Giden sadece kulaklık girişi değil

Apple’ın iPhone7’sinde kulaklık girişi olmayacağı rivayeti uzundur dolaşıyordu. iPhone7’nin tanıtımı ile rivayetin gerçek olduğu ve iPhone7’nin kulaklık girişi olmadığı kesinleşti. 

iPhone7’nin yeni kablosuz kulaklıkları ve girişinin olmaması ile alakalı tartışma ağırlıklı olarak kulaklıkların ergonomisi ve fiyatı ile alakalı ve DRM [Sayısal Hak(sızlık) Yönetimi] konusu arada gözden kaçmaya fazlasıyla müsait. 

Yeni iPhone’ların analog bir ses giriş çıkışına sahip olmaması bu cihazlarda kullanılabilecek kulakları kablosuz kulaklıklar ve lightning girişinden bağlanan kulaklıklarla sınırlıyor. Apple cihazların ligtning girişini analog girişe dönüştüren bir kablo ile geleceğini belirtiyor ancak büyük bir çoğunluğun kulaklık kullanabilmek için ikinci bir kablo taşımayı tercih etmeyeceği de ortada. Mesele de tam olarak burada başlıyor. Apple’ın lightning girişi ve hemen her diğer teknolojisi patentli kapalı teknolojiler ve bu teknolojiler Apple’a kimin uyumlu kulaklık yapıp kimin yapamayacağına karar verme yetkisi tanıyor. Üstelik bu karar hakkı el altından rahatça “eğer benimle uyumlu yapıyorsan bir başkası ile uyumlu yapmayacaksın” cümlesini donanım üreticilerine dikte etmek için de kullanılabilir. DRM’nin karanlık tarihi böyle vakalarla dolu. 

Sadece üretici sınırlamaları da değil. DRM’li cihazlar üzerinde güvenlik araştırması yapan araştırmacıları sindirmek üzere yıllardır Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası (DMCA) kullanılıyor. DRM’li bir cihazdaki güvenlik açıklarını ortaya çıkartan araştırmacılar genelde sonuçlarını rahatça açıklayamıyor. Açıklayanlar da davalarla karşı karşıya kalabiliyor. Bir ses iletim sistemindeki olası bir açık 3. kişilerin iletişimi kolayca dinlemesine yol açabilir. Ancak sistem DRM’li ise bu açığın ortaya çıkartılması ve yamanması süreci ister istemez gecikecektir. 

Sorun analogdan dijitale geçmek değil. Dijitale geçişte açık teknolojilerdense telifli, patentli ve kapalı teknolojilerin tercih edilmesi ve bu sahipli teknolojilerin hak sahipliğinin kullanıcılar, araştırmacılar ve üreticiler üzerinde bir silah gibi kullanılması. Kapalı/sahipli teknolojilerden durabildiğimiz en uzak mesafede durmak en azından safımızı belli edecektir.