Q, W, X

Büyük bir heyecanla beklenen ve Türkiye’nin demokratikleşmesine önemli katkılar sağlanacağına inanılan “demokratikleşme paketi “geçen pazartesi sayın Başbakan tarafından açıklandı. Herkesin kendi açısından baktığı ve yorumladığı pakette, q, w, x harflerinin artık klavyelerde kullanılabileceğinin ve okullarda andımızın kaldırılmasının, Kürt sorununun demokratik yollarla çözümü için atılmış birer adım olduğu gerçeğini bir kenara bırakırsak aylardır adına “barış süreci” denen yaklaşımın olgunlaşmasına yönelik bir çaba görülmüyor. Zira bu sürecin iyi niyetli adımlarına siyasi görüşlerinden ötürü yatan binlerce BDP’li tutukluların serbest bırakılması veya önünün açılması olabilirdi. Keza seçim barajının üç seçenek olarak sunulması ile “ana dilde eğitime” özel okullara izin verilmesinin, paketin önümüzdeki yıl yapılacak yerel seçimler için bir manevra alanı açma nefes alma olarak nitelenebilir. Bu paket aynı zaman da bize şu gerçeğin altını kalınca bir kez daha çizmemize fırsat vermiştir; ‘Hak verilmez, alınır’ veya demokrasi ancak mücadeleyle kazanılıp geliştirilebilir. Bu paketten yıllar önce, daha 1979 da yayınlanan Tîrêj dergisiyle q, w, x, harfleri edebiyat dünyasında yerini almış ve bu güne değin yayınlanan gazete ve dergiler yoluyla toplumda fiili olarak yer edinmişti. Şimdi bunu pakete koyarak yeni bir demokratik açılım olarak kitleye sunmak bana göre zaten var olan bir gerçeği kabullenmenin ötesinde başka bir şey değil. Kaldı ki söz konusu olan sadece q, w, x değil aynı zaman da î, û, ê harfleri de Kürtçe alfabenin olmazsa olmaz harfleridir. Ve onlar olmadan Kürtçe bir metni yazmak veya okumak olası değildir.

*** Tîroj dergisi on bir yıldır iki dilde ve Kürtçenin iki lehçesinde (Kurmancî, zazakî) yayın yapmaktadır.Bu yayın akışını her türlü olumsuz şartlara rağmen aksatmadan okuyucularına ulaştırmıştır. Kuşkusuz Tîroj Kürtçenin gelişip, serpilmesi ve güçlenmesi yanında onlarca yazarın da gün yüzüne çıkmasına olanak sağlamıştır. Yine iki dilde yayın yapması Türkiye demokratik kamuoyunun, Türk ve Kürt halkının birbirini tanımasına, anlamasına, sorunlarını birlikte çözmesi için gerekli duygusal bağın oluşması yanında bir sinerji kaynağı da olmuştur. Her sayısında özel bir dosya sunumuyla güncel sorunlarımızın derinliğine anlaşılması ve çözümü için bir platform olma görevini üstlenmiştir. 64 sayısını “Büyük insanlığın kimsesiz şairi ŞêrkoBêkes’e adayan Tîroj, ‘Çözüm sürecinde Kürdistan’da Sermaye Hareketleri’ özel dosyasıyla bölgenin genel ekonomik analizini tartışmış, Rojava da yaşanan gelişmeler irdelenmiş, Kürt Ulusal Kongresine dair olası gelişmelere dikkat çekilmiş, Ankara’nın Dersim Şifresi; Hayat araştırmasıyla 1938’lerde Dersim’de yaşananlara belgeler ışığında yaklaşılmış ve trajik uygulamaları gün ışığına çıkarmıştır. Nêrînek li ser ezmûnaromanê ve Jin û edebiyat yazılarıyla Kürtçe roman ve edebiyatta kadın temaları işlenmiştir.Taşların dilinden berxêntausimlek, incelemesiyle Nalan Temeltaş’da neredeyse unuttuğumuz Êzîdî Kürtleri bize o titiz ve bir o kadar edebi çalışmasıyla yeniden hatırlatmaktadır. Tîroj bu coğrafyanın hamuru, gökkuşağıdır, Tîroj’suz kalmayın!