Gazeteci kimdir testi

1) Bir gün, hepi topu iki saatlik bir kadın toplantısı için, yaşadığımız ülkenin batıya doğru uzanan bir kentindeydik. Kadın hakları, eşitlik gibi konular haber değeri taşımadığı için toplantıya davetli oldukları halde gelmeyen yerel medyadan habercilerle bir kahve içimi konuşalım da kısacık da olsa haber yapsınlar diye bir araya gelmiştik. Daha beş dakika bile konuşamadan, kentteki tek yerel televizyon kanalının muhabirine bir telefon geldi. Sanki çocuğu damdan düşmüş gibi bir telaşla toparlanıp kapıdan çıkacakken lütfedip bize pardon demeyi akıl etti. Acil bir işi çıkmıştı, bir an önce gidip haber yapması gerekiyordu. Gazeteciye gelen bu çok önemli haber ne olabilir?
a) Valiye suikast
b) Üç bacaklı civciv
c) Stadyuma düşen uçak 
d) Madonna konseri

2) Bir gün telefonum çaldı. Arayan, ülkenin en büyüğü olduğunu iddia eden gazetesinin deneyimli muhabirlerinden biriydi. Uçan Süpürge’de yıllardır çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi için çalışmalar yaptığımızı biliyor ve bu konuda hazırlayacağı haber için bizden yardım istiyordu. Bu gazetecinin istediği neydi?
a) “Dünyada çocuk gelinlerin sayısı ne?”
b) “Bu evliliklerin ardındaki motivasyonu anlamak istiyorum.”
c) “Erken evlendirilme riskine karşı kadınlar nereye başvurabiliyor?”
d) “Bana 15 yaşında evlendirilmiş bir kadın lazım.”

3) Bir gün, bu sefer güney kıyılarımızdaki bir kentte, avukatlar, iktisatçılar, belediye görevlileri gibi farklı pozisyon ve yaşlarda kadınlı erkekli bir grupla alternatif medya atölyesi yapıyordum. Katılımcılar ilk defa haber yazıyor ve daha da güzeli bunu toplumsal cinsiyet bakış açısıyla yapmayı öğreniyorlardı. Saatlerce onları izleyen bir yerel haberciye sordum: Yarın gazetenize bu atölyeyle ilgili nasıl bir haber yazacaksınız? Şöyle dedi: Yazamayacağım; buradan haber çıkmaz. Bu gazeteci haber yapabilmek için nasıl bir şey bekliyordu?
a) Atölye katılımcılarının birbirini yumruklamasını
b) Belediye başkanının kurdeleyle açılış yapmasını 
c) Bir katılımcının kalp krizi geçirmesini
d) Hepsi

4) Bir gün, ülkede en çok izlenen televizyon kanallarının ana haber bültenlerini kaydedip arka arkaya izledim. Neler görmüş olabilirim?
a) Bir kadın merdaneli çamaşır makinesinde köpüklü ayran yapıyor.
b) Bir muhabbet kuşu‘yaşa fenerbahçe’ diyor.
c) Güvenlik kamerası bir kuyumcudaki soygunu izliyor.
d) Hepsi ve daha fazlası.

Daha neler neler… Kumu iyice temizlensin diye bulaşık makinesinde yıkanan ıspanak… Metrobüse biniş izdihamına tepkiler… Mısır unuyla organik peeling preparatı için püf noktaları… Yat fuarında dekolteli kızlar… Parlamentoda küfür… Köprü trafiğinde kalmış ama halen sakin kalender şoför…. Teknoloji süpermarketinde görülmemiş indirim ve sakız alır gibi sehpa alan uyanık Türk… Plajda tepe üstü suya çakılıp ölen yoksul mahalle çocuklarının trajedisi… Haber bültenleri bunlarla dolu.

MEDYA SALTANATINI NEYE BORÇLU?

Chomsky’nin ‘Marslı gazeteci’ tahayyülü, Naomi Klein’ın ‘şok doktrini’, Benjamin’in ‘tek yönlü yol’u ve daha aklınıza gelebilecek, dünyayı anlamamıza yardımcı ne kadar metin varsa hepsini un ufak eden, saltanatını bayağılığımıza borçlu bir medya karşısında tırnaklarımızı yiyoruz.
Ortalama zekayı paraya çevirme konusunda epey yol almış medyamızın ustalık dönemine denk gelen neslimizi bu niteliksiz yağmurdan korumak imkansız değil.
Bu neşesiz pazar testini yaparken, gazeteciliğin/haberin ne olduğuna hep birlikte kafa yormamız gerektiğini de düşünebilir misiniz?
Gazetecilik duygu sömürüsünden, ahlakçılıktan, ırkçılıktan, bayağılıktan, kolaycılıktan, zevzeklikten kurtulursa gazeteciliktir. Okuru/seyirciyi salak yerine koymak da son tahlilde bir had hudud meselesidir. Bize her dakika haber diye sunulanlar, belki de ‘gerçek gündemi’ görmeyelim diyedir. Ne kadar oyalarsak o kadar iyi!
Tam da bu yazının yazıldığı dakikalarda çok izlenen bir televizyon kanalının sabah programı var. Saat 8 civarı. Art arda gözümüze sokulan ‘haber’lerden birkaç örnek: Bir şeriat ülkesinde ‘zina yaptı diye’ kırbaç cezası alan genç adamın kırbaçlanmasını izliyoruz! Cami bahçesine banka ATM’si konulmasına öfkelenen cemaatin faiz tartışmasını izliyoruz! Şiddeti şehvetle izliyoruz! Başkalarının acısına yamuk bakıyoruz! Şimdi düşünelim gazeteci kimdir? Haber nedir? Ben daha size ne
diyeyim!