İş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilirsiniz

SORU: Ben bir firmada üç yıldır çalışıyorum. Ancak, geçtiğimiz dört aydan beri işveren ücretlerimizi ödemiyor. Bizler bu durumda ne yapabiliriz? İşten çıkmak da istemiyoruz.

CEVAP: Ücret, iş görme edimini yerine getiren işçi karşısında işverenin iş sözleşmesi ile birlikte yerine getirmek zorunda olduğu en önemli borcu ve yükümlülüğüdür. İşveren, işçinin ücretini zamanında ve eksiksiz ödemekle yükümlüdür. İş Kanunu’nun 32. maddesinin 5. fıkrasında, ücretin en geç ayda bir ödeneceği düzenlenmiş ve iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile de ödeme süresinin bir haftaya kadar indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, işveren kanunen en geç ayda bir işçinin ücretini ödemekle yükümlüdür.
Ücretin ödenmemesi durumu, işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen İş Kanunu’nun 24. maddesinde işçi açısından haklı nedenle fesih hakkı olarak II / e bendinde, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmez” şeklinde düzenlenmiştir. Uygulamada ise, burada yer alan ücret sadece aylık ücret olarak değil, fazla çalışma ücreti, ve işverenin ödemekle yükümlü olduğu diğer ücret benzeri alacaklar olarak değerlendirilmektedir.
İş Kanunu’nun 34. maddesinde yer alan “Ücretin gününde ödenmemesi” hali ise, iş görme edimini yerine getirdiği halde hakkı olana ücret alacağını alabilmek için işçiler açısından fesih dışında bir hak daha düzenlemektedir.
Bu düzenlemeye göre, ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilecektir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi işçilerin iş görme borçlarını toplu olarak yerine getirmemesi durumu, grev olarak nitelendirilemeyecektir. İş görme borcunu yerine getirmeyen işçilerin, bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemeyecek ve yerine yeni işçi alınamayacaktır. Ve ayrıca işçilerin yaptığı işler de başka işçilere yaptırılamayacaktır. Bu durumda da gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanacaktır.
Sorunuzda belirttiğiniz gibi ücretleriniz dört aydan beri ödenmiyor ve işten çıkmak da istemiyorsanız İş Kanunu’nun 34. maddesinde yer alan hakkınızı kullanabilirsiniz.
Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bulunduğunuz yerdeki bölge müdürlüklerine de ücretinizi ödenmediğine dair şikayetlerde bulunabilirsiniz. Ücret ödemelerini yerine getirmeyen işveren açısından, bu durumda olan her işçi ve her ay için kanunda idari para cezası öngörülmüştür.