Bir sosyalist meddahtı Haşmet Zeybek

Sonyaz ısıtmayan güneşi, kısalan günleri ve sararıp dökülen yapraklarıyla çaldı kapımızı... Ne var ki dalından düşen yalnızca sarı yapraklar değil. Yaşam ağacımızdaki yaprak dökümü de sürüyor ve dostlarımız birer birer aramızdan ayrılıyorlar.
İki gün önce Haşmet Zeybek’i de yitirdiğimizi duyunca bir kez daha eksildiğimi duyumsadım. Onunla, öğretmenliğimin ilk yıllarını geçirdiğim Balıkesir’den İstanbul’a döndüğümde tanışmıştım.
1970’li yılların başıydı ve ülke sıkıyönetimin, baskıların etkisi altındaydı. Bir yazar arkadaşın davetiyle ailece Alpagut Olayı adlı oyuna gitmiştik. Oyun, içeriğiyle ve sahnelenişiyle, o güne dek alışageldiğimiz tiyatro oyunlarından çok farklıydı. 1969 yılında Çorum’un Dodurga ilçesindeki Alpagut Maden Ocağında yaşanmış bir olaydan kaynaklanıyordu. Devlete ait Alpagut Linyit İşletmelerinde çalışan işçilere, uzun süredir ücretleri verilmemekte ve işletmenin zarar ettiği söylenmektedir. İşçiler kendi aralarında toplanıp çözüm ararlar ve sonunda maden ocağının yönetimini ele geçirerek onu çalıştırmaya başlarlar. İşçilerin 35 gün süren üretim ve öz yönetim deneyiminin başarılı olması yetkilileri rahatsız eder ve işçilerin öz yönetimi jandarmanın müdahalesiyle sona erer ve toplusözleşme imzalanır.
Dostlar Tiyatrosu İşçi Kolu tarafından sahnelenen oyunu neredeyse soluk almadan izlemiştim. Ülkenin içinde bulunduğu o karanlık günlerde böyle bir oyun izlemek benim için olağanüstüydü. Oyunun sonunda yazar arkadaşımın tanıştırdığı Haşmet Zeybek’i bütün yüreğimle kutlamıştım. O günden sonra Haşmet Zeybek ve Alpagut Olayı adı belleğime yerleşti. O dönemde fazla sahnelenemeyen Alpagut Olayı 1977’de kitap olarak yayınlandı ve  birçok yerde sahnelendi. Sonra birçok kez karşılaştım Haşmet Zeybek adıyla. Halk kültürünün verimlerinden yararlanarak çağdaş bakış açısıyla yazdığı Düğün ya da Davul oyununda ve daha birçok oyununda. Üyesi olduğu Türkiye Yazarlar Sendikasında, Tiyatro Yazarları Derneğinde ve kültürel etkinliklerde sözü, sohbeti, mücadeleyi paylaştık. Sonrasında Evrensel Kültür Merkezinde gençlerle tiyatro çalışmaları yapma önerimi severek kabul etti. Gençlerle meddah oyununun inceliklerini paylaştı, birlikte oyunlar çıkardılar, sergilediler...
Haşmet Zeybek aramızdan ayrıldı. Onun gidişiyle ben bir arkadaşımı yitirdim; ülkemizse aydın bir sanatçısını... Bir sosyalist  olarak devrimci bakış açısıyla yazdığı oyunlarında, halkımızın birikimlerinden, geleneksel kültürümüzden yararlanmayı bilen ender sanatçılardan biriydi o... Bu anlayışla Düzenbaz, Şaşkın Politikacı Abidin Bey, Bu Kaçıncı Baskı, Grev Ya da Referandum vd.  oyunlarını yazdı; Kimlik ve Ayran Geven oyunlarını yazdı yönetti; Meddah, Karagöz ve Ortaoyunu üzerine çalışmalar yaptı; film ve dizi senaryoları yazdı. Çalışkan ve üretken bir sanatçı olmasının yanı sıra örgütçüydü. İstanbul Şehir Tiyatroları Oyuncuları Derneğinin başkanlığını yaptı; onunla yolumuz bu kez çok sayıda sanatçı kuruluşunun katımıyla oluşturduğumuz Özerk Sanat Konseyinin toplantılarında kesişti.
Kendini halkına ve içinde yaşadığı çağa karşı sorumlu sayan; sorumluluklarını yaratıcılığıyla ve üretkenliğiyle yerine getiren sanatçı arkadaşımın ışıklı anısı önünde saygıyla eğiliyor; genç tiyatrocularımızın onun çalışmalarını sürdürmesini diliyorum.