Gazetecilik...

 “… Kapitalizmin toplumsal ilişkiler konusunda, özenle ve zorbalıkla ayakta tuttuğu bilgisizlik, basındaki binlerce fotoğrafı, anlamayan için tam bir çözülmez hiyerograf tablet haline getiriyor.”
Ruth Berlau  (B.Brecht’in, Savaş El Kitabı için yazdığı önsözden)

Fotoğraf, iletişim araçları arasına katılıp, kullanıldığı günden bu yana, kitle kültürü üzerinde etkisi her geçen gün artan bir yere sahiptir. Zaman içerisinde gelişmiş ve teknolojik olanaklarla herkesin her yerden ulaşabildiği, etkilendiği ve etkilediği bir noktaya gelmiştir.
Basında ilk haber niteliği taşıyan görsel, Kraliçe Viktorya’ya düzenlenen suikast girişimine ilişkin kara kalem temsili  bir resim. 1842’de “Resimli Londra Haberleri” adlı gazetede yayınlandı. 1890’lı yıllardan bu yana  gazetelerde gelişen teknolojiye göre  görseller kullanılmış. Fotoğraf gazetelerde 19. yy sonlarına doğru Almanların klişe tekniğini geliştirmesinden sonra başladı.
Mizanpaj: Gazete, dergi ve web sayfalarının düzenidir. Yayın organlarının önemini artırır veya azaltır…
Foto muhabir: Fotoğrafla haber yazan kişidir. Yalnızca fotoğrafçı olmanın yetmediği, bilgi birikim ve görsel iletişim konusunda beceri sahibi olmayı gerektirir.
Fotoğraf editörü:  Fotoğrafı teknik ve içerik olarak okuyup, haberle ilişkilendirebilen kişi. Haber fotoğrafçıları ve fotoğraf editörleri bu okuma işini ustalıkla yapabilen kişiler demektir. Fotoğrafçının alternatifli önerilerinden en etkili  olanı editör seçer. Sayfa sekreteriyle mizanpaj yapılır.
Görsel iletişim nedir?
En genel anlatımla bir mesajı en kısa ve çarpıcı yoldan kitlelere iletmek demektir.
Konunun amacı: İnsan gözüne, oradan da beyine çeşitli yollardan etki etmektir. İnsan beyninde, neyle ve nasıl bir yer tutmak istediğimiz önemlidir. Bu nedenle önce iletilmek istenen fikir, sonra da kime iletildiği son derece iyi bilinmelidir. Gösterilmek istenenin, nasıl gösterileceği ve nasıl bir yer tutacağı sorusu foto muhabiri için; “Çektiğim fotoğraf neyi? Nasıl anlatacaktır? Biçiminde düşünülmelidir.
İyi fotoğrafı foto muhabiri üretir. Fakat bu fotoğraflar gerektiği biçimde kullanılmayabilir. Yani fotoğrafı kullanan medya organının da yeterliliği önemlidir. Kısaca fotoğrafı kullanan gazete, dergi veya web sitesinin malzemesi fotoğraftır. Başarılı bir mizanpaj kurum (Gazete) ve çalışanın (Foto muhabiri) birlikte başarılı olmasıyla mümkündür. Bu anlamda kurum içi eğitimler (Teknik, estetik ve içerik ) önemlidir.
Çağımızda uzun uzun yazılarla öğrenme/öğretme dönemini geçmiştir. Fotoğraflar etkileyici, anlatıcı, açıklayıcı olmalıdır. Sıradan veya gereksiz kullanılan fotoğraflar neredeyse görüntü kirliliği oluşturup haberi, konuyu okunmaz ve görünmez de yapabilir. Burjuva medya toplum mühendisliğinde görsel iletişimin unsurlarını kullanarak kitleleri istediği yönde etkilemeyi ve yeni gerçeklik algıları yaratarak ilerler. Teknoloji ve para onların sermayesidir.
