Davada emsal ücret araştırılır

SORU: İyi günler. Çalıştığım işyerinde sigortam asgari ücret üzerinden yatıyordu. Fakat ben
2 bin TL alıyordum. Aynı zamanda sigortamı da geç başlatmışlar. İşveren ile görüştüm, işten ayrıldıktan sonra sigortanı devam ettireceğim dedi ama ettirmedi. Ayrıca resmi tatillerde de  çalışıyorduk. Her hangi fazla ücret almıyorduk. Bu durumda ne yapmam lazım? 

CEVAP: Çalışma yaşamında uygulamada karşılaşılan en büyük sorunların başında gelen hususlardan bir tanesi, işçinin ücretinin parçalı bir şekilde ödenmesidir. İşçi, eğer asgari ücretin üstünde bir ücret alıyorsa, bu ücretin asgari ücret kadar olan kısmı banka hesabına yatırılmakta ve kalan kısım ise işçiye elden ödenmektedir. İşverenin iş sözleşmesi kapsamında en temel borcu olan ücret ödeme borcu da bu bağlamda meblağ açısından belirsizleşmekte ve net bir rakam tespit edilmesi sorunlu hale gelmektedir. Özellikle, herhangi bir uyuşmazlık neticesinde mahkemeye yansıması durumunda ücretin miktarının ispat edilmesi işçi açısından sorun yaratabilmektedir. Bu açıdan mahkemeler, emsal ücret araştırması adı altında, işçinin kıdemi, meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceğini araştırmaktadır.

Bu husus ücrete göre yatırılan sigorta primleri açısından da benzerdir. Yargıtay kararlarında, “Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta primi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir” şeklindeki tespitleri ile bunun açıkça altını da çizmiştir. 

5510 sayılı Kanun’a göre işveren, işçinin sigorta primini aldığı gerçek ücret üzerinden tam ve eksiksiz olarak ödemek zorundadır. Eksik yatırılan ya da hiç yatırılmayan primlere karşı işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetme hakkı bulunmaktadır. Bu bakımdan eğer kıdem tazminatı alabilme koşulları varsa haklı nedenle fesih nedeniyle kıdem tazminatını alabilir. Fakat iş sözleşmesini işçi feshettiği için ihbar tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Sigorta primi eksik yatanlar, hiç yatmayanlar ya da düşük ücretten gösterilen çalışanlar ayrıca iş mahkemesinde eksik primleri için hizmet tespit davası açabilir. 

Sorunuzda işten ne zaman ayrıldığınız belirtilmediği için eğer beş yıllık zaman aşımı süresi dolmamış ise bu durumda da ücret niteliğinde kabul edilen ulusal bayram ve genel tatil günlerinde ve varsa fazla çalışma ücret alacaklarınız için ayrıca iş mahkemesinde alacak davası açma hakkınız da bulunmaktadır.