Adil

Kendisi Türkiye’nin en şahsına münhasır futbol figürlerinden. 1985-2006 arası 21 senelik dilimdeki gol krallarının tamamı yerli oyuncularken, bu periyodu tam ortasından bozan istisna. Arçil’in ikizi, Hami Mandıralı’nın partneri. Gürcistan milli takım tarihinin en çok gol atan futbolcusu. İzlemediyseniz mutlaka görmeniz gereken bir dakikalık Türkçeden Türkçeye çeviri yapan tercüman filminin en iyi yardımcı erkek oyuncusu, Süper Lig’in en esprili teknik direktörü Şota Arveladze, bu hafta sonu görevinden ayrıldı.
Şota’nın Kasımpaşa teknik direktörü olarak sahaya çıktığı son maçında çok ilginç bir durum yaşandı. Maçın 19. dakikasında, Kasımpaşalı bir oyuncunun yerde sakatlanmış halde yattığını gören Torku Konyasporlu oyuncular durdu. Onların durduğunu fark etmeyen bir diğer Kasımpaşalı Ryan Donk ise uzaktan kaleye bir şut çekti ve gol oldu. Konyasporlu futbolcular şaşkın, taraftarlar kızgın, golü atan Ryan Donk ise şaşkındı. Hakem ise golü vermek durumundaydı. Ne yapacağından emin olan tek kişi Şota Arveladze idi. Takımına sakince talimatını verdi. Kasımpaşalı oyuncular golün santrasını yapan Konyaspor’a hiç müdahale etmediler ve Hasan Kabze topu bir yarı saha boyunca sürerek kaleye yuvarladı. Kasımpaşa’nın golü iptal olmasa da, etkisiz hale geldi. Bu kararı her teknik direktör Şota kadar tereddütsüz alabilir miydi, düşünmek gerek.
Kasımpaşa maçında Şota’nın yaptığının neredeyse aynısı yıllar önce bir Ajax Rezerv Takım-Cambuur maçında yaşanmıştı. Topu dışarı atmak isterken yanlışlıkla gol kaydeden Jan Vertonghen’in istemsiz hareketi, rakibe armağan edilen bir golle telafi edilmeye çalışılmıştı.
Futbol fair-play’e çok müsait bir spor. Çok sebebi var bunun. Bir kere ikili mücadelenin, faulün çeşidi çok. 22 oyuncunun birbiriyle etkileşimi fazla. Karmaşık bir oyun. Akla gelen gelmeyen bir sürü ilginçlik yaşanabiliyor. Öte yandan oyunu yöneten hakemin takdiri neredeyse sonsuz. Nadiren de olsa, hata yapıp geri alabiliyor. Bu yıl oynanan Beşiktaş-Adana Demirspor Türkiye Kupası maçında Beşiktaşlı Veli Kavlak, hakemin rakibine gösterdiği kırmızı kartın hatalı olduğunu ısrarla belirtince hakem yanlışından dönebildi.
Fair Play’in çok örneği var dünyada. St. Pauli’li Ebbers bir Union Berlin maçında sağdan gelen ortayı kafa ve eliyle aynı anda dokunarak filelere gönderiyor. Daha sonra hakeme itirazda bulunup kendi attığı golü iptal ettiriyor. Laf aramızda, 1986’da Maradona’nın İngiltere’ye alenen elle atıp daha sonra “O Tanrı’nın Eliydi” pişkinliğiyle üzerine yattığı gol, Ebbers’in iptal ettiği golün yanında kapkara bir manzaradır.
Karşı takımın hak etmeden sebep olduğu penaltıyı, kaleciye tıngır mıngır yuvarlayanlar; hakemin kendi lehine verdiği penaltıyı iptal ettirenler, rakibin kartına itiraz edip hakemi kararından döndürenlerin güzelliğiyle ilerliyor futbol. Fair-Play, Saygı, Irkçılığa Karşı Duruş futbol otoritelerinin ısrarla vurgulayıp kısmen yaygınlaştırdığı güzel vasıflar. Bu ülkede rakip rahat penaltı atamasın diye, penaltı noktasını kramponuyla oyan futbolcular gördük. Etiğe çok ihtiyacımız var. İyi oynayan kazansın cümlesindeki gizli özne adalet olsa gerek.
Türkiye’den bir oyuncunun bu alanda aldığı nadir ödüllerden birisiydi. 1996 Avrupa Şampiyonası’nda Hırvatistan-Türkiye milli maçının son anlarında gole giden rakibini düşürmeyen Alpay Özalan’ı UEFA Fair-Play ödülüyle onurlandırdı. Neredeyse 20 yıldır anlamakta zorlanırım, yapılmamış bir faulün nesi ödüle layık diye. Her futbol maçındaki, her golden sonra golü kaydeden oyuncuyu darbetmediği için kaleciye de ödül vermeli miyiz diye düşünürüm. Fair Play’in oyunun doğal gerekliliği olan pasif şiddetsizliği değil de, aktif bir empatiyi temsil etmesi gerektiğine inanırım.Bütün bu futbol etiği ve hatıraları eşliğinde giderayak ağzımıza bir parmak bal çalan Sevgili Şota Arveladze’yi selamlarım. Konuşma ve futbol üslubunu özletmemesini umar, başarılar dilerim.