Dayak ve onur

Arjantin’de çocuklara dayak cezası verilmesi yasaklandı. Evde, okulda veya herhangi bir kurumda çocuklara dayak cezası verilmesinin önüne geçilmesi için dünya çapında sürdürülen çabada önemli bir adım daha atılmış oldu. Günümüzde 40 kadar ülkede dayak cezası yasaklanmış durumda.
Devlet Başkanı Cristina Fernández de Kirchner tarafından 7 Ekim 2014 tarihinde imzalanan ve ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni düzenlemede dayak yasaklanıyor. Ana babaların hakları ve yükümlülüklerinin tanımlandığı bölümdeki 647. madde ile çocuklara yönelik her türlü dayak cezası ve kötü muamele ile birlikte çocukları fiziksel veya psikolojik olarak zedeleyecek her türlü davranış yasak kapsamına alınıyor.
Bu değişiklik aslında daha önce Arjantin’de dayağın kabul gördüğü anlamına gelmiyor. Daha önce Medeni Kanun içerisinde ana babaların çocuklarının davranışlarını “düzeltme” yetkisine sahip oldukları ve bu yetkilerini çocuklarına zarar vermeyecek şekilde kullanmaları gerektiği belirtilmekteydi. Çocuklara yönelik kötü muamele ve fiziksel veya psikolojik zarar verebilecek herhangi bir davranışa izin verilmeyeceği belirtilmiş olsa da, “düzeltme yetkisi” ve bunun duyarlı bir şekilde kullanılması ilkesi uygulamada ciddi bir belirsizlik yaratmaktaydı.
Öte yandan çocukların korunması ile ilgili olarak 2005’te kabul edilen bir yasada dayak dahil çocuklara yönelik her türlü aşağılayıcı ve acımasız muamele yasaklanmıştı. Ancak Medeni Kanun içerisinde yer alan “düzeltme yetkisi” bu yasanın kapsamını sınırlamakta ve aslında yasanın özü ile çelişmekteydi. Yeni düzenleme ile her türlü dayak cezası, kötü veya zarar verici muamele yasak kapsamına alınmış oldu.
***
Bütün bunlar yasaların çocukları korumak için yeterli olduğu anlamına gelmiyor. Tam tersine, çocukları korumak için çıkarılan yasaların karşısında yer alan güçler koruyucu düzenlemelerin etkisini azaltmak için çaba göstermeye hazırlar ve hatta yasayı ortadan kaldırmaya bile yönelebilirler.
Geçtiğimiz yaz aylarında Avustralya’da yaşanan bir tartışma tam da böyle bir örnek içeriyor. Eğitim bakanı tarafından ülke çapında uygulanan müfredatı değerlendirmek için kurulan bir kurulun başına getirilen Kevin Donnelly bir radyo programında büyük tepki toplayacak bir yorumda bulundu. Donnelly önce dayak cezasının eskiden okullarda kullanıldığını ve gayet etkili olduğunu belirtti. Ardından da dayak cezasının okulun bulunduğu bölgede kabul görüyorsa okulda kullanılabileceğini söyledi.
Bu sözler eğitimcilerden, sendikalarından ve birçok çevreden tepki çekince eğitim bakanı bir açıklama yaparak bu sözlerin bakanlık görüşü olmadığını ve dayak cezasının okullara geri getirilmesinin söz konusu olmadığını söylemek zorunda kaldı.
***
Çocukları korumaya yönelik hukukun İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesi ile uyumlu olması, hatta bu belgelerin ötesine geçmesi beklenmeli. Bu bağlamda Güney Afrika Anayasa Mahkemesinin 1995’teki bir kararı örnek gösterilebilir.
“Küçüklerin daha kolay etki altında kalabildikleri ve daha duyarlı oldukları bilinmekteyse, tam da bu nedenle onların duyarsızlaşması ve kabalaşmasını sağlayabilecek deneyimlerden korunması gerektiği düşünülmelidir. Devlet örnek olması gereken bir kurum olarak korunması gereken ve kolay mağdur edilebileceklere, onların kendi ve başkaları nezdindeki saygınlığını yükseltmek yerine azaltacak şekilde muamele ederse, onların onurlu bir toplum anlayışına ve başkalarına olan saygılarının azalması tehlikesi ortaya çıkacaktır.”
Bu yazının sonunda, “Darısı Türkiye’nin başına” demek” gerek...