Asgari ücretten daha az bir ücret ödenemez

SORU: Merhaba ben sondaj sektöründe çalışan bir işçiyim. Sondaj işi bildiğim kadarıyla ağır ve tehlikeli işler sıralamasında ikinci sıradadır. Bizim çalıştığımız işyeri, normal asgari ücret uygulaması yapıyor. Bu iş kolunda olması gereken asgari ücret miktarı ne kadardır bize ödenen normal asgari ücret bir hukuki zemine dayandırılabiliyor mu? Yoksa bütünüyle hukuka aykırı mıdır? Ayrıca şirket 14 aydır fazla mesailerimizi de ödemiyor. Mesaisiz maaşlarımızı da, 3 -4 ay gecikmeli ödüyor. Asgari geçim indirimlerinin de son 5 ayını ödemedi. Çalışanlar olarak çok zor durumdayız. Zorunlu ihtiyaçlarımızı bile karşılayamıyoruz. Ve ne yazık ki örgütsüzüz. Saygılar. 

CEVAP: Asgari ücret, çalışma hayatındaki en temel hususlardan biridir. Asgari ücret, işverenlerin, işçilerine ödemesi gereken en düşük ücret tutarıdır. İş sözleşmesinin tarafları, bu tutarın üstünde ücret ödenmesini kararlaştırabilirler, ancak, daha aşağı tutarda bir ücret ödemesi yapılamaz. Adı üstünde asgari, en az ücret. Burada ayrıca, işçi hangi kanuna tabi olursa olsun asgari ücretin altında çalıştırılamayacaktır. İş Kanunu’nun 39. maddesinde düzenlenen asgari ücret, “iş sözleşmesi ile çalışan ve bu kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile en geç iki yılda bir” belirleneceği düzenlenmiştir. Asgari ücret, asgari ücret tespit komisyonunun işleyişi, bir yönetmelik ile düzenlenmektedir. Tarafınıza ödenen asgari ücretin hukuki zemini, İş Kanunu’nun ilgili maddesi ve yukarıda belirtmiş olduğum ilgili yönetmeliktir. 

Asgari Ücret Yönetmeliğinin ücretin belirlenmesi başlıklı 6. maddesi “Komisyon, asgari ücreti bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirler. Ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılır” hükmünü içermektedir. Dolayısıyla, iş kollarına göre bir asgari ücret ödemesi söz konusu değildir. 

Fazla çalışma ücreti de İş Kanunu’nun 32. maddesinin 2. fıkrası gereği ücret kapsamı içinde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda işçinin ücretinin ödenmemesi nasıl, işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi ise, işçinin fazla çalışma ücretlerinizin ödenmemesi de işçi açısından haklı nedenle fesih imkanı vermektedir. Bu durumda iş sözleşmenizi ödemeniz halinde kıdem tazminatı koşullarınız varsa (Bir yıldan fazla çalışma, belirsiz süreli iş sözleşmesi gibi) kıdem tazminatınız tarafınıza ödenmelidir. 

Bu kadar ağır ve geçiminizi dahi temin etmekte zorluklar çekerek çalışmak durumunda kalmanız, işçiler açısından da sendikaya üye olmanın, örgütlü olmanın önemini ortaya koymaktadır. İyi günler.