Mafya, devlet, sahne

Bertolt Brecht’in kapitalist devlet yapılanmasını ve onun yan kuruluşu gibi işleyen, illegal paralel bir hukukla ahlaksızca varlığını sürdüren mafyatik örgütlenmeyi anlattığı Arturo Uİ’nin Önlenebilir Yükselişi adlı oyunu tam yerinde ve zamanında İstanbul’da Tiyatro Adam tarafından sahnelenmeye başlandı.
Tiyatro Adam, Sinema Yönetmeni Serdar Akar’ın süpervizörlüğünde çalışmalarını yürüten, birbirinden değerli oyuncuların görev aldığı, şimdiye kadar önemli prodüksiyonlara imza atmış nitelikli bir topluluk olarak dikkat çekiyor. Topluluk son zamanlarda su yüzüne çıkan çete devlet gerçeğini Bertolt Brecht’in yazar olarak faşizm kıskacına alındığı 1941 yılında yazdığı bir oyunla tartışmaya açıyor.
Yücel Erten’in çevirisiyle sahneye taşınan oyunun yönetmenliğini Ümit Aydoğdu yapıyor. Barış Dinçel’in dönemin özellikleriyle beraber, oyunun ruhuna uygun dekor tasarımıyla görsel bir şölen havasında oynanan oyunun müzik direktörlüğünü Oktay Köseoğlu üstleniyor. Oyunun ışık düzeneği ise deneyimli Işık Tasarımcısı Yüksel Aymaz tarafından gerçekleştiriliyor.
Bertolt Brecht, 1930’ların iktisadi bunalımının kaos ortamında fırsatçı bir Chicagolu  gangster üzerinden haydutluğu, faşizmi, hukuk dışılığı, yalanı, kaba kuvveti, adam öldürmeyi, tehdit ve şantajı, kolay yoldan para kazanmayı, haydutlukla elde edilen gücü bir mesel oyunu olarak kurgularken adeta kapitalist sömürü düzeninin dramaturjisini yapıyor.
Brecht’in devlet örgütlenmesine bu yaklaşımını yönetmen Ümit Aydoğdu usta bir yorumla çözümleyerek görsel bir anlatım ortaya koyuyor. Yazarın çıkış noktası üzerinden hareket eden Aydoğdu, yorumunda ibret, kıssa, mesel, öğreti, ahlak, ve alçaklığın her türlü boyutu tarihsel bağlamı ile ortaya konulurken sömürü düzeninin yanılsamaya dayalı biçimsel işleyişini bir gösteri ile sahne eylemine dönüştürüyor.
Aydoğdu’nun görsel anlatımına en önemli katkı oyun boyunca metni her yönü ile sorunsuz olarak kavradıkları gözlemlenen oyunculardan geliyor. Tiyatro Adam oyuncuları metnin düşünsel boyutu ve estetik düzeneğini epik sahnelemenin olanaklarından sonuna kadar yararlanarak anlatımı doruğa çıkarıyorlar. Oyuncular metnin yorumunda ‘anlatı’ ve ‘gösteriyi’ birbirine uyumlu, ölçülü ve abartısız olarak bir seyircinin beğenisine sunarken  gösterinin oyunsu özelliğine özellikle vurgu yapıyorlar. Bu yaklaşımla oyuncular, metne sahnede hem eğlendiren hem de düşündüren, sorgulayan bir nitelik kazandırma becerisini sorunsuz olarak ortaya koyuyorlar.
Oyunda Aşkın Şenol, Ayça Koyunoğlu, Berk Yaygın, Çetin Kaya, Deniz Özmen, Fatih Koyunoğlu, Gökhan Azlağ ve Neslihan Arslan’ın özenli, ölçülü ve içten oyunculukları epik tarzda ‘açık biçim’ anlatıma sahici ve inandırıcı bir örnek oluşturuyor. Oyuncular sahnede birbirleriyle iletişimlerini bütünlük içinde ve bir üslup peşinde ortaya koyarken yaratıcı yeteneklerini birbirine uyumlu ses, tavır ve hareketle buluşturarak takım halinde bir anlatımı kotarıyorlar. Her bir oyuncunun birden fazla rol üstlendiği oyunda oyuncular rolü yorumlarken karakterin duygu ve düşüncelerini, psikolojik derinliğini, çelişki ve iç çatışmasını  sorunsuz olarak rejinin yorumuna katarak hep birlikte ve ayrı ayrı gösterinin niteliğini yükseltiyor.
Tiyatro Adam’ın sahneye taşıdığı Arturo Uİ’nin Önlenebilir Yükselişi, Türkiye’nin aktüel olarak yaşadığı tartışma ve sorunlara bir başka açıdan bakma fırsatı veriyor. Türkiye’de tiyatro ortamı çeşitli gerekçelerle Brecht’i ve tiyatrosunu ötelemeye devam ederken Tiyatro Adam sorumlu ve duyarlı bir tercihle güncel bir tartışmaya tiyatronun ve sahnenin olanaklarıyla ortam hazırlıyor.
Son söz Modern devlet günümüzde artık sadece sermayenin ve onun güç odaklarının hukukunu ve güvenliğini sağlamak üzere yasal bir çete gibi örgütlenmiş ve seçimle gelen krallarla meşruiyet kazanmış faşist bir yapılanma olarak üzerimize abanmaktadır. Tiyatro Adam bu rezil gerçeği sahneden bir kez daha haykırarak önemli bir sahne eylemine imza atıyor. Emeği geçenlere teşekkürler.
Tiyatro Adam: 0542 662 03 24 - 0212 244 72 15