03 Ekim 2016 00:54

Demokrasi çıtası

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Nilgün Tunçcan Ongan

Tüm yazıları

Burjuvazinin, piyasa merkezli tek bir yaklaşımı genelleştirme çabalarına karşılık demokrasi; kapsamı, içeriği ve işleyişi bakımından sınıfsal bir kavramdır. Temsil, katılım ve ifade özgürlüğü biçiminde özetlenebilecek en genel ilkelerin kimler için kapsayıcı nitelikte olup, kimler için biçimsel düzeyde kalacağını sınıfsal güç dengeleri belirler. Dolayısıyla da mevcut güç dengelerini etkileme, bunları yeniden şekillendirme gücünden yoksun bir işleyiş, şeklen katılım ve temsil esasına göre sürdürülse de eksiktir.

Buradan hareketle, demokrasinin gerçekte nasıl tanımlanması ve işletilmesi gerektiği konusunda birçok farklı yaklaşım ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşımların özellikle eşitlik ve özgürlük konusunda ortaya koyduğu çelişkiler ise sınıfsal nitelikleri gereğidir.

Sınıflı toplum yapısı, standart bir ‘gerçek demokrasi’ tanımı yapmaya engel olsa da, biçimsel kuralların bile ihlal edildiği bir ortamda demokrasinin ne ‘olmadığını’ standartlaştırmak ise daha kolaydır.

Örneğin örgütlenme hakkı, ifade özgürlüğü ya da siyasal hakların kapsamı ve içeriği konusundaki tartışmalar demokrasinin niteliğine ilişkindir. Ancak bu tartışmalar yerine kazanılmış hakların sınırlarına odaklanmak ve bu sınırları da siyasal iktidarın her türlü denetimden muaf kalacağı biçimde belirlemek ise demokrasinin varlığına ilişkindir.

Laiklik ilkesinin kapsamı demokrasinin niteliğine ilişkindir. Ancak laiklik talebini dile getiren bir siyasi parti genel başkanının darp edilerek gözaltına alınması ise nitelik tartışması bir yana, demokrasinin şekil şartlarının bile oldukça gerisinde bir varlık-yokluk meselesidir.

Demokrasi çıtasının bu kadar düştüğü bir siyasi atmosferde, yapılan hak ihlallerinin gerçek boyutlarını kestirmek zor ama gereklidir. Bu bağlamda içlerinde Hayatın Sesi televizyonun da olduğu 10’dan fazla televizyon kanalı ve radyonun kapatılmış olmasının sadece basın özgürlüğünün ihlali çerçevesinde ele alınamayacağını görmek gerekir. Engellenen; gazetecinin haber yapma hakkı kadar toplumun haber alma hakkıdır.

Susturulmak istenenin işçi basını olması ise hak mücadelesinin sınıf mücadelesinden kopuk değerlendirilemeyeceğini bir kez daha göstermektedir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI