Çalışmaktan kaçınma hakkınız var

SORU: Çalıştığım fabrikamızın bir bölümünde kalıp yapılıyor. Bu kalıplar sıvı metalden yapılıyor. İşyerinin yerleri temizlenmediği için çok kaygan oluyor ve arkadaşlar sürekli düşerek bir yerlerini incitiyorlar. Örneğin bir arkadaşımızın geçen bacağı kırılmıştı. Bunun üzerine bizler de orada gerekli temizlik yapılana kadar çalışamayacağımızı söyledik. Ancak, işveren çalışmazsak iş sözleşmemizi feshedeceğini söyledi. Bunu yapmaya hakkı var mıdır? Bizlerin buna karşı ne gibi hakları bulunmaktadır?

CEVAP: Daha önce, İş Kanunu’nun 77. maddesi ve devamında düzenlenen iş sağlığı ve güvenliği ile düzenlemeler, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ayrı bir kanun kapsamında toplanmış ve yasalaşmıştır.
Bu kanunun 4. maddesinde yer alan işverenin genel yükümlülüğü başlıklı maddesinde, işveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
-Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak,
-İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izleyip, denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlamak,
-Risk değerlendirmesi yapmak,
-Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlü kılınmıştır.
Dolayısıyla, bahsettiğiniz gibi işyerinizde işçilerin iş güvenliği ve sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir durum varsa, bunun işveren tarafından bir an önce düzeltilmesi gerekecektir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “çalışmaktan kaçınma hakkı” başlıklı 13. maddesinde, “Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhal kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder.
Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir.
Ayrıca, işçiye, iş sağlığı ve güvenliği kurulunun kararına ve işçinin talebine rağmen gerekli tedbirin alınmadığı işyerlerinde altı iş günü içinde belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmelerini derhal feshedebilme hakkı da verilmiştir.
Dolayısıyla, işyerinizde varsa iş sağlığı ve güvenliği kuruluna yoksa işverene işyerinde çalışmayı tehlikeli bir hale sokan ve işçilerin yaralanmalarına neden olan kaygan zemin ile ilgili tedbirlerin alınmasını içeren bir talepte bulunmanız ve eğer bu tedbirler alınmıyor ise bu durumda iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetme olanağınız bulunmaktadır. İşveren böyle bir talepte bulunduğunuz için sizin iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetme hakkına sahip değildir.