Toplumsal muhalefette olan medya kurumlarının ana sermayeleri insan yani emektir. Dertleri hakikati ortaya koymaktır. O halde çalışanların özverisini bilimle, felsefeyle, eğitimle güçlendirmek ve bu gücü medyada (gazete/dergi/web) kullanmak önemlidir.
Haberde fotoğraf unsuru nedir?
Fotoğraf, haberi görünür yapan, tamamlayan en önemli unsurdur. Foto muhabirlerinin çektikleri fotoğrafların mümkün olduğu kadar olaya tanıklık eder, olayı belgeler, haberin inandırıcılığını sağlar.
Haber fotoğrafı nasıl olmalıdır?
Haber fotoğrafları bazen bir kelime, bazen bir cümle bazen de bir öykü olabilir. Olayın içeriği ve foto muhabirinin yaklaşımı, becerisi “o” fotoğrafı manşet, “o”fotoğrafın verdiği duygu haberi okutma becerisini sağlayabilir.
- Fotoğraf Haberciliğin temel formülü olan 5N1K’daki sorulara ne kadar yanıt verebiliyorsa o kadar başarılı sayılabilir.
(5n 1k: haberin öğelerini oluşturan “ne? ne zaman? nerede? nasıl? neden? kim?” sorularını içerir. Günümüzde iletişim fakültelerinde ve bazı habercilik kitaplarında kaynağı belirten “nereden” unsuru da eklenerek 6N 1K olarak kullanılmaktadır.)
-  Fotoğraf; haberi okunur kılabilmeli, Haber fotoğrafı değil.
- Haber fotoğrafı sıradanlığın dışında, olayın içinden olmalıdır. Fotoğrafın daha çok ilgi uyandırması için değişik açılardan, deklanşöre basış anına karar vermeye kadar itina ister.
- Fotoğraf, haberin gerçekliğini manipule etmeyecek, olayın taraflarının istek ve   yönlendirileceğinde çekilmemelidir.
Fotoğraf altı yazısı nasıl olmalıdır?
Fotoğraf alt yazıları nesnellik ölçülerine uygun, olayı özetleyen, yer, zaman, mekan, kişi, isim, tarih ve olayı özetleyecek biçimde olmalıdır. Fotoğrafı manupule etmeyecek ve ilgisiz abartılı ağdalı yorumlardan kaçınılarak yazılmalıdır. Unutulmamalı ki fotoğraf alt yazıları haberin tamamı değildir.
Fotoğraf altı haber nedir?
Fotoğrafın etkisinin uyandırdığı merakı, soruyu gideren, haberden çok fotoğrafın ön planda bulunduğu kısa haber metinleridir. Haberde fotoğraf öğesinin metinden daha fazla öneme sahip olduğu durumlarda, genellikle “iyi” ya da “kaliteli” olarak nitelendirilebilecek büyük fotoğraflarla birlikte kullanılan fotoğraf altı haberler, diğer haber yazma tekniklerinden farklı tekniklerle yazılmaz. Bu nedenle 5N1K formülünü bu haberlerde aramak gereksizdir. Üç-beş cümleden uzun olmayan bu haberlere, fotoğrafların altlarına yazılmış başlıklı kısa haberler de denilebilir.
Hayat kitapta yazıldığı gibi değil…
Şimdi gazeteciliğe meraklı arkadaşlar bu konularda yazılan önerilen yol ve yöntemleri öğrenmek ve uygulayabilmek için heyecanlanabilir. Şu uyarıyı yapmak gerek, Bu söylediklerimiz normal şartlarda geçerli. Yani demokratik , sosyal bir hukuk toplumunda. Bunun geçerli olmadığı durumlarda öncelikle hayatta kalma mücadelesi, hapis, gözaltı dayak ve sansür gibi daha zorunlu alanlarda sınav vermekle başlıyor gazetecilik. Tüm bunlara rağmen elimizdeki olanaklarla en iyi, en doğru, en hızlı olarak pratik içinde hem kendimizi geliştireceğiz, hem gazetecilik mesleğinin yüklediği sorumluluğu.