Elektronik sigara, hücre DNA'sına zarar veriyor!

Elektronik sigaralar dünya literatürüne 2003 yılında girdi. Yaklaşık on üç yıllık bir süreçte sigara bağımlılığından kurtulmayı sağladığı iddia edilerek kendisine geniş bir dünya pazarı oluşturmayı başardı. Bu on üç yıllık sürede Dünya Sağlık Örgütü ile ABD’deki FDA gibi kuruluşlar elektronik sigaralar konusundaki çekincelerini dile getirdiler.
Bu dünya pazarının bir ayağını da Türkiye oluşturuyor.  Türkiye elektronik sigaraların ülkeye girişini bildiğimiz kadarıyla 2008 yılında yasakladı. Ancak daha sonraki gelişmelerle ve yasal düzenlemelerle tütün içermeyen ancak tütün mamülünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü nargile ve sigara (Elektronik sigara da bu kapsamda değerlendirildi), tütün ürünü olarak kabul edildi ve bunların kamuya açık kapalı alanlarda içilmesi yasaklandı.
2013 yılına kadar Türkiye’de bu alanda ruhsatlandırılmış ve ithalat izni verilmiş bir ürün olmadığını açıklamış Sağlık Bakanlığı. Türkiye’de elektronik sigara kullanımına dair herhangi bir istatistik bulamasak da ABD’de kullanımın hızla arttığı biliniyor. İnternette faaliyet gösteren çeşitli forumlardan anlaşıldığı üzere, elektronik sigaralar Türkiye’de de yaygınlaşıyor.
Elektronik sigara, pille çalışan ve içeriğinde çeşitli kim-yasalları barındıran bir sıvıyı aeresolleştirerek çalışan bir cihaz.  Bu sıvının içeriği çeşitli markalara göre değişmekle birlikte, içerisinde değişen oranlarda propilenglikol, bitkisel gliserin, tatlandırıcılar ve/veya nikotin barındırıyor.
Elektronik sigaraların dünya pazarlarına girişinden bu yana sayıları onlarla ifade edilen araştırmalar yapıldı ancak bu araştırmaların toplamına bakıldığında bunların yetersiz olduğunu görüyoruz. Elektronik sigaralar da üzerlerinde fazlaca yarar/zarar araştırması yapılmadan piyasaya sürülen ve hızla popülerleşen ürünlerden.  Bu nedenle, hâlâ elektronik sigaraların olası zararlarını ortaya çıkaracak sistematik araştırmalara ihtiyaç duyuluyor.
Oral Oncology dergisinin ocak 2016 sayısında yer alan yeni araştırma1, hem nikotin içeren, hem de nikotin içermeyen elektronik sigaraların, hücre kültüründe büyütülen hücrelerin DNA ipliklerinde kırılmalara ve hücre ölümüne yol açtığını gösterdi2.  Elektronik sigaralardaki sıvının yüksek sıcaklıklara ısıtılmasıyla bazı karsinojenik (kansere sebebiyet verebilen) maddelerin ortaya çıktığı daha önce gösterildi. Ancak bu sigaraların kullanınımı sonucu ortaya çıkan dumanın/buharın hücrelerdeki zehirli ve DNA’yı değiştirici etkileri henüz gösterilmedi.
Söz konusu araştırma, elektronik sigaraların yutağın ağız kısmındaki hücrelerde ne gibi bir değişikliğe yol açtığını göstermek üzere epitel yani deri hücrelerinde gerçekleştirildi. Araştırmacılar bunun için epitel hücre kültürlerini kullandı. Buna ek olarak araştırmada, kanserli hastalarda elektronik sigara kullanımının kanserli hücreler üzerindeki etkisini göstermek için baş boyun yassı hücre karsinomu denilen bir tür kanserli hücre kültürü de kullanıldı. Bu kanserin sebepleri arasında sigara da bulunuyor. Araştırma, elektronik sigaraların halka reklam edildikleri kadar güvenli olmadığını, bunların içeriklerinin biyolojik olarak önemli dozlarda kullanıldığında hücrelerde ölüme ve DNA ipliğinde kırılmalara yol açtığını gösterdi. Araştırmaya göre, nikotin haricindeki içerikte bulunan kimyasallar da bu duruma sebep olabilmekte.
Bu araştırma, elektronik sigaraların sitotoksik ve genotoksik etkilerini hücre kültüründe göstermesi bakımından önemli ancak, bu maddelerin uzun vadedeki etkileri ile doza bağlı etkilerini gösterecek çalışmalara yine de ihtiyaç var. Tütün ve elektronik sigara pazarı arasında bir paylaşım savaşı şimdiden başlamış gözüküyor. Bu kadar tartışmalı ve kamu sağlığını bu kadar yakından ilgilendiren ürünlerle ilgili yapılan bilimsel çalışmaların sayısının azlığı ise oldukça düşündürücü. Kârın belirleyici olmadığı, halk sağlığının ön planda tutulduğu bu tür bilimsel çalışma anlayışının ürünlerinin fazlalaşması dileği ile.

1- Vicky Yu, Mehran Rahimy, AvinaashKorrapati, Yinan Xuan, Angela E. Zou, Aswini R. Krishnan, TzuhanTsui, Joseph A. Aguilera, Sunil Advani, Laura E. Crotty Alexander, Kevin T. Brumund, Jessica Wang-Rodriguez, Weg M. Ongkeko. Electronic cigarettes induce DNA strand breaks and cell death independently of nicotine in cell lines. Oral Oncology, 2016; 52: 58 DOI: 10.1016/j.oraloncology.2015.10.018
2- Veterans Affairs Research Communications. “Lab tests of e-cigarettes demonstrate cellular harm.” ScienceDaily. ScienceDaily, 28 December 2015. <www.sciencedaily.com/releases/2015/12/151228174412.htm>.