserlerinden bir bölümünün çevirileriydi. Elbette bu eserlerin Kürtçeye çevrilmesi önemlidir. Hatta her çeviri o dilin yetkinleşmesine olanak sunar, ancak sanırım burada “İslami söylem ve muhafazakar düşüncelerin çoğunluğu Müslüman olan Kürtler arasında hızla yaygınlaşması” amaçlanmaktadır. Asimilasyonda başarılı olamayan zihniyetin bu kez bizzat Kürtçeyi kullanarak Kürtleri denetim altına alma ve kültürlerinden uzaklaştırmadır.  

Yarın “Çağdaş Kürt Edebiyatı-Uykusu Bölünenler”adlı etkinlikte Sevgili Şener Özmen, İrfan Amîda ve A.Çeko Jiyan’la bir söyleşi gerçekleştireceğiz. Bu söyleşide modern Kürtçe edebiyatın genel çerçevesi içinde bazı temel sorunlarına ve çözüm önerilerine de değineceğiz. Dün yapılan söyleşilerde gelen izleyici sayısı ile sorulan soruların niteliğine bakıldığında Kürtçe okurun sanıldığının aksine hızla geliştiği ve niteliksel bir sıçrama yaptığı görülmektedir.

Fuarların kitap okuma alışkanlığını etkilediği bir gerçek. Bu nedenle Diyarbakır’daki her türden okul öğrencilerinin bu fuarı gezmelerinin sağlanması gerekir. İlk iki günde bu gezilere tanık oldum. Ancak çoğu kitap almadan şöyle bir gezip gidiyordu. Yayınevlerinin fuarlara özel indirimlerinin olması gerekir.Özellikle Kürtçe okurun bu konuda şikayetlerinin olduğuna tanık oldum.

Her şeye rağmen Diyarbakır özel ve önemli birkaç gün yaşıyor bu fuar boyunca…
Kitabın yaşamınızdan eksik olmadığı bir yaşam dileğiyle…