Otizm Spektrum Hastalığı, Fast Food ve Mikrobiyom

Dustin Hoffman’ın Rain Man (Yağmur Adam) filmindeki müthiş performansı ile tanıştık Raymond Babbitt ile. Filme dair otizmi tamamamıyla doğru bir şekilde yansıtmadığına dair eleştiriler olsa da, birçoğumuz otizmin ne anlama geldiğini ilk kez bu film ile öğrendik. Otizm Dernekleri Federasyonu (ODFED) otizmi “doğuştan gelişen, genetik altyapıya dayanan, karmaşık nöro–biyolojik tabanlı bir gelişim bozukluğu” olarak tanımlıyor1. Otizm ile ilgili çeşitli bilgilerin yer aldığı ODFED’in aynı web sayfasında şöyle deniliyor:
“…Otizmin tedavisi var mı? Otizm, beş bilinmeyenli bir denklem gibi: Nedenleri tam olarak saptanamadığı gibi tek bir kesin tedavisi de günümüzde “henüz” mevcut değil! … Genetik faktörlerin yanı sıra, çevresel koşulların –yanlış beslenme, çevre kirliliği, kimyasal maddeler, yanlış ilaç kullanımı, ağır metaller, aşılarda bulunan bazı koruyucu maddeler vb.- otizmi tetiklediği düşünülüyor…”
ABD’de bulunan CDC isimli kuruluşun verilerine göre ise her altmış sekiz çocuktan birine otizm spektrum hastalığı teşhisi konulmakta2. Otizm spektrum hastalığının görülme hızı günden güne artıyor. Dolayısıyla bu hastalığın nedenlerinin ortaya çıkarılması, olası tedavilerin geliştirilebilmesi için elzemdir. İşte bu nedenleri araştıran, hastalığın ortaya çıkış mekanizmalarını açıklamaya çalışan bir bilimsel çalışma 16 Haziran 2016 tarihli CellPress dergisinde yayımlandı 3.4. Gebelik sırasında annelerde görülen obezitenin doğacak çocuklarda otizm spektrum hastalığının da dahil olduğu nörogelişim bozuklukları ile ilişkilendirildiği bilinmekte.  Araştırmacılar öncelikle fareleri yüksek yağ içeren bir diyetle besledi. Bu diyet aslında günde üç-dört kez fast-food ve türevlerinin tüketilmesine eş değerdi. Bu farelerin yavruları üç hafta boyunca ebeveynleri ile aynı ortamda tutuldu ve bu sürenin sonunda bu yavrulara normal bir diyet uygulandı. Bir ay sonra bu fare yavrularında diğer yavrularla iletişim kurmam ve etkileşmeme gibi insanlarda görülen otizm spectrum hastalığı semptomlarına benzer davranış bozuklukları gelişti.
Bu araştırmaya göre yüksek yağ içeren bir beslenme rejimi ile beslenen farelerin mikrobiyomu değişmekte ve bu da yavruların sosyal davranışlarını olumsuz bir şekilde etkilemekte idi. Bu yavruların bağırsaklarında Lactobacillus reuteri isimli bakterinin normal diyetle beslenen fare yavrularına göre dokuz kat daha az olduğu görüldü. Davranış bozukluğu gösteren yavrular normal diyetle beslenen farelerle aynı yere konulduğunda dört hafta içinde bu bozuklukların azaldığı gözlendi. Yavru fareler aynı ortamda bulundukları diğer farelerin dışkılarıyla beslenmekte, bu sayede sağlıklı bir diyetle beslenen farelerin mikrobiyomu yavrulara transfer olmaktaydı.
Bu araştırma yüksek yağ içeren fast-food türü besinlerin mikrobiyomumuzu, yani ortak yaşam sürdüğümüz mikroorganizmaları etkileyerek, farelerde otizm spektrum hastalığı belirtilerine benzer davranış bozukluklarını ortaya çıkardığını göstermesi bakımından önemlidir.

1 http://www.odfed.org/otizm/
2 http://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html
3 Buffington et al. Microbial reconstitution reverses maternal diet-induced social and synaptic deficits in offspring. Cell, 2016 DOI: 10.1016/j.cell.2016.06.001
4 www.sciencedaily.com/releases/2016/06/160616140723.htm