Sêmalka Kapısı ve Kürtlerin birliği

Kürtlerin birliği meselesi, yılların tartışması. 24-26 Ağustos’ta Hewler’de (Erbil) yapılması beklenen Kürt Ulusal Kongresi, bu tartışmalar bakımından tarihi bir öneme sahip olacak. Sonuçlarından, alınacak kararlardan bağımsız olarak bu kongrenin toplanması bile bütün dünyaya Kürtlerin artık göz ardı edilemez bir siyasi güç olduğunun ilanı anlamına gelecek. Düne kadar Kürtler söz konusu olunca birleşen Bölgesel güçlerin iki farklı kampa bölünmüş olması, bugün Bölgesel dengeler bakımından Kürtleri tarihinde olmadığı kadar önemli hale getiriyor. Tabii bu durum Kürtlerin birliği meselesinin daha yakıcı bir şekilde gündeme gelmesine de  neden oluyor. Çünkü yüz yıldır dayatılan statüsüz yaşamın bir kader olmaktan çıkması, Kürtlerin hangi politikalar etrafında ne kadar birleşebilecekleri sorusuna verilecek cevaba bağlı bulunuyor.
Peki, kongre bu soruya ne kadar cevap olabilecek?

Rojava, bugün bu sorunun yaşamın/mücadelenin pratiği içinde sınandığı bir coğrafya durumundadır. Öncelikle Rojava’da Kürtler, Suriye’deki savaşın dışında kalabildikleri ve belli bir politika etrafında birleşebildikleri oranda kendi geleceklerini inşa etme yönünde adımlar atabildiler. Öte taraftan bugün ulusal kongre arifesinde Rojava’da yaşananlar, Kürtlerin birliğinin olmazlarının da görünür olmasına neden olmuştur. Rojava ağır bir saldırı altındayken Kürdistan Federe Yönetiminin Rojava’ya açılan Sêmalka Sınır Kapısını kapalı tutması, birliğin önündeki engellerinen somut ifadesi olarak durmaktadır. Rojava haftalardır el Kaideci ve ÖSO’cu çetelerin saldırısı altındayken Barzani yönetimi ancak saldırılar sivil Kürtlere yöneldikten sonra bir kınama mesajı yayımlamıştı. Ardından da Kürdistan Federe Yönetimi tarafından saldırıların başını tutan Nusra Cephesiyle görüşme yapıldığı ve bu saldırıların “koordinasyonsuzluktan” kaynaklandığı açıklamasına yer verildi. Bu koordinasyonsuzluk hâlâ devam ediyor olmalı ki, saldırılar da o günden bugüne aralıksız sürüyor! Ve Sêmalka kapısı hâlâ kapalı tutuluyor.

Kürtlerin birliği önündeki en büyük engel, Sêmalka kapısının da kapalı tutulmasına yol açan farklı politik ilişki ve yaklaşımlardır. İnsani yardımlar için hayati önemdeki kapı kapalı tutulurken Kürdistan yönetiminin “peşmergelerimiz yardıma hazırdır” açıklaması yapması, ilişki ve yaklaşımlardaki farklılıkları bütün açıklığıyla gözler önüne sermektedir. Barzani yönetimi Rojava’da PYD’nin etkin olmasından rahatsızlığını defalarca dile getirdi. Bunun önüne geçmek için çeşitli girişimler yapıldığı biliniyor. Mesela Suriye’deki Barzani çizgisindeki partiler ile Türkiye arasında ilişkiler geliştirildi. Türkiye ve ABD istihbarat örgütleri, bu partiler ve Kürdistan yönetimiyle daha sonra ortaya çıkarılan gizli toplantılar gerçekleştirdi. Hatırlanırsa o zaman AKP yönetimi, “Biz Kürtlere değil, PYD’ye karşıyız” yönlü açıklamalar yapıyordu.

Bugün Kürt Ulusal Kongresinin toplanabilir olmasının en önemli nedenlerinden birinin de PKK’nin (Öcalan’ın) devlet ile barış görüşmelerine başlaması olduğu açıktır. Çünkü 2011’de de Oslo’da görüşmeler yapılırken Barzani, Kürt Ulusal Konferansının sonbaharda toplanacağını açıklamış, ancak aynı yılın yazında çatışmalar tekrar başlayınca konferans askıya alınmıştı. Geçtiğimiz günlerde Kürdistan yönetini Başbakanı Neçirvan Barzani’nin Davutoğlu ve Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde Rojava ve Hewler Kongresi konuları gündeme gelmiş; dahası Barzani Türkiye’yi gözlemci sıfatıyla kongreye davet etmişti. Aynı Türkiye, Rojava’da Kürtlere saldıran çetelerin en önemli destekçisi olma konumunu koruyor.

Görüldüğü gibi birlik meselesi, dönüp dolaşıp Kürtlerin iki farklı politik çizgisinin Barzani’nin ve Öcalan’ın temsilcisi olduğu çizgiler- arasındaki gerilime bağlanıyor. Ve Rojava kuşatma altındayken kapalı duran Sêmalka kapısı, toplanacak kongrenin tarihi önemi bir tarafa, bu gerilimin öyle kolay aşılacak gibi durmadığını gösteriyor.