Yeniden sıkıdenetim (sansür) üzerine

Yanlış anımsamıyorsam, aşağı yukarı çeyrek yüzyıl önceydi. Uluslar arası P.E.N. ‘in Belgrat’ daki toplantısına çağrılmıştım. Bir de bildiri vermem isteniyordu.

Konumu özsıkıdenetim (otosansür) olarak belirlemiştim.

Çok ilgi çekmişti o günün Yugoslavyası’nda bildirim. Ertesi günü en önemli güncelerinde tümünün çevirisini yayınladılar. Kentin başkanı mimardı, beni tanışmaya çağırdı.

Sıkıdenetim elbette kötü bir şeydi.
Elbette çağımıza hiç mi hiç yakışmıyordu…
Ama özsıkıdenetim (otosansür), daha yaygın olduğunca bana göre daha utandırıcı bir olgudur.
Elin oğlu iletişimi sıkıdenetim altına almağa çalışır ama sen kendini sıkıdenetime soktun mu ört ki ölem…

Neyi yazabilirim, neyi yazmamalıyım sorularıyla yazıya başladın mı her şey çarpılır. Kendi düşünce düzenini eğer bükersin…

Bunları örnekleyerek yazdığımda, Belgrat kentinde yazarlara anlattığımda, çeyrek yüzyıl sonra gene yazmak zorunda kalacağım usuma düşmemişti.
“Hiç mi ilerlemeyeceğiz !” demiş ya Karadenizli…
Gerçekten çağı yakalamak konusunda ilerlemek şöyle dursun geriye mi gidiyoruz?

Bu ne utanç verici bir durum…

Sıkıdenetim kimilerini telefonda ağlatır. O korkuyla ana yolunu bile değiştirir.
Kimileri işini yitirmek korkusuyla çıkmaz yollara sapar…
Bütün ülkenin dengesi bozulur.
Çoğunluğu ellerinin içinde sananlar, daha doğrusu şöyle ya da böyle kandıranlar, sıkıdenetimi yaygınlaştırmağa çalışırlar. Özsıkıdenetimciler ister istemez onlara yardımcı olurlar.

Bütün bunlarla da istedikleri sonucu alamazlarsa da efelenerek doğrudan yollara başvururlar. Çok az da olsalar kimi yönetimler gibi doğrudan yasaklamalara girişirler.
Kimi uluslararası kurumları yasaklamaya kalkışırlar.

Bu türlü yasakların gene onlardan beklenmesi de aymazlıktır.

Önce aydınların, gerçek bilim adamlarının, üniversitelerin, hukukçuların vb, seslerini çıkarmaları halkı aydınlatmaları yol göstermeleri gerekir. Yoksa yerlerinin adamları olmadıkları kanıtlanmış olur.

Bütün üniversitelere, gerçek bilim adamlarına, gerçek aydınlara sesleniyorum:

Gençler sizi duymak istiyorlar